Ο Σταυρός. Φύλακας της οικουμένης και σύντροφος μονάκριβος στη ζωή μας. Σταυρός στη θλίψη και στη χαρά, στη δοξολογία και την δοκιμασία.
Στην ευλογία του ιερέα, στο σταύρωμα της μάνας, στο κρεβάτι του πόνου, στην αγωνία κάθε νέου εγχειρήματος, στο καλωσόρισμα και τον αποχαιρετισμό μιας ζωής, στον θαυμασμό της κτίσης, στην προστασία σώματος και ψυχής, στην προσκύνηση των ιερών, στην ομολογία πίστης, στον συμβολισμό τη νίκης ενάντια στο κράτος του Άδη, σε κάθε θαύμα που ανατρέπει τους φυσικούς νόμους, στην ανηφορική πορεία της βιοτής μας, παντού πρωταγωνιστής ο Τίμιος και Ζωοποιός Σταυρός, το τρόπαιο της μεγάλης νίκης του Χριστού.
Στη Θεία Λειτουργία, στα εικονίσματα, στα σπίτια, στα ξωκλήσια, στα σχολεία και τα νοσοκομεία, στις χαρές της ζωής και τις λύπες του θανάτου, στις ερημιές της γης άλλα και στις πολύβουες πόλεις, παντού στολίδι του κόσμου ο φωτοδότης Σταυρός.
Η μεγάλη εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, είναι μια ημέρα – σταθμός για την Ορθόδοξη Εκκλησία. Οι πιστοί καλούνται να αποδώσουν τιμή και να προσκυνήσουν τον Τίμιο Σταυρό ώστε να λάβουν δύναμη, ευλογία και χάρη από αυτόν. Κανένα άλλο σύμβολο δεν δοξάστηκε τόσο πολύ στους αιώνες, και πόσο μάλλον είναι παράδοξο αυτό, αφού πρόκειται για ένα αποτρόπαιο σύμβολο μαρτυρίου, που μέσω της θυσίας του Θεανθρώπου, έγινε ένα αγαπημένο σύμβολο ζωής, νίκης, ελπίδας και ανάστασης.
Ένα μέσο βασανισμού και θανάτου που ήταν συνυφασμένο με τον απόλυτο πόνο, έγινε σημείο ανάπαυσης και καταφύγιο ελπίδας. Τόσο παράδοξο κι όμως ολότελα αληθινό!
Οι υπέροχοι χαιρετισμοί του Σταυρού, πολύ σοφά τον αποκαλούν «θύρα των μυστηρίων». Ο ασπασμός της θεολογίας του Σταυρού είναι η πόρτα, η είσοδος μέσα από την οποία διαβαίνει ο χριστιανός, για να οδηγηθεί στα θεοσύστατα και σωτηριώδη μυστήρια της Εκκλησίας. Ο Σταυρός είναι η πύλη προς την σωτηρία και το κλειδί που άνοιξε την Βασιλεία των Ουρανών.
Κουβαλούμε τον Σταυρό μας, ως μιμητές Χριστού;
Για να πορευτεί στην στενή και τεθλιμμένη οδό που οδηγεί προς τη Βασιλεία, κάθε χριστιανός οφείλει να κουβαλά τον Σταυρό του, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Με ένα ξύλινο σταυρό στο στήθος, με την ιερή χειρονομία ως φυλακτό ψυχής και σώματος, άλλα και με την πνευματική ευθύνη – ο πιστός – να «σηκώσει» τον Σταυρό του, δείχνοντας συνέπεια στις αλήθειες της Ορθόδοξης πίστης.
Το κουβάλημα του Σταυρού μας, έχει δεσμεύσεις ζωής, γιατί αληθινή αγάπη είναι μόνο αυτή που εμπεριέχει θυσίες προς το πρόσωπο που τιμούμε. Να απαρνηθούμε τα τυραννικά κελεύσματα του εαυτού μας, ως μιμητές του Χριστού που κένωσε τον εαυτό του και ταπεινώθηκε θεληματικά έως θανάτου. Άλλωστε κουβάλημα του Σταυρού σημαίνει αληθινή ελευθερία, διότι έτσι αποδεσμευόμαστε από την δουλεία των παθών. Το να κουβαλούμε τα φθοροποιά πάθη στην ψυχή μας, είναι ασυγκρίτως πιο δύσκολο και κοπιώδες, από το ευλογημένο φορτίο του Σταυρού που αλαφρώνεται με τη Θεία βοήθεια και μετατρέπεται σε πνευματικό αγώνα χαράς και ευφροσύνης.
