Παρακολουθώντας τις εκδηλώσεις για τα 70 χρόνια από τη στέψη της Βασίλισσας Ελισάβετ στο θρόνο του Ηνωμένου Βασιλείου, με έπιασε απελπισία.
Μπορώ να αντιληφθώ ότι για την Ελισάβετ, οι Βρετανοί μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν! Αλλά εδώ στην Ελλάδα και στην Κύπρο να ασχολούμαστε με συγκινητικά ρεπορτάζ κι άρθρα γι’ αυτή τη «μεγάλη στιγμή» (των άλλων) μοιάζει τραγικό.
Και κυρίως μοιάζει εντελώς απομονωμένο από την αληθινή ιστορία. Και δεν αναφέρομαι στον ελληνικό εμφύλιο και στην ωμή παρέμβαση κι ευθύνη των Βρετανών (πριν περάσουμε στη «σφαίρα» επιρροής των ΗΠΑ ήταν εκείνοι που είχαν τον έλεγχο) αλλά πολύ περισσότερο στην Κύπρο.
Για εμένα Ελλάδα και Κύπρος (πιστεύω και για πολλούς ακόμα) δεν έχουν μεγάλη διαφορά. Για την ακρίβεια, δεν έχουν καμία διαφορά. Η Κύπρος είναι Ελλάδα και όσοι έχουμε βρεθεί εκεί, έχουμε συναναστραφεί και ζήσει με τους Κύπριους μπορούμε να βεβαιώσουμε τι σημαίνει για εκείνους το ιδανικό της Ελλάδας.
Οι Κύπριοι δεν πέρασαν καθόλου καλά κατά τη βρετανική αποικιοκρατία. Άλλωστε κατά την προσφιλή τους συνήθεια (το έκαναν και με το διαχωρισμό Ινδίας- Πακιστάν με το ατράνταχτο επιχείρημα της ανησυχίας για τους μουσουλμάνους) προσεταιρίστηκαν τους τουρκόφωνους, δημιουργώντας έκρηξη εθνικισμού ώστε να δημιουργηθεί δυσάρεστη κατάσταση στη νησί όταν θα αποχωρούσαν. Οι μέρες τους τελείωναν (όπως σε όλες τις αποικίες) και το μπάχαλο θα τους βοηθούσε να έχουν λόγω παρουσίας, διακριτικής αλλά και ουσιαστικής ταυτόχρονα.
Η ιστορία όμως του Ευαγόρα Παλληκαρίδη, σχετίζεται με τη στέψη της Ελισάβετ τον Ιούνιο του 1953. Στην Κύπρο, τότε, είχαν φροντίσει να στολίσουν όλες τις πόλεις για το μεγάλο γεγονός.
Ο 15χρονος Ευαγόρας Παλληκαρίδης, ο Βαγορής όπως τον φώναζαν ήταν μαθητής στο Γυμνάσιο Πάφου κι έγινε έξω φρενών όταν είδε ότι το σχολείο του μπήκαν οι βρετανικές σημαίες αντί της ελληνικής.
Αρνήθηκαν να μπουν στο Γυμνάσιο, ζήτησαν να κατέβουν οι σημαίες και ο Παλληκαρίδης κατευθύνθηκε προς την Πλατεία της 28ης Οκτωβρίου. Ανέβηκε στον ιστό και κατέβασε τη βρετανική σημαία υπό τα χειροκροτήματα του πλήθους.
Η κίνηση του Βαγορή έφερε «καταιγίδα»! Σε όλη την Πάφο οι μαθητές άρχισαν να ξηλώνουν οτιδήποτε βρετανικό είχε στηθεί με αφορμή της στέψη της Ελισάβετ.
Μετά από έρευνες οι Βρετανοί αποικιοκράτες συνέλαβαν μαθητές, μεταξύ των οποίων και ο Παλληκαρίδης. Οι ποινές που επιβλήθηκαν δεν ήταν μεγάλες. Όμως ο Βαγορής το είχε πάρει απόφαση!
Στα 17 του ανέβηκε στο βουνό, εντάχθηκε στον ΕΟΚΑ και τον Ιανουάριο του ’57 συνελήφθη, χωρίς ένταλμα και μετά από μια δίκη παρωδία (όπου κανείς δεν έδωσε σημασία στα φρικτά κι απάνθρωπα βασανιστήρια που κατήγγειλε μαζί με το ότι του αποσπάστηκε ομολογία με χρήση ένεσης) καταδικάστηκε σε θάνατο.
Ο 18χρονος πλέον Ευαγόρας Παλληκαρίδης κατηγορήθηκε ότι έφερε οπλισμό. Παρά τις εκκλήσεις των δικηγόρων του, ο Βαγορής παραδέχθηκε ότι ήταν μέλος του ΕΟΚΑ, ότι ήθελε την ελευθερία της πατρίδας του και ότι έκανε αυτό που ήταν το καθήκον του, ως Έλληνας!
Οι δικηγόροι του έστειλαν τηλεγράφημα στην Ελισάβετ που θα μπορούσε να δώσει χάρη με μια της λέξη. Η Βασίλισσα δεν είχε ξεχάσει. Ούτε που απάντησε.
«Τους χαιρετισμούς μου εις όλους και εύχομαι σύντομα την ελευθερία της Κύπρου» ήταν τα τελευταία λόγια του Βαγορή στον ιερέα που τον διάβασε πριν οδηγηθεί στο χώρο εκτέλεσης.
Ας θυμίσουν στην 96χρονη Ελισάβετ αυτή την ιστορία. Μια από τις πολλές θα είναι βέβαια!