Του Νικόδημου Καλλιντέρη
Στις 20 Μαΐου 2024 τίθεται σε ισχύ ο νέος Κανονισμός της ΕΕ για το ψηφιακό πορτοφόλι (Digital Identity Regulation, eIDAS 2.0)! Πρόκειται επί της ουσίας για τη δημιουργία μιας ψηφιακής εφαρμογής (application) εγκατεστημένης στα «έξυπνα» (smart) κινητά μας τηλέφωνα, η οποία θα έχει τη δυνατότητα να περιέχει κυριολεκτικά τα πάντα: την αστυνομική ταυτότητα, το διαβατήριο, τον ψηφιακό ιατρικό μας φάκελο, το πιστοποιητικό γέννησης, τα οικονομικά μας δεδομένα, την άδεια οδήγησης, την φοιτητική ή επαγγελματική ταυτότητα και οποιοδήποτε άλλο προσωπικό διαπιστευτήριο!
Η εισηγήτρια του προσχεδίου του Κανονισμού Romana Jerkovic δήλωσε πέρσι επί λέξει στο Ευρωκοινοβούλιο: «Η ψηφιακή ταυτότητα δεν είναι πλέον απλά ένα καλό αντικείμενο για να το κατέχεις, αλλά ένας νέος τρόπος κοινωνικής συμμετοχής και ενδυνάμωσης καθώς και ένα εργαλείο για μια συμπεριληπτική ψηφιακή Ευρώπη» (βλ. το πρώτο σχόλιο).
Στις 20 Ιουνίου του 2023, 24 επιστημονικοί φορείς από διαφορετικά κράτη με εξειδίκευση σε ζητήματα ιδιωτικότητας, ψηφιακών τεχνολογιών και προστασίας των προσωπικών δεδομένων απέστειλαν προς την ΕΕ μια επιστολή (βλ. το δεύτερο σχόλιο) σχετική με τον εν λόγω Κανονισμό για το ψηφιακό πορτοφόλι, εκφράζοντας τις εξαιρετικά σοβαρές ανησυχίες τους για την συρρίκνωση των δικαιωμάτων των πολιτών και την δημιουργία ενός οργουελιανού πανοπτικού μοντέλου αδιάλειπτης παρακολούθησης!
Συγκεκριμένα αναφέρουν ότι το ψηφιακό πορτοφόλι της ΕΕ «θα αποτελέσει ένα δώρο για την Google και την Facebook που υποσκάπτει την ιδιωτικότητα των Ευρωπαίων πολιτών. Αυτό θα έχει συνέπειες στον καθένα εντός της Ένωσης και θα υποβιβάσει το επίπεδο της ιδιωτικότητας χαμηλότερα σε σχέση με άλλη μέρη του κόσμου. (…). Σύντομα ο Κανονισμός για το ψηφιακό πορτοφόλι θα θεσπίσει ένα σύστημα μοναδικής και μόνιμης ταυτοποίησης κάθε πολίτη που θα επιτρέπει στους διεθνείς ψηφιακούς κολοσσούς να συσχετίζουν την συμπεριφορά μας στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα με μια άνευ προηγουμένου ακρίβεια! Κανένα τεχνικό ή οργανωτικό μέτρο δεν μπορεί να εμποδίσει αυτή την ευρύτατη κακοποίηση των ανθρώπων».
Σε άλλο σημείο της επιστολής τους σημειώνεται χαρακτηριστικά: «Με την ενοποίηση όλων των διαδράσεων της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, οι επισκέψεις στον γιατρό ή στην τράπεζα, η είσοδος σε ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης ή στα μέσα μαζική μεταφοράς και αλλού με το ψηφιακό πορτοφόλι ως το μοναδικό κλειδί, ακόμα και η ελάχιστη διακοπή λειτουργίας του συστήματος θα έχει σοβαρότατες επιπτώσεις. Οι ευαίσθητες πληροφορίες ταυτοποίησης, οικονομικής κατάστασης και της υγείας εκατομμυρίων Ευρωπαίων προσφέρουν μια πολύ κερδοφόρα αφορμή για κυβερνοεπιθέσεις. Αυτός ο έντονος συγκεντρωτισμός θα μπορούσε να αποδειχθεί μοιραίο λάθος»!
Αλλά και σε μια άλλη βαρύνουσας σημασίας επιστολή 552 επιστήμονες της κυβερνοασφάλειας και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών ανά την υφήλιο, προειδοποιούν πως αυτός ο Κανονισμός της ΕΕ για το ψηφιακό πορτοφόλι θα μειώσει αντί να βελτιώσει την ψηφιακή ασφάλεια των πολιτών (βλ. το τρίτο σχόλιο).
Το εγχείρημα των πιστοποιητικών εμβολιασμού κατά την περίοδο του κορωνοϊού, το οποίο είχε εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωκοινοβούλιο ίσως μπορεί να μας δώσει μια ιδέα για τις πιθανές χρήσεις για τις οποίες οι Ευρωπαίοι τεχνοκράτες σκέφτονται να θέσουν τα νέα ψηφιακά πορτοφόλια, αν τους δοθεί η κατάλληλη ευκαιρία…
Κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης το ψηφιακό πιστοποιητικό εμβολιασμού λειτούργησε ως ένας μηχανισμός εξαναγκασμού των πολιτών δημιουργώντας μια κοινωνία δύο επιπέδων…
Ας φανταστούμε στο μέλλον το ψηφιακό πορτοφόλι που θα αποτελεί το εργαλείο πρόσβασης σε μια ευρεία γκάμα υπηρεσιών (από την τράπεζα και την έκδοση ενός αεροπορικού εισιτηρίου μέχρι την ενοικίαση αυτοκινήτου ή την χρήση διαδικτυακών υπηρεσιών) πώς θα δίνει τη δυνατότητα αποκλεισμών εν ονόματι της προάσπισης κάποιου «συλλογικού αγαθού» (υγεία, ασφάλεια, περιβάλλον, κ.λπ.) ή την αντιμετώπιση μιας «έκτακτης ανάγκης»…
Bάσει του νέου ρυθμιστικού πλαισίου τα κράτη-μέλη οφείλουν να δημιουργήσουν το εθνικό ψηφιακό πορτοφόλι για τους πολίτες τους μέχρι το 2026!