Ήξερες γιατί οι άντρες έχουν θηλές;

Από όλα τα μικρά μυστήρια του ανθρώπινου σώματος, λίγα έχουν προκαλέσει τόση απορία όσο το εξής απλό ερώτημα: γιατί οι άντρες έχουν θηλές; Είναι μια απορία που ξεπηδά παιδικά, σχεδόν αθώα, αλλά με τα χρόνια επιμένει, κρυμμένη κάτω από επιστημονικούς όρους και κοινωνικά ταμπού. Δεν πρόκειται για διακοσμητικό υπόλειμμα ούτε για κάποιο “λάθος της φύσης”. Η απάντηση βρίσκεται στον τρόπο που ξεκινά και διαμορφώνεται η ανθρώπινη ζωή – και είναι πιο συναρπαστική από ό,τι ίσως φαντάζεσαι.

Όλα ξεκινούν μέσα στη μήτρα. Στα πρώτα στάδια της εμβρυϊκής ανάπτυξης, κάθε άνθρωπος, είτε πρόκειται να γίνει άντρας είτε γυναίκα, ξεκινά με το ίδιο βασικό σχέδιο. Στην έκτη περίπου εβδομάδα της κύησης, το σώμα σχηματίζει θηλές πριν καν καθοριστεί το φύλο. Η γενετική πληροφορία του φύλου υπάρχει από τη σύλληψη, αλλά η επίδραση της τεστοστερόνης – που καθορίζει τελικά την ανδρική διαφοροποίηση – ξεκινά λίγο αργότερα. Μέχρι τότε, το σώμα έχει ήδη δημιουργήσει χαρακτηριστικά που θεωρούνται “θηλυκά”, όπως οι θηλές.

Η τεστοστερόνη που παράγει το ανδρικό έμβρυο μετά την έκτη εβδομάδα επηρεάζει την ανάπτυξη γεννητικών οργάνων και δευτερευόντων χαρακτηριστικών, αλλά δεν “σβήνει” ό,τι έχει ήδη δημιουργηθεί. Οι θηλές δεν εξαφανίζονται – απλώς παραμένουν ανενεργές, σαν ένα όργανο χωρίς συγκεκριμένο ρόλο, τουλάχιστον στις περισσότερες περιπτώσεις. Δεν υπάρχει κάποιος εξελικτικός λόγος να αποβληθούν, ούτε κόστος στη διατήρησή τους. Γι’ αυτό και παραμένουν, όπως ακριβώς και άλλα δομικά κοινά στοιχεία ανάμεσα στα φύλα.

Όμως το θέμα δεν τελειώνει στην ανατομία. Σε σπάνιες περιπτώσεις, οι αντρικοί μαστοί μπορούν να ανταποκριθούν σε ορμονικές αλλαγές. Σε περιβάλλοντα με έντονη έκθεση σε οιστρογόνα ή σε ορμονικές διαταραχές, έχει παρατηρηθεί ακόμα και ανάπτυξη ιστού που θυμίζει γυναικείο στήθος, μια κατάσταση γνωστή ως γυναικομαστία. Επιπλέον, υπάρχουν καταγεγραμμένες εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις ανδρικού θηλασμού, κυρίως σε περιόδους έντονου στρες ή πείνας, όπως σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Το σώμα δεν λειτουργεί με απόλυτα διαχωρισμένες γραμμές. Είναι πολύ πιο ευέλικτο απ’ ό,τι νομίζουμε.

Από εξελικτικής πλευράς, η παρουσία των θηλών στους άντρες είναι ένα παράδειγμα για το πώς η φύση επιλέγει την οικονομία έναντι της εξειδίκευσης. Αν ένα χαρακτηριστικό δεν δημιουργεί κόστος και δεν επηρεάζει την επιβίωση ή την αναπαραγωγή, παραμένει. Οι θηλές στους άντρες δεν εξυπηρετούν κάποια πρακτική λειτουργία, αλλά είναι εκεί για να μας θυμίζουν τη βαθιά μας συγγένεια με το άλλο φύλο. Είναι σημάδια μιας κοινής βιολογικής αφετηρίας, χαραγμένα πάνω στο δέρμα.