Μια είδηση η οποία πέρασε στα «ψιλά γράμματα» της επικαιρότητας και λίγος κόσμος της έδωσε της σημασία που θα έπρεπε, είναι η «συνέντευξη» του Μίκαελ Σουμάχερ που δημοσίευσε το γερμανικό εβδομαδιαίο περιοδικό Die Aktuelle, η οποία ήταν εξολοκλήρου τεχνητή και βασισμένη σε μια αλγοριθμική προσομοίωση μέσω τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ), που προσποιήθηκε τις απαντήσεις που θα έδινε ο Σουμάχερ!
Ο επτά φορές πρωταθλητής της F1, το 2013 υπέστη βαρύτατο εγκεφαλικό τραύμα ενώ έκανε σκι στις γαλλικές Άλπεις. Και από τότε βρίσκεται σε κατάσταση που, σύμφωνα με τα όσα διαρρέουν, δεν του επιτρέπουν – παρά ελάχιστες – δυνατότητες επικοινωνίας με τον έξω κόσμο.
Στο πρωτοσέλιδο του περιοδικού Die Aktuelle μπήκε η λεζάντα: «Μάικλ Σουμάχερ, η πρώτη συνέντευξη!». Το περιοδικό έγραψε επίσης «ακούγεται απατηλά αληθινό» με τα υποτιθέμενα αποσπάσματα που αποδίδονται στον Σουμάχερ. Ως μια λογική συνέπεια, η οικογένεια του θρυλικού οδηγού ετοιμάζει αγωγή για τη δημοσίευση της ψεύτικης συνέντευξης.
Το θέμα είναι όμως, ότι μπροστά στα μάτια μας «ανοίγεται» το μέλλον μιας ακραία δυστοπικής πραγματικότητας. Η κατάρρευση των ηθικών αξιών και το σάρωμα των ανθρώπινων δικαιωμάτων, σε συνδυασμό με τα όλο και πιο προχωρημένα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης, δημιουργούν συνθήκες για να αναδυθούν «σημεία και τέρατα» με τη βοήθεια της τεχνολογίας.
Φτάσαμε στο σημείο όπου άνθρωποι με σοβαρές εγκεφαλικές βλάβες και αναπηρίες, γίνονται πρωτοσέλιδα λόγω «συνεντεύξεων» που έδωσε μια πλατφόρμα τεχνητής νοημοσύνης στη θέση τους! Και αυτό το δυστοπικό έκτρωμα λέγεται «δημοσιογραφία»! Η δεοντολογία, η ηθική, ο σεβασμός στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, όλα φαίνεται να ισοπεδώνονται μπροστά στην ακόρεστη δίψα του περισσότερου κόσμου να ικανοποιεί το «γαργάλημα» της περιέργειας του. Μπροστά στην απληστία για παραπάνω πωλήσεις και αναγνωρισιμότητα, δεν σεβάστηκαν έναν κατάκοιτο άνθρωπο που περνά ένα δράμα για να καταφέρει να επανέλθει. Και το χειρότερο δεν είναι πως το περιοδικό τόλμησε να κάνει ένα τέτοιο ανοσιούργημα. Το χειρότερο είναι πως υπάρχει πολύς κόσμος που το θεώρησε αξιόλογο και… πρωτότυπο.
Παραπληροφόρηση και ψηφιακό φακέλωμα
Που μπορεί να μας οδηγήσει αυτή η τάση, η οποία φαίνεται να δοκιμάζεται πιλοτικά αυτόν τον καιρό, προκειμένου να τσεκάρουν τις αντιδράσεις του κόσμου; Αν μη τι άλλο, προμηνύει ένα πιθανό μέλλον χαοτικής παραπληροφόρησης με εικονικές δηλώσεις και αναρτήσεις «προσώπων» που δεν θα ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Εάν η χρήση τεχνητής νοημοσύνης δεν μπει σε σοβαρά πλαίσια ελέγχου, είναι ζήτημα χρόνου να κατακλυστούμε από εικονικές συνεντεύξεις, πλαστές φωτογραφίες και βίντεο, όλα δημιουργήματα από ΑΙ. Ήδη το βλέπουμε να συμβαίνει στις μέρες μας, και οι «fact checkers» δεν προλαβαίνουν να αναδεικνύουν ψεύτικες φωτογραφίες. Και όλα αυτά θα παρουσιάζουν όλο και πιο εκπληκτική αληθοφάνεια, εωσότου γίνουν ικανά να δημιουργήσουν ένα χάος από fake news και μια τρομερή σύγχυση που μπορεί να λειτουργήσει ως τέλειο άλλοθι για την ολοκληρωτική επιβολή της ψηφιακής δικτατορίας.