Στο νοητό Σταυρό μας, σταυρώνουμε εκουσίως το θέλημα μας για να γίνουμε μέτοχοι στο ακατανόητο μυστήριο της άμετρης Θείας αγάπης. Αν ο άνθρωπος δεν νοιώσει ευγνωμοσύνη προς αυτήν την υπέρλογη αγάπη, τότε δεν μπορεί να κατανοήσει ούτε τον Σταυρό του Χριστού, ούτε να δεχθεί στις πλάτες του το βάρος του προσωπικού του σταυρού, αφού πορεύεται αδιάφορος σε μια αδειανή ζωή χωρίς νόημα ανταπόδοσης προς τον Ευεργέτη. Και το να πορεύεται κανείς χωρίς σταυρό, σημαίνει πως βαδίζει χωρίς αληθινή χαρά και χωρίς καμία προοπτική πέραν του τάφου.
Σταυρός και Ανάσταση, αχώριστες αξίες
Ο Σταυρός μαζί με την Ανάσταση είναι τα δύο μεγάλα ορόσημα της Ορθόδοξης πίστης. Το μαρτύριο του Χριστού πάνω στον Σταυρό ήταν η ζοφερή νύχτα της ανθρωπότητας πριν την χαραυγή της Ανάστασης. Και η Ανάσταση έγινε το νικηφόρο σάλπισμα κατά του θανάτου, που διαδέχθηκε την αβάσταχτη σιγή του Σταυρού. Το ένα πνευματικό ορόσημο πήρε νόημα από το άλλο. Και τα δύο μαζί βρίσκονται παρόντα ως αέναη μαρτυρία, στο δοξασμένο σημείο του Σταυρού. Το υπέρτατο σύμβολο αγιασμού και απολυτρώσεως του ανθρώπου.
Παρά την αμαρτωλότητα μας, οφείλουμε να σταθούμε ταπεινά στην σκιά του ένδοξου Σταυρού και να τον ατενίσουμε με χαρά και ελπίδα. Στη σημερινή γιορτή καλούμαστε σε μια μέθεξη στο μυστήριο του σταυρικού Θανάτου άλλα και να ταξιδέψουμε νοερά στους Αγίους Τόπους, όταν το 325μ.Χ. η βασιλομήτωρ αγία Ελένη με δάκρυα στα μάτια παρέδωσε τον Τίμιο Σταυρό στον Πατριάρχη Μακάριο, και εκείνος τον ύψωσε στον Γολγοθά και τον τοποθέτησε στο ναό της Αναστάσεως.
Είναι βέβαιο πως όσο έχει δοξαστεί στους αιώνες ο Σταυρός, άλλο τόσο έχει πολεμηθεί λυσσαλέα. Και σήμερα υπάρχουν αιρέσεις που αντιμετωπίζουν αδιάφορα ή και υβρίζουν το σύμβολο του Σταυρού. Παράλληλα οι δυνάστες της «Νέας Τάξης» και οι ιδεολογικοί δούλοι τους, πολεμούν με μανία το σημείο του Σταυρού και θέλουν να το εξαλείψουν από τη σημαία, τα σχολεία, τα νοσοκομεία και κάθε άλλη έκφανση του δημόσιου βίου.
Αυτό ακριβώς αποδεικνύει την τεράστια δύναμη που έχει ο Ζωοποιός Σταυρός, ένα σημείο που εκμηδένισε όλα τα σύμβολα δεισιδαιμονίας του σκοτεινού παρελθόντος. Σύμβολα σκότους και πλάνης, που σήμερα θέλει να επαναφέρει στο κοινωνικό στερέωμα το θηρίο της «Νέας Εποχής» με ποικίλους τρόπους, έμμεσους και άμεσους. Και αυτό διότι ο Σταυρός έχει τη δύναμη να διαλύει την πλάνη και τις μεθοδείες των πλάνων που έχουν κατακλύσει ολόκληρο τον πλανήτη. Όπως αναφέρουν και οι χαιρετισμοί του Σταυρού, ο Σταυρός είναι «πυρός τῆς πλάνης σβεστήριον», σύμβολο που σβήνει το πυρ της πλάνης που κατακαίει ψυχές.
Οι πιστοί όμως δεν πρέπει να πάψουν να φέρουν ως καύχημα το σύμβολο του Σταυρού, και να το αντιλαμβάνονται ως περήφανο σημείο νίκης και ομολογίας της πίστης τους στην ανεκλάλητη θυσία του Χριστού. Όχι διότι λατρεύουμε ένα απλό σύμβολο ή ένα «ξύλο» όπως βλακωδώς νομίζουν μερικοί, αλλά διότι ο Σταυρός είναι συνυφασμένος με τον ίδιο τον Χριστό.
Ο Σταυρός είναι το μόνο «ἀήττητον ὅπλον» γιατί ο μεγαλύτερος εχθρός του ανθρώπου ήταν ο θάνατος, και αυτός ηττήθηκε μια για πάντα.