Αγία Παρασκευή – Άγιος Παντελεήμονας:
Μέσα από το «νέφος μαρτύρων» που διαθέτει ως αιώνιο κόσμημα η Ορθοδοξία μας, δύο πολύ μεγάλους και αγαπητούς απ’ τον λαό αγίους εορτάζει η Εκκλησία στις 26 και στις 27 Ιουλίου. Την Αγία Παρασκευή (26/7) και τον Άγιο Παντελεήμονα (27/7).
Και οι δύο αυτοί Άγιοι, ενώ έζησαν σε διαφορετικούς άλλα κοντινούς χρονικά αιώνες, υπέστησαν και υπέμειναν φρικτά βασανιστήρια, για την πίστη τους στον Χριστό.
Η Αγία Παρασκευή
Η Αγία Παρασκευή ή Παρασκευή Αθληφόρος ή Παρασκευή Μεγαλομάρτυς, γεννήθηκε σε ένα προάστιο της Ρώμης, επί αυτοκρατορίας του Ανδριανού (βασιλεία 117-138 μ.Χ.). Ήταν μοναχοπαίδι. Το όνομα της προέκυψε από την ημέρα που γεννήθηκε, ήταν δηλαδή Παρασκευή. Πήρε την πολύτιμη χριστιανική ανατροφή από τους γονείς της, Αγαθόνικο και Πολιτεία, οι οποίοι ήταν πιστοί χριστιανοί και εύποροι οικονομικά.
Σε ηλικία 20 χρονών, έμεινε ορφανή και από τους δυο της γονείς. Κληρονόμησε σημαντική περιουσία, την οποία χωρίς να χρονοτριβήσει, και ακολουθώντας κατά γράμμα τους λόγους του Χριστού, την εκποίησε, και άρχισε να μοιράζει τα χρήματα σε φτωχούς και σε αρρώστους της περιοχής. Παράλληλα, αφιέρωσε τα νιάτα της στην ιεραποστολή, κηρύσσοντας τη Χριστιανική διδασκαλία σε ανθρώπους αδύναμων κοινωνικά ομάδων, στη Ρώμη και σε άλλες περιοχές.
Η σημαντική δράση της, δεν άργησε να φτάσει στα αυτιά του τότε αυτοκράτορα Αντωνίνου, οποίος την κάλεσε σε απολογία, αφού οι Ρωμαίοι είχαν κηρύξει απηνή διωγμό εναντίον των Χριστιανών, ήδη από τα χρόνια του θηριώδους Νέρωνα (67 μ. Χ.).
Τα Μαρτύρια…
Ο αυτοκράτορας ζήτησε από την Παρασκευή να απαρνηθεί την πίστη της, προσπαθώντας να την δελεάσει με διάφορα ανταλλάγματα. Η Αγία ήταν αρνητική και ανένδοτη, απέναντι σε όλες τις απειλές και τις απόπειρες δωροδοκίας. Ο μανιασμένος αυτοκράτορας έδωσε εντολή για να κάνουν στην Παρασκευή ένα από τα σκληρότερα βασανιστήρια εκείνης της εποχής, το βασανιστήριο της πυρακτωμένης περικεφαλαίας.
Της τοποθέτησαν στο κεφάλι μια μεταλλική περικεφαλαία, την οποία προηγουμένως είχαν πυρακτώσει. Η Αγία υπέμεινε τους φρικτούς πόνους του εγκαύματος στο κεφάλι της και οδηγήθηκε στη φυλακή, όπου Άγγελος Κυρίου την επισκέφθηκε, την παρηγόρησε και την απελευθέρωσε από τα δεσμά της.
Στη συνέχεια, έγινε νέα προσπάθεια για να απαρνηθεί τον Χριστό και αφού δεν απέδωσε ούτε αυτή καρπούς, ο Αντωνίνος έδωσε εντολή να βασανιστεί η Αγία έως θανάτου.
Το μεγάλο θαύμα στον αυτοκράτορα
Ετοίμασαν ένα μεγάλο καζάνι με πίσσα και καυτό λάδι και έριξαν την Αγία μέσα για να την αποτελειώσουν. Όμως, με καταπληκτική επέμβαση του Θεού, η Παρασκευή παρέμενε ζωντανή. Ο Αντωνίνος, μη μπορώντας να πιστέψει αυτό που έβλεπαν τα μάτια του, πλησίασε το καζάνι για να δώσει μια εξήγηση σε αυτό που συνέβαινε. Και μόνο οι ατμοί που έβγαζε η πίσσα που κόχλαζε, ήταν αρκετοί για να τραυματιστεί στα μάτια του, με αποτέλεσμα να τυφλωθεί.