Ο κάθε πολίτης δηλαδή να αναγκάζεται να «πιστοποιείται» μέσω ηλεκτρονικής ταυτότητας (και κατόπιν, χαράγματος), για να του επιτρέπεται και μόνο να «υπάρχει» στον χάρτη του διαδικτύου και της μετάδοσης πληροφοριών γενικότερα. Πιθανότατα αυτός είναι και ένας βασικός λόγος που οι κολοσσοί των social media, ο ένας μετά τον άλλον φέρνουν συνδρομητικές υπηρεσίες για τις πλατφόρμες τους, που επιτρέπουν να πιστοποιεί ο χρήστης την αυθεντικότητα του προφίλ του, αφού παραχωρήσει μια σειρά από προσωπικές πληροφορίες. Και το επόμενο απαιτούμενο για να εξασφαλίσει κάποιος την παροχή μιας τέτοιας υπηρεσίας που θα τον «σώζει» από το χάος των fake news, πιθανότατα θα είναι η παγκόσμια ψηφιακή ταυτότητα.
Η ίδια η παραπληροφόρηση, μέσω της ΑΙ γίνεται «πυρηνικό όπλο» στα χέρια των εξουσιαστών του κόσμου, αφού για άλλη μια φορά θα δημιουργήσουν το πρόβλημα και θα επιβάλλουν την – ήδη ετοιμασμένη – λύση. Η «ελίτ» θα είναι ο παντεπόπτης οφθαλμός που θα γνωρίζει, άλλα και θα ορίζει τι είναι «αλήθεια», μέσα σε έναν κυκεώνα πλαστών και αληθινών πληροφοριών.
Ψηφιακές υπηρεσίες και… μετά θάνατον
Η περίπτωση της ψεύτικης συνέντευξης του Σουμάχερ, είναι μία μόνο πτυχή αυτής της δυσοίωνης εξέλιξης. Στο μέλλον, είναι εξαιρετικά πιθανό να δούμε παρόμοιες «συνεντεύξεις» ακόμα και από νεκρούς! Η ίδια η Microsoft έχει κατοχυρώσει ήδη από το 2017 ένα chatbot που αν το κυκλοφορήσει στην παραγωγή θα μπορεί να «αναστήσει» ψηφιακά ανθρώπους που δεν είναι εν ζωή.
Ήδη δραστηριοποιούνται στον τομέα της έρευνας εταιρείες που δημιουργούν το ψηφιακό άβαταρ ανθρώπων που έχουν πεθάνει, οι οποίες συλλέγουν δεδομένα του ανθρώπου από όλα τα ψηφιακά ίχνη που άφησε. Στίγματα από γεωγραφική τοποθεσία, μετακινήσεις και ποιότητα ύπνου (τα smartwatches και τα smartphones παρέχουν τέτοιες πληροφορίες), δραστηριότητες, κοινοποιήσεις, φωτογραφίες, τηλεφωνήματα, συνομιλίες σε chat, αναρτήσεις στα social media. Όλα αυτά αξιολογούνται και μπορούν να «ζωντανέψουν» έναν άνθρωπο, μέσα από αλγόριθμους.
Φρικτό, κι όμως είναι μια πραγματικότητα που ακόμα όμως δεν έχουν ωριμάσει πλήρως οι συνθήκες για να πλασαριστεί εμπορικά σε ευρεία κλίμακα. Δεν είμαστε καθόλου μακριά από αυτό όμως. Και μπορεί να φανταστεί κανείς τι ανυπολόγιστες κοινωνικές προεκτάσεις μπορεί να φέρει αυτή η ψηφιακή «ανάσταση», πόσα ζητήματα ηθικής θα προκύψουν, πώς μπορεί να αλλάξει η κοσμοθεωρία ολόκληρων μαζών ακόμα και για τον θάνατο, τη μεταθανάτια ζωή και την τιμή στους νεκρούς.
Η τεχνολογική επανάσταση που προωθεί τον λεγόμενο «μετανθρωπισμό» τρέχει πολύ πιο γρήγορα από τους θεσμούς κάθε χώρας και τις νομικές δικλείδες ασφαλείας. Για όλα αυτά τα θέματα δεν υπάρχει εθνική νομοθεσία που να καλύπτει τους ψηφιακούς «σωσίες» που δημιουργεί η τεχνητή νοημοσύνη, είτε αυτοί αφορούν πρόσωπα που βρίσκονται εν ζωή – είτε όχι. Στα λάθος χέρια, η τεχνολογία γίνεται όργανο καταστροφής και αιχμαλωσίας των ανθρώπων, με ανυπολόγιστες συνέπειες…