Το μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα των προηγούμενων δεκαετιών Ελλήνων της Βορείου Ηπείρου προς την Ελλάδα και άλλες χώρες του εξωτερικού λόγω της ανέχειας, της ανεργίας και των εχθρικών προς την Ελληνική Εθνική Μειονότητα πολιτικών της Αλβανίας με την ανοχή των Ελληνικών Κυβερνήσεων, οδήγησαν σε δραματική συρρίκνωση του Ελληνισμού που αντικατοπτρίζεται σε μεγάλη μείωση τόσο των Ελληνικών σχολείων όσο και των μαθητών που φοιτούν σε αυτά. Τα στοιχεία είναι ανησυχητικά.
Στα τέλη της δεκαετίας του ‘80 στην περιοχή Αργυροκάστρου και Αγίων Σαράντα λειτουργούσαν 108 Ελληνικά μειονοτικά σχολεία με πάνω από 5.000 μαθητές στα οποία δίδασκαν περίπου 700 εκπαιδευτικοί.
Το 1993 τα Ελληνικά μειονοτικά σχολεία μειώθηκαν σε 81 με 4.545 μαθητές ενώ το 2001-2002 μειώθηκαν ακόμα περισσότερο σε 62 με 90 εκπαιδευτικούς και 300 μαθητές. Πιο συγκεκριμένα το 2001-2002 η κατανομή των σχολείων ανά νομό ήταν η ακόλουθη:
Νομός Αργυροκάστρου: 6 τετρατάξια, 19 οκτατάξια και 6 λύκεια (στα λύκεια συμπεριλαμβάνονται και η Παιδαγωγική Ακαδημία και το Εκκλησιαστικό Λύκειο)
Νομός Δελβίνου: 5 τετρατάξια και 8 οκτατάξια σχολεία
Νομός Αγ. Σαράντα: 4 τετρατάξια, 14 οκτατάξια σχολεία και 2 λύκεια
Κατά την ίδια διετία, λειτουργούσαν 18 Ελληνικά μειονοτικά νηπιαγωγεία.
Όσο περνά ο χρόνος, η κατάσταση γίνεται όλο και περισσότερο εφιαλτική.
To 2010 με το νέο σύστημα εκπαίδευσης (εννιατάξια αντί για οκτατάξια σχολεία) λειτούργησαν μόνο 27 μειονοτικά σχολεία με 60 επαιδευτικούς και ~210 μαθητές. Ανά περιφέρεια η κατανομή των σχολείων είχε ως εξής:
Νομός Αργυροκάστρου: 10 σχολεία εννιατάξια υποχρεωτικής φοίτησης και 4 Λύκεια (συμπεριλαμβάνεται η Παιδαγωγική Ακαδημία και το Εκκλησιαστικό Λύκειο),
Νομός Δελβίνου: 7 σχολεία εννιατάξια
Νομός Αγ. Σαράντα: 5 σχολεία εννιατάξια και 1 Λύκειο
Την ίδια περίοδο λειτούργησαν μόλις 8 νηπιαγωγεία, λιγότερα δηλαδή από τα μισά σε σύγκριση με το 2001.
Σήμερα, λειτουργούν συνολικά μόλις 6 Ελληνικά Δημόσια σχολεία. Οι μαθητές ελληνικής καταγωγής έχουν μειωθεί δραματικά. Για παράδειγμα, στο σχολείο Φοινίκης ενώ το 1990-1991 φοιτούσαν γύρω στους 700 μαθητές, όλοι ελληνικής καταγωγής, σήμερα φοιτούν μόνο 30 μαθητές ελληνικής καταγωγής, μία μείωση της τάξης του 96%!!!
Σε κάποια δε από τα 8 εναπομείναντα νηπιαγωγεία φοιτούν μόλις 3 μαθητές!! Δυστυχώς, τα λίγα αυτά ελληνόπουλα, θα εκπαιδευτούν με τα αλβανικά πρότυπα και θα διδαχθούν μία παραχαραγμένη ιστορία που ακόμα και σήμερα μιλά για ‘δίκαιες’ απαιτήσεις των Τσάμηδων από το 1926 και επιστροφή γης και περιουσιών από τους Έλληνες (βιβλίο Ιστορίας της ένατης τάξης, σελίδα 114)!
Ο Ελληνισμός της Βορείου Ηπείρου φθίνει… εξαφανίζεται… Τα σπίτια των Βορειοηπειρωτών εγκαταλείπονται, οι περιουσίες χάνονται, τα σχολεία κλείνουν..
Ο εποικισμός της Βορείου Ηπείρου από εισαγόμενους από την Τουρκία λαθρομετανάστες με τη σύμφωνη γνώμη της Αλβανικής Κυβέρνησης είναι προ των πυλών..
Οι λίγες οικογένειες που εξακολουθούν ηρωικά να παραμένουν εκεί ζουν καθημερινά με την ανασφάλεια και την απαισιόδοξη διαπίστωση ότι αργά ή γρήγορα θα αναγκαστούν να εγκαταλείψουν την πάτρια γη.
Ποια μπορεί να είναι τα κίνητρα παραμονής εκτός από τον πατριωτισμό τους και το συναισθηματικό δέσιμο με την Ιστορία και τους προγόνους τους?
Τι μπορούμε να κάνουμε όλοι εμείς οι Έλληνες γι’ αυτό? Τι μπορεί να κάνει η ‘Μητέρα’ Ελλάδα για αυτά τα ηρωικά παιδιά της..? Ή μήπως δεν τα θεωρεί παιδιά αλλά αποπαίδια?
Πηγή στοιχείων: Ε.Τ.
Επεξεργασία και επιμέλεια κειμένου: Αργύρης Νταλιάνης, Ιατρός, Επιμελητής Καρδιολογίας, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών