Προοπτικές βελτίωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων

Προοπτικές βελτίωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων διακρίνουν κυβερνητικές πηγές, μετά τη συνάντηση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα και του προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο περιθώριο της 73ης Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη.

Οπως ήταν απολύτως αναμενόμενο, στην κορυφή της ατζέντας της ωριαίας συζήτησης που είχαν οι δύο ηγέτες βρέθηκαν το Κυπριακό, το προσφυγικό και οι ευρωτουρκικές σχέσεις. Μάλιστα, ο κ. Ερντογάν απηύθυνε πρόσκληση επίσκεψης του κ. Τσίπρα στην Κωνσταντινούπολη, για μια συνάντηση εργασίας, δίχως ωστόσο να προσδιοριστεί η ακριβής ημερομηνία. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, οι δύο ηγέτες συμφώνησαν ότι πρέπει να σημειωθεί μείωση της έντασης στην περιοχή, να υπάρχει άμεση και συνεχής επικοινωνία σε όλα τα επίπεδα, ενώ αποφάσισαν ότι θα πρέπει να επανεκκινήσουν κανονικά όλα τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Ετέθη, επιπλέον, η ενίσχυση της συνεργασίας των δύο χωρών σε ζητήματα ασφαλείας, ενώ από την πλευρά του κ. Τσίπρα δόθηκε βάρος στην ανάγκη μείωσης των προσφυγικών ροών, κάτι που διασφαλίζεται μόνο με την απόλυτη εφαρμογή της συμφωνίας Ε.Ε. – Τουρκίας.

Ως προς το Κυπριακό, οι δύο πλευρές συμφώνησαν στην ανάγκη επανέναρξης των διαπραγματεύσεων για το ζήτημα. Πηγές αναφέρουν ότι στο πλαίσιο Γκουτιέρες δεν αναφέρθηκε μόνο ο κ. Τσίπρας, αλλά και ο κ. Ερντογάν, στάση ενδεικτική της εντελώς διαφορετικής ερμηνείας την οποία αποδίδουν οι δύο πλευρές στα αποτελέσματα του Κραν-Μοντανά τον Ιούλιο του 2017. Αλλωστε, λίγο μετά την ολοκλήρωση της διμερούς συνάντησης κορυφής, οι υπουργοί Εξωτερικών των τριών εγγυητριών δυνάμεων (Ελλάδα, Τουρκία, Βρετανία) συζήτησαν ατύπως επί του θέματος. Οι κ. Τσίπρας και Ερντογάν συμφώνησαν, επίσης, στην επαναφορά της θετικής ατζέντας, με έμφαση στην οικονομία, θέτοντας ξανά επί τάπητος την ακτοπλοϊκή σύνδεση Σμύρνης – Θεσσαλονίκης, ει δυνατόν πριν από το καλοκαίρι του 2019.

Κατά τη συνάντηση ο κ. Τσίπρας αναφέρθηκε και στα θέματα της επαναλειτουργίας της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης και των εκλογών για τα Βακούφια της ελληνικής μειονότητας στην Κωνσταντινούπολη. Από την πλευρά του, ο Τούρκος πρόεδρος επανέλαβε τις πάγιες θέσεις του για τα ζητήματα της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη, ενώ επανήλθε και στην υπόθεση των οκτώ Τούρκων στρατιωτικών.

Παρά το θετικό κλίμα, η Αγκυρα εξακολουθεί να υπενθυμίζει την παρουσία της στην κυπριακή ΑΟΖ. Χθες ανακοίνωσε τη δέσμευση θαλάσσιων περιοχών στα δυτικά της Κύπρου. Συγκεκριμένα, δεσμεύθηκαν περιοχές οι οποίες περιλαμβάνουν μέρος των οικοπέδων 4, 5 και 6 της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, για ασκήσεις στις 27 Σεπτεμβρίου.

Η χθεσινή συνάντηση Τσίπρα – Ερντογάν δεν πραγματοποιήθηκε σε γεωπολιτικό κενό, αλλά σε μια περίοδο κατά την οποία η αμερικανοτουρκική κρίση επηρεάζει σε πολύ μεγάλο βαθμό τις κινήσεις της τουρκικής ηγεσίας. Υπάρχουν, ωστόσο, ενδείξεις βελτίωσης του κλίματος ανάμεσα σε Αγκυρα και Ουάσιγκτον, κυρίως μέσω της διάχυσης πληροφοριών ότι στην Τουρκία συζητείται σοβαρά η πιθανότητα να αφεθεί ελεύθερος ο πάστορας Αντριου Μπράνσον

Παράλληλα, φαίνεται ότι η προσπάθεια προσέγγισης Αγκυρας – Ε.Ε. εξακολουθεί να συναντά εμπόδια. Η επιτροπή προϋπολογισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είπε ότι θα ακυρωθεί η χρηματοδότηση της Τουρκίας (μια δόση ύψους 70 εκατ. ευρώ) για το προσφυγικό, λόγω της αποτυχίας της Αγκυρας να βελτιώσει την ποιότητα του κράτους δικαίου και την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Γιατί μετά τον «Ξενοφώντα» υπάρχει κίνδυνος τροπικής καταιγίδας