Τότε η Αγία, δείχνοντας ένα αφάνταστο μεγαλείο ανεξικακίας και αγάπης, προσευχήθηκε στον Θεό και θεράπευσε τον τυφλό Αντωνίνο, ο οποίος σαστισμένος και έκπληκτος από αυτό το θαύμα, αποφάσισε να την αφήσει ελεύθερη.
Εξαιτίας αυτού του μεγάλου θαύματος, η Αγία Παρασκευή θεωρείται σήμερα προστάτιδα των ματιών. Επίσης θεωρείται και προστάτιδα των ζευγαριών.
Συνεχίζει τη δράση της, συλλαμβάνεται και θανατώνεται
Αφού η Αγία αφέθηκε ελεύθερη, μπόρεσε να συνεχίσει το ιεραποστολικό έργο της, μέχρι που μετά από χρόνια ο διάδοχος του Αντωνίνου, Μάρκος Αυρήλιος, ο οποίος αν και στωικός φιλόσοφος, εξαπέλυσε νέο απάνθρωπο διωγμό κατά των Χριστιανών, και η Αγία συνελήφθη ξανά. Έδωσε εντολή σε δύο έπαρχους, τον Ασκληπιό και τον Ταράσιο να τη βασανίσουν με αγριότητα. Ύστερα από φρικτά βασανιστήρια την αποκεφάλισαν.
Ο Άγιος Παντελεήμονας
Ο «Αθλοφόρος Άγιος και Ιαματικός Παντελεήμων», ο μεγάλος γιατρός σωμάτων και ψυχών, έζησε και αυτός σε χρόνια που η οικουμένη ήταν τυλιγμένη στο βαθύ σκότος της ειδωλολατρίας.
Ο Άγιος Παντελεήμων (Παντολέον το αρχικό του όνομα) καταγόταν από τη Νικομήδεια της Μικράς Ασίας και έζησε στα χρόνια του Μαξιμιανού (286 – 305 μ.Χ.). Η μητέρα του ήταν η Ευβούλη και ήταν θερμή Χριστιανή. Ο πατέρας του λεγόταν Ευστόργιος.
Πριν καν βαπτιστεί Χριστιανός ο Παντολέον, διέθετε έναν αξιοθαύμαστο χαρακτήρα. Ήταν ευγενέστατος, πράος και ταπεινός, επιμελής στις υποχρεώσεις του και γεμάτος αγάπη.
Μαθαίνει την ιατρική επιστήμη
Όταν μεγάλωσε, ο πατέρας του προσέλαβε έναν φημισμένο γιατρό της εποχής, τον Ευφρόσυνο, να διδάξει στον μικρό Παντολέον την επιστήμη της ιατρικής. Σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, ο Άγιος εντυπωσίασε τους πάντες με το επίπεδο της μόρφωσης του και προκάλεσε θαυμασμό στην κοινωνία του.
Εκείνη την εποχή, μετά από πληροφορία που έλαβε από το Άγιο Πνεύμα, ο κρυμμένος από τις αρχές ιερέας της Νικομήδειας Ερμόλαος, αποφάσισε να καλέσει τον Παντολέοντα στο σπίτι του.
Η πρώτη κατήχηση
Εκεί ο Άγιος Ερμόλαος άρχισε να κατηχεί τον χαρισματικό νέο, παρουσιάζοντας του έναν νέο αληθινό κόσμο, τον κόσμο της Εσταυρωμένης Αγάπης, τον κόσμο του Χριστού. Ο Παντολέον ενθουσιάστηκε, και έτσι αναπτύχθηκε μεταξύ τους μια ευλογημένη πνευματική σχέση, όπου ο νέος επισκεπτόταν καθημερινά τον Διδάσκαλο για να απολαμβάνει ρήματα ζωής αιωνίου.
Αφού ήδη είχε προλειανθεί το έδαφος για να ασπαστεί ο Παντολέον τον Χριστιανισμό, ένα καταπληκτικό γεγονός τον έκανε να απαλλαχθεί από κάθε δισταγμό.
Το θαύμα που τον έκανε Χριστιανό
Ενώ περπατούσε στον δρόμο, συνάντησε ένα παιδί που δαγκώθηκε από μια οχιά και πέθανε. Περίλυπος για το γεγονός, ο Παντολέον σκέφτηκε να προσευχηθεί στον Θεό που του είχε γνωρίσει ο Άγιος Ερμόλαος, και αν το παιδί ξαναζωντάνευε, θα πίστευε πέρα για πέρα πως ο Χριστός είναι ο μόνος αληθινός Θεός.
Προσευχήθηκε με θέρμη στον Κύριο και αμέσως το παιδί άνοιξε τα μάτια και το φίδι ψόφησε ακαριαίως.
