«Η πατρίδα του κάθε ανθρώπου και η θρησκεία είναι το παν και πρέπει να θυσιάζη και πατριωτισμόν και να ζη αυτός και οι συγγενείς του ως τίμιοι άνθρωποι εις την κοινωνία. Και τότε λέγονται έθνη, όταν είναι στολισμένα με πατριωτικά αιστήματα. Το αναντίον λέγονται παλιόψαθες των εθνών και βάρος της γης».
Παλιόψαθες των εθνών και βάρος της γης, αποκαλεί ο μεγάλος Μακρυγιάννης, τα κράτη χωρίς συνείδηση της ιστορίας τους, της εθνικής τους ταυτότητας και της θρησκείας τους.
Βάρη της γης.
Έθνη που και σήμερα έχουν σαρωθεί από το παγκοσμιοποιητικό πνεύμα, ξεφτίζουν και καταντούν σαν γιγάντιες δεξαμενές «γκρίζων» ανθρώπων, χωρίς υψηλά ιδανικά και ιδεώδη. Παγιδευμένοι μονάχα σε αιτήματα που έχουν να κάνουν με το τώρα και το αύριο, μακριά από σύμβολα και προορισμούς με αιώνια προοπτική. Άνθρωποι χοϊκοί, χωμάτινοι, αλυσοδεμένοι με τα «βάρη της γης».
Αυτά τα βάρη μπορεί να υπάρχουν λίγο – πολύ σε όλους μας, αλλά τα ιδανικά που βρίσκονται ριζωμένα μέσα μας είναι τα απαραίτητα «εργαλεία» που σπάνε τα δεσμά και μας προάγουν προς την επανάσταση, εντός και εκτός εισαγωγικών. Είναι αυτά, που γεμίζουν το κενό των ανθρώπινων αδυναμιών μας. Είναι αυτά που μπορούν να κάνουν το αδύνατο – δυνατό.
«Είμαστε αδύνατοι, όμως ο Θεός φυλάγει και τους αδύνατους κι αν πεθάνομεν, πεθαίνομεν διά την πατρίδα μας, διά τη θρησκεία μας, και πολεμούμε όσο μπορούμε αναντίον της τυραγνίας κι ο Θεός βοηθός».
Επανάσταση κατά της τυραννίας. Όποια μορφή και αν έχει αυτή, διαχρονικά. Είτε προέρχεται εκτός συνόρων είτε βρίσκεται εντός. Αντίσταση εναντίον οποιουδήποτε ζυγού σκλαβώνει αυτά τα ιδανικά.
Αλλά και επανάσταση εναντίον του εαυτού μας. Εναντίον του «τυράννου» που κρύβουμε μέσα μας. Όχι πόλεμος της αδικίας με αδικία.
«…δεν υποφέρνω να βλέπω το άδικο να πνίγει το δίκιο».
Δικαιοσύνη. Ύψιστο αγαθό και αυτό. Αλλά χωρίς στέρεη ηθική βάση, δεν μπορεί να ευδοκιμήσει. Σε έναν κόσμο χωρίς Θεό, κάθε έννοια δικαιοσύνης είναι αμφισβητήσιμη και σχετική.
«Μακάριοι οι πεινώντες και διψώντες την δικαιοσύνην, ότι αυτοί χορτασθήσονται» (Ματθαίου ε΄ 6)
Μοναχά υπό το πρίσμα των νόμων της Θείας Δικαιοσύνης, μπορούν να εξηγηθούν όλες οι φαινομενικές αδικίες της παρούσας ζωής. Αυτό ήταν κάτι που το πίστευε βαθιά, ο Στρατηγός Μακρυγιάννης. Ένιωθε το άδικο να τον πνίγει, βλέποντας τη βαριά σκλαβιά της χώρας του από τους Τούρκους, αλλά και βλέποντας Έλληνες να αδικούν Έλληνες και να προβαίνουν σε ένοπλες συγκρούσεις, μεταξύ τους. Όμως, ταυτόχρονα «έβλεπε» και το Θεϊκό σχέδιο, πέρα από αυτές τις δυστυχίες.
«Τα σημειώνω κι εγώ εδώ ίσως εσείς οι μεταγενέστεροι, σαν ιδήτε την αρετή μας, θα είστε ‘λικρινώτεροι διά την πατρίδα».
Ο μεγάλος οπλαρχηγός, απευθύνεται με αγωνία στις μεταγενέστερες γενιές. Σε εμάς. Ζητά να δούμε τις αρετές των αγωνιστών του 21. Να μάθουμε για τους αγώνες τους. Όμως οι εσωτερικές τριβές των Ελλήνων, η αιώνια «κατάρα» του έθνους μας, τον έκαναν να θλίβεται. Διψούσε να δει τον ελληνικό λαό, να διακατέχεται από περισσότερη ειλικρίνεια προς την πατρίδα και λιγότερη αφοσίωση προς φθηνά και εφήμερα συμφέροντα.
«Γλυκώτερον πράμα δεν είναι άλλο από την πατρίδα και θρησκεία. Όταν δι’ αυτά τον άνθρωπον δεν τον τύπτη η συνείδησή του, αλλά τα δουλεύη ως τίμιος και τα προσκυνή, είναι ο πλέον ευτυχής και πλέον πλούσιος».
Η συνείδηση είναι το βάθος του ανθρώπου. Η αγάπη είναι το πλάτος του, είχε γράψει ο Νικηφόρος Βρεττάκος. Άνθρωπος χωρίς ενεργή συνείδηση και αγάπη, είναι άνθρωπος νεκρός, παραδομένος στο χάος του εγωισμού του.
Όταν μέσα σε έναν άνθρωπο, τα ιδανικά της πατρίδας και της θρησκείας σταματήσουν να υπάρχουν, το τελευταίο πνευματικό «οχυρό» που του απομένει, είναι η συνείδηση. Η «φωνή» του Θεού.
Χωρίς αυτά τα ιδανικά και χωρίς καθαρή συνείδηση, χάνουμε την ευτυχία μας, χάνουμε τον πλούτο μας. Μένουμε φτωχοί.
Οι αγωνιστές του 21 μπορεί να ήταν φτωχοί στα υλικά αγαθά, αλλά ήταν πλούσιοι στα ιδεώδη, γι αυτό και πέτυχαν να κατορθώσουν το ακατόρθωτο.
Μπορεί να ήταν λίγοι στον αριθμό, αλλά είχαν την βεβαιότητα και την πίστη πως δεν πολεμούν μόνο με τις δικές τους δυνάμεις, αλλά είναι και «ο Θεός βοηθός».
«Κι αν είμαστε ολίγοι εις το πλήθος του Μπραΐμη, παρηγοριόμαστε μ’ ένα τρόπον, ότι η τύχη μας έχει τους Έλληνες πάντοτε ολίγους. Ότι αρχή και τέλος, παλαιόθεν και ως τώρα, όλα τα θεριά πολεμούν να μας φάνε και δεν μπορούνε. Τρώνε από μας και μένει και μαγιά. Και οι ολίγοι αποφασίζουν να πεθάνουν. Κι όταν κάνουν αυτήνη την απόφασιν, λίγες φορές χάνουν και πολλές κερδαίνουν».
Tρώνε από μας και μένει και μαγιά.
Ας θυμόμαστε πάντα, αυτόν τον φοβερό λόγο του Μακρυγιάννη σε όλες τις σκοτεινές μέρες του έθνους μας.