14/9/1890: Ιδρύεται ο μουσικογυμναστικός σύλλογος «Ορφέας» από τον οποίο προέκυψε ο Πανιώνιος

Ένας από τους πιο ιστορικούς συλλόγους της Ελλάδα, θα ιδρυθεί σαν σήμερα στις 14 Σεπτεμβρίου 1890, στη Σμύρνη. Ο Πανιώνιος.

Βεβαίως αρχικά ο σύλλογος δεν λέγεται  Πανιώνιος καθώς αλλά «Ορφέας» έχοντας μουσικογυμναστικό χαρακτήρα.

Τρία χρόνια αργότερα, από τα μέλη του οποίου, α ιδρυθεί ο γυμναστικός σύλλογος «Γυμνάσιον». Οι δύο σύλλογοι θα ενωθούν το 1898 και θα δημιουργήσουν τον «Πανιώνιο Γυμναστικό Σύλλογο Σμύρνης».

Πανιώνιος: Οι σημαντικότερες ημερομηνίες της ιστορίας του

Χαρακτηριστικά σε εφημερίδες της Σμύρνης αναφέρονται στο διάστημα 1890-1893 ποδοσφαιρικοί αγώνες των μελών του μουσικογυμναστικού σωματείου Ορφεύς Σμύρνης μεταξύ τους, με ομάδες ναυτών σε ξένα εμπορικά και πολεμικά πλοία και με συλλόγους αλλοδαπών κατοίκων (Football Club Smyrna, Bournobat JAA).

Το άθλημα στη Σμύρνη έφεραν Άγγλοι, οι οποίοι διέμεναν κυρίως στη συνοικία του Μπουρνόβα. Εκεί δημιούργησαν γήπεδο, όπου έως το 1904 διεξάγονταν οι διεθνούς εμβέλειας Πανιώνιοι Αγώνες και αποτέλεσε έδρα της Bournobat Juniors Athletic Association of Smyrna, αγγλικής ένωσης με αρκετούς Έλληνες αθλητές.

Από αυτούς, στο ποδόσφαιρο ξεχώριζαν οι: Αγγελόπουλος, Αναγνωστόπουλος, Αργυρίου, Γριμάνης, Καλομοίρης, Καραράς, Κεντρωτής, Κόγκος, Κούτελης, Μεγαρίδης, Παστουρμαντζής και Περώνης. Η JAA διασπάστηκε το 1908 σε δύο μέρη και το ένα εντάχθηκε στον προϋπάρχοντα (ίδρ. 1900 περίπου) Ερμή, ενώ το άλλο σχημάτισε το βραχύβιο Θησέα Μπουρνόβα.

Το 1895 συγκροτήθηκε η πρώτη οργανωμένη ποδοσφαιρική ομάδα του σωματείου Γυμνάσιον Σμύρνης, το οποίο επανενώθηκε με τον Ορφέα τον Οκτώβριο του 1898 (πενταετία μετά την αρχική του αποχώρηση), υπό τη νέα ονομασία.

Εξάλλου να τονίσουμε οτι ο Δημητρός Δάλλας (Σμύρνη 1867 – Αθήνα 1929) υπήρξε ιστορική μορφή για τον σύλλογο.  Ήταν εκείνος τον αναγέννησε στην Αθήνα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή.

Ο Δάλλας  υπήρξε διακεκριμένος αθλητικός παράγων και δημοσιογράφος, που διετέλεσε πρόεδρος του Πανιωνίου Γ.Σ. από το 1915 ως το 1928 και με τη δράση του συνέβαλε στη συνέχιση της λειτουργίας του συλλόγου στην Αθήνα μετά την καταστροφή της Σμύρνης. Μάλιστα διετέλεσε αντιπρόεδρος του ΣΕΓΑΣ και ιδρυτής και πρώτος πρόεδρος της «Ένωσης Αθλητικών Συντακτών.

Το Σεπτέμβριο του 1922 γίνεται η μικρασιατική καταστροφή με αποτέλεσμα να ξεριζωθεί ο σύλλογος από την Σμύρνη. Ο τουρκικός στρατός εισβάλλει στην Σμύρνη και ο ιστορικός σύλλογος σχεδόν διαλύεται.

Ο Δάλλας δεν το βάζει κάτω και λέει την ιστορική φράση: «Ο Πανιώνιος είναι Ιδέα. Και οι Ιδέες δεν πεθαίνουν!».Έτσι μόλις δύο μόλις μήνες μετά την καταστροφή, στις 12 Νοεμβρίου 1922 συγκροτεί μια προσωρινή Διοικούσα Επιτροπή με επιφανή μέλη της σμυρναϊκής κοινωνίας που είχαν επιβιώσει εξασφαλίζει στέγη για το σωματείο στα αποδυτήρια του Παναθηναϊκού Σταδίου και τελεί τα εγκαίνια των γραφείων του Πανιωνίου.

Το τμήμα ποδοσφαίρου του Πανιωνίου, αποτελεί την αρχαιότερη εν ενεργεία ελληνική ποδοσφαιρική ομάδα, ενώ σήμερα αγωνίζεται στη Σούπερ Λιγκ ως ΠΑΕ Πανιώνιος Γ.Σ.Σ.