Ο Παντολέον πλημμυρισμένος από χαρά, διηγήθηκε το θαύμα στον Ερμόλαο και ζήτησε να τον βαπτίσει, όπως και έγινε.
Ανάργυρος ιατρός σωμάτων και ψυχών
Έτσι, πλήρης Πνεύματος Αγίου πλέον, ο Παντολέον αποφάσισε να αφιερώσει την επιστήμη του στον Θεό και έγινε ανάργυρος γιατρός. Θεράπευε κατοίκους της Νικομήδειας χωρίς διακρίσεις, και με την επιστήμη του και με τη δύναμη του Χριστού, χωρίς να δέχεται ποτέ χρήματα.
Όμως οι υπερθαύμαστες θεραπείες του Αγίου προκάλεσαν τον φθόνο των άλλων γιατρών της πόλης, οι οποίοι αποφάσισαν να καταγγείλουν τον Παντολέοντα στον Αυτοκράτορα Μαξιμιανό, έναν φοβερό διώκτη των Χριστιανών.
Σύλληψη και φρικτά βασανιστήρια
Ο αυτοκράτορας κάλεσε τον Άγιο στα ανάκτορά του και ζήτησε εξηγήσεις και ο Παντολέον ομολόγησε με περισσό θάρρος πως είναι Χριστιανός. Αφού ο Μαξιμιανός δεν μπόρεσε να κάνει τον Άγιο να απαρνηθεί την πίστη του και να θυσιάσει στα είδωλα, διέταξε να του κάνουν φοβερά βασανιστήρια.
Στην αρχή, Ρωμαίοι στρατιώτες άρχισαν να του χαράζουν τη σάρκα με μαχαίρια και να καίνε τις πληγές του με αναμμένες λαμπάδες. Οι πληγές όμως θεραπεύονταν θαυματουργικώς και μυστηριώδεις αστραπές άρχισαν να φωτίζουν τον Άγιο.
Σαν δεύτερο βασανιστήριο, έβαλαν τον Παντολέοντα μέσα σε λέβητα που έβραζε. Με θεϊκή παρέμβαση όμως, και πάλι ο Άγιος έμεινε σώος και η φωτιά έσβησε.
Μετά βύθισαν τον Άγιο στον πάτο της θάλασσας, αφού έδεσαν στον λαιμό του μια τεράστια πέτρα. Όμως ξαφνικά η πέτρα έγινε ελαφριά σαν πούπουλο και ο Άγιος βγήκε στην επιφάνεια και ξεκίνησε να περπατά στο νερό, όπως είχε κάνει και ο Χριστός.
Η λύσσα των βασανιστών όμως δεν σταμάτησε, και ας έβλεπαν τόσα θαύματα. Έριξαν τον Άγιο σε πεινασμένα άγρια θηρία. Όμως αυτά, αντί να τον κατασπαράξουν, άρχισαν να συμπεριφέρονται σαν άκακα αρνάκια, γλύφοντας τα πόδια του και κουνώντας τις ουρές τους.
Ο σαστισμένος και δαιμονόπληκτος ηγεμόνας, βλέποντας όλα αυτά, διατάσσει τον αποκεφαλισμό του Αγίου.
Ο Άγιος μαρτυρεί και γίνεται Παντελεήμων
Λέγεται πως λίγο πριν κοπεί το νήμα της Αγίας ζωής του Παντολέον, ακούσθηκε φωνή Θεού από τον ουρανό που του έδωσε το όνομα Παντελεήμων, που σημαίνει αυτός που βοηθά και ελεεί τους πάντες. Ακόμα και τους εχθρούς του.
Το τελευταίο θαύμα έγινε με την αποτομή της κεφαλής αυτού του τόσο ένδοξου Αγίου. Το σπαθί του δήμιου λύγισε και αντί για αίμα, έτρεξε αγνό γάλα…
Το τίμιο σώμα του, τάφηκε με μεγάλες τιμές από τους Χριστιανούς.
Ας έχουμε τις πρεσβείες και την προστασία αυτών των τόσο ένδοξων Αγίων.
Ἀπολυτίκιο Αγίας Παρασκευής:
Την σπουδήν σου τῇ κλήσει κατάλληλον, ἐργασαμένη φερώνυμε, την ὁμώνυμόν σου πίστιν εἰς κατοικίαν κεκλήρωσαι, Παρασκευὴ ἀθλοφόρε· ὅθεν προχέεις ἰάματα, καὶ πρεσβεύεις ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν.
Απολυτίκιο Αγίου Παντελεήμονα :
Ἀθλοφόρε Ἅγιε, καὶ ἰαματικὲ Παντελεῆμον, πρέσβευε τῷ ἐλεήμονι Θεῷ, ἵνα πταισμάτων ἄφεσιν, παράσχῃ ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν.