Πολλά ακούγονται, πολλά γράφονται και κυρίως παρερμηνεύεται η ιστορία. Από τη στιγμή κατά την οποία ο ιδιοκτήτης της ΚΑΕ Παναθηναϊκός εξέφρασε την πρόθεση να αποχωρήσει ο Παναθηναϊκός από την Ευρωλίγκα με προορισμό το Basketball Champions League έχουν γραφτεί πάρα πολλά, έχει γίνει ιστορική αναδρομή στην Suproleague της FIBA (όπου έλαβε μέρος ο Παναθηναϊκός την σεζόν 2000-2001) και όλα έχουν μπει σε ένα μίξερ χωρίς να υπολογίζεται:
- Πως έγινε η διάσπαση εκείνο το καλοκαίρι του 2000;
2. Ποιοί έμειναν στην FIBA και ποιοι πήγαν στην νεοσύστατη Euroleague της ULEB;
3. Γιατί μετά από έναν χρόνο ενώθηκαν πάλι οι ομάδες υπό τη σκέπη της ULEB;
4. Γιατί φώναζαν ο Παύλος και ο Θανάσης Γιαννακόπουλος στην Μπολόνια το 2002 περί άδικης διανομής των χρημάτων;
5. Γιατί ο Παναθηναϊκός είχε πάντα κριτική στάση απέναντι στην Euroleague και τον Μπερτομέου και υπέγραφε μονοετή συμβόλαια (σε αντίθεση με Ολυμπιακό και ΑΕΚ που πήγαιναν στα τριετή εγγυημένα;).
Επειδή είχα την τύχη να κάνω το ρεπορτάζ τότε, θυμάμαι αρκετά πράγματα που μπορούν να ξεκαθαρίσουν λίγο την κατάσταση ώστε να μη γίνεται το μυαλό μας «πουρές» από λανθασμένες πληροφορίες και διαστρεβλωμένα συμπεράσματα.
Η πολεμική με την FIBA
Από το 1996 και μετά τα μεγάλα κλαμπ, κυρίως τα Ελληνικά, τα Ισπανικά και τα Ιταλικά (η Ρωσία ήταν αδύναμη οικονομικά και οι Τούρκοι δεν έπαιζαν κανένα ρόλο) είχαν αρχίσει τις ζυμώσεις καθώς τους ενοχλούσε η καθεστωτική αντίληψη και νοοτροπία του τότε ισχυρού άνδρα της FIBA (υπό την σκέπη της γίνονταν όλες οι διοργανώσεις) Μπόρισλαβ Στάνκοβιτς.
Βασικό θέμα διαφωνίας ήταν ο τρόπος που διαχειριζόταν τα τηλεοπτικά δικαιώματα η FIBA με την εταιρεία ISL. Οι ομάδες έκριναν ότι η συμφωνία ήταν επωφελής για την FIBA και μόνο καθώς ενίσχυε τον συγκεντρωτικό της χαρακτήρα καθιστώντας την απόλυτο διαχειριστή στην διανομή των εισοδημάτων, τα οποία δεν συνδέονταν με την επένδυση κάθε ομάδας.
Ο Παναθηναϊκός, ο Ολυμπιακός, η Μπαρτσελόνα, η Ρεάλ και η Μπένετον Τρεβίζο ήταν οι οικονομικοί κολοσσοί της εποχής και οι πρώτοι που αντέδρασαν επάνω σ’ αυτό! Προχώρησαν σε μια επιστολή προς την FIBA παρουσιάζοντας τις προτάσεις αλλά και τις προσδοκίες τους. Ακολούθησαν συναντήσεις, γραπτή συμφωνία κοινής πολιτικής αλλά όλα σκόνταψαν στον…σέρβικο τοίχο που λεγόταν «Μπόρισλαβ Στάνκοβιτς». Ο πανίσχυρος Σέρβος απέρριψε κάθε διπλωματικό χειρισμό της υπόθεσης, κάθε διάλογο, οποιαδήποτε μορφή επαναδιαπραγμάτευσης και ΑΝΟΙΧΤΑ δήλωσε την ολοκληρωτική του δύναμη!
Οι παλαιότεροι παράγοντες θυμούνται τις ελληνικές ομάδες να «πιέζουν» τον τότε νομικό σύμβουλο της Ισπανικής Λίγκας να φτιάξουν νέα διοργάνωση, μακριά από την FIBA. Ο «ντροπαλός» νομικός σύμβουλος ψέλλιζε «μην εκνευρίσουμε τον Στάνκοβιτς»!
Το όνομα του νομικού συμβούλου θέλετε; Τζόρντι Μπερτομέου!
Το Καταλανικό χωριό και η Θεσσαλονίκη
Όμως όλα είχαν αρχίσει να αλλάζουν… Παρότι ανακοινώθηκε η διοργάνωση της περιόδου 2000-2001 από την FIBA, σε ένα Καταλανικό χωριό, το Sitges που απέχει 40 χιλιόμετρα από την Βαρκελώνη, οι ομάδες προχώρησαν στην επανάστασή τους. Ο βασικός ρόλος άνηκε στον τότε CEO της ULEB, Εδουάρδο Πορτέλα ο οποίος σύντομα ανακοίνωσε και τον βασικό χορηγό…
Η εταιρεία Telefonica Media προχώρησε σε χορηγία ύψους 35 εκατομμυρίων δολαρίων μέχρι το 2004 και επιπλέον οι αποφάσεις για την κατανομή των χρημάτων ανήκαν στους συλλόγους που πλέον δεν είχαν μπροστά τους την FIBA και τη σύμβαση με την ISL. Ο Κώστας Ρήγας βρήκε 54 διαιτητές που δεν πτοήθηκαν από τις απειλές του Στάνκοβιτς και η νέα διοργάνωση παρουσιάστηκε στην Θεσσαλονίκη (!) εκεί που έγινε το τελευταίο φάιναλ φορ της FIBA ενώ η κλήρωση έγινε με τους Παναγιώτη Γιαννάκη και Σαν Επιφάνιο που ανοιχτά εξέφρασαν την προτίμησή τους στη νέα Euroleague.
To όνομα…
Κι όμως η ονομασία Euroleague δεν είχε κατοχυρωθεί νομικά στην FIBA κι έτσι η ULEB την…άρπαξε. H FIBA επέλεξε την Suproleague όπου τελικά έμειναν πιστοί ο Παναθηναϊκός, η Μακάμπι, η ΤΣΣΚΑ και η Εφές αλλά και ομάδες όπως η Βιλερμπάν, η Αλμπα, η Σκαβολίνι, η Σιένα, η Παρτιζάν…
Η Μπαρτσελόνα, η Ρεάλ, η Μπασκόνια, όλες οι Ισπανικές ομάδες, ο Ολυμπιακός, η ΑΕΚ, ο ΠΑΟΚ και το Περιστέρι από την Ελλάδα, η Μπένετον και η Βίρτους Μπολόνια, η Ζαλγκίρις είναι μερικές από τις ομάδες που μεταπήδησαν στη νέα διοργάνωση.
Ποια είναι η πρώτη διαφορά λοιπόν; Μέχρι τότε τις διοργανώσεις τις έκανε η FIBA και οι ομάδες «επαναστάτησαν» για να φτιάξουν την Euroleague. Τώρα έχουμε επανάσταση από τον Παναθηναϊκό προς την αντίθεση κατεύθυνση!
Το μπέρδεμα και η κατάρρευση
Την περίοδο 2000-2001 έγιναν δύο παράλληλες διοργανώσεις και ο κόσμος μπερδεύτηκε…Προς το τέλος της σεζόν φάνηκε ότι η Suproleague καταρρέει. Τα λεφτά που είχε υποσχεθεί η ISL δεν έφτασαν ποτέ στις ομάδες καθώς η εταιρεία βάρεσε κανόνι έχοντας συνολικά χρέη 153 εκατομμύρια δολάρια. Αν κάνετε μια αναζήτηση για την εταιρεία θα διαπιστώσετε ότι εμπλέκεται σε σκάνδαλα χρηματισμού του Σεπ Μπλάτερ ή του Ζοάο Χαβελάνζε και γενικά ήταν μια «σκοτεινή» κατάσταση.
Ένα το κρατούμενο λοιπόν: Ο Παναθηναϊκός όπως και οι άλλες ομάδες ουσιαστικά βρέθηκαν στην Euroleague της ULEB μετά την περίοδο 2000-2001 όχι μόνο επειδή αποδείχθηκε πιο ισχυρή διοργάνωση αλλά και γιατί η Suproleague FIBA βάρεσε…κανόνι εξαιτίας της ISL με τις ομάδες να υφίστανται ΤΕΡΑΣΤΙΑ οικονομική ζημιά. Αυτός είναι και ο λόγος που η Μακάμπι δεν θέλει να ακούει κουβέντα για την FIBA.
Η αγκαλιά και η κριτική στάση
Ο Μπερτομέου άνοιξε την αγκαλιά του στις ομάδες που πλέον δεν θεωρούσαν την διοργάνωσή του ως «πειρατική και πειραματική» και μάλιστα έδωσε τρομερές υποσχέσεις ότι θα είναι οι…χαϊδεμένες του σε ό,τι αφορά στο οικονομικό ζήτημα. Αλλωστε Παναθηναϊκός, Μακάμπι και ΤΣΣΚΑ είναι οι κυρίαρχοι (αν βάλετε κάτω τα πράγματα) της νεάς ενωμένης Euroleage… Τέσσερα τρόπαια ο Παναθηναϊκός, τρία η Μακάμπι αλλά και η ΤΣΣΚΑ! Δέκα οι τρεις τους. Τα υπόλοιπα είναι από δύο ο Ολυμπιακός και η Μπαρτσελόνα και από ένα Φενέρμπαχτσε και Ρεάλ Μαδρίτης
Η FIBA πλέον παραχώρησε την διοργάνωση στην ULEB το καλοκαίρι του 2001. Ηταν η επίσημη αρχή της Ευρωλίγκας.
Ο Παναθηναϊκός πάντα είχε κριτική στάση και μάλιστα θεώρησε ότι δεν έπαιρνε χρήματα ανάλογα της δυναμικής και της εμπορικότητάς του. Ουσιαστικά αμειβόταν όσο και ομάδες δεύτερης ταχύτητας (είχε ίδια έσοδα με την Ολίμπια Λιουμπλιάνα) ενώ είχε συμβεί και το παράδοξο: Είχε μεταφέρει το τηλεοπτικό του συμβόλαιο (κάτι σαν 5 εκατομμύρια) που είχε από την Suproleague αλλά…χωρίς κανάλι να το δείξει (το φάιναλ φορ μόνο το είχε πάρει το «ταπεινό» TV Magic) αφού το Tempo είχε διαλυθεί. Απ’ αυτά τα χρήματα στο market pool ευνοήθηκαν ΟΛΕΣ οι ομάδες πλην Παναθηναϊκού. Γι’ αυτό και ο Παύλος με τον Θανάση Γιαννακόπουλο απειλούσαν με αποχώρηση στο forum του 2002 στην Μπολόνια.
Πάντα είχαν κριτική στάση απέναντι στην Euroleague και τον Μπερτομέου και για τον λόγο αυτό όταν δίνονταν στο ελληνικό πρωτάθλημα δύο εγγυημένα τριετή και ένα μονοετές συμβόλαιο, οι «πράσινοι» επέλεγαν το τελευταίο! Ποτέ δεν συμφώνησαν με την παράξενη (είναι αλήθεια) πολιτική του Μπερτομέου και τον τρόπο που μοίραζε τα χρήματα. Το θέμα είναι ότι ουδέποτε είχαν συμμάχους λόγω του ότι το 2000 δεν ακολούθησαν τους επαναστάτες, πλην Μακάμπι ίσως που και αυτή πλέον μετά την «είσοδο» της IMG το καλοκαίρι του 2015 είναι «πιστή» στον Καταλανό παράγοντα. Η ΤΣΣΚΑ είναι…άλλη υπόθεση! Αλλιώς ήταν επί FIBA (αδύναμη οικονομικά) αλλιώς επί ULEB (πανίσχυρη οικονομικά).
Τα (πιθανά) θετικά της μετακίνησης
Μέχρι στιγμής έχουν καταγραφεί τα αρνητικά (όπως τουλάχιστον τα πιθανολογούμε) της (όχι σίγουρης ακόμα) μετακίνησης του Παναθηναϊκού στο Champions League. Εμείς επιχειρούμε να καταγράψουμε τα (πιθανά) θετικά.
Βεβαίως η λέξη «πιθανά» θα χρησιμοποιείται από εμάς τουλάχιστον καθώς δεν είναι δυνατόν να υιοθετήσουμε αυθαίρετα αν θα συμβούν θετικά ή αρνητικά πράγματα. Πάμε λοιπόν στην άποψη που ελάχιστα έχει καταγραφεί. Αν τελικά ο Παναθηναϊκός μετακομίσει στην FIBA
- Θα είναι η πρώτη κίνηση ώστε να αλλάξει ο χάρτης του ευρωπαϊκού μπάσκετ, όχι άμεσα αλλά μελλοντικά. Βραχυπρόθεσμα για την ακρίβεια.
2. Το οικονομικό τοπίο στην μπασκετική Ευρώπη αλλάζει και αναδιανέμεται ο πλούτος. Η Ελλάδα έχει το μεγαλύτερο τηλεοπτικό συμβόλαιο στην Ευρωλίγκα και αν αποχωρήσει ο Παναθηναϊκός τότε σίγουρα η NOVA δεν θα δίνει τα ίδια χρήματα για μία ομάδα στην Ευρωλίγκα.
3. Πηγαίνει σε μια διοργάνωση χαμηλότερου επιπέδου αλλά ουσιαστικά πρωτοστατεί σε μια αλλαγή με ό,τι αυτό συνεπάγεται αν αναλογιστούμε κιόλας τη δυναμική και το ισχυρό brand του Παναθηναϊκού. Επιλέγει μια διοργάνωση που δεν έχει το επίπεδο των ομάδων της Ευρωλίγκας ούτε και το ανάλογο ενδιαφέρον αλλά σίγουρα είναι πιο υγιής και διαφανής στα οικονομικά (που αυτό μάλλον αγνοείται στην Ευρωλίγκα).
4. Στην Ελλάδα της κρίσης, οι επενδυτές στο μπάσκετ είναι τόσο συχνοί όσο και το νερό στην έρημο. Η κίνηση αυτή πιθανότατα διασφαλίζει το μέλλον καθώς ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ μια οικογένεια να ξοδεύει κάθε χρόνο από την τσέπη της 10 και 15 εκατομμύρια ευρώ. Οι Τούρκοι (τώρα) τα έχουν, οι Ρώσοι επίσης, αλλά μια ομάδα που στηρίζεται αποκλειστικά σε μια τσέπη, δεν γίνεται να πετάει κάθε χρόνο 15 εκ. ώστε να είναι απλώς ανταγωνιστική και να αντιμετωπίζει από πλευράς διοργάνωσης και τα προβλήματα που συχνά αναφέρει ο ιδιοκτήτης της.
5. Ο Παναθηναϊκός γίνεται game changer και πιθανότατα σε πρώτη φάση να σπρώξει αρκετές ομάδες από το Eurocup ή απ’ όσες δεν έχουν συμβόλαια στην Ευρωλίγκα (πχ Ούνικς Καζάν, Κουμπάν, Μπάμπεργκ ακόμα και Ερυθρό Αστέρα) να ακολουθήσουν και να ενισχυθεί αρκετά η διοργάνωση. Και ίσως στο μέλλον όταν θα έχει ενισχυθεί η διοργάνωση να ακολουθήσουν κι άλλες.
6. Η παρουσία του Παναθηναϊκού στο BCL πιθανότατα θα προσελκύσει κι άλλους χορηγούς είτε από την Ευρωλίγκα είτε θα εμφανιστούν στο προσκήνιο επενδύοντας στο brand των «πράσινων».
Τα (πιθανά) αρνητικά της μετακίνησης
Στον αντίποδα;
- Ο Παναθηναϊκός είναι κορυφαία ομάδα άρα σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να απουσιάζει από το κλαμπ των κορυφαίων. Σε τελική ανάλυση την Ευρωλίγκα την έκαναν κορυφαία διοργάνωση οι ομάδες.
2. Τα διαρκείας θα φτάσουν στο ίδιο επίπεδο με αυτό που είναι τώρα; Όπως και η προσέλευση/ενδιαφέρον του κόσμου θα είναι ίδια με αντίπαλο (όχι την ΤΣΣΚΑ, την Μπαρτσελόνα ή τον Ολυμπιακό αλλά) την Ρόσα Ράντομ και την Νιμπουρκ;
3. Τα έσοδα από τηλεοπτικά, διαφημίσεις, χορηγίες σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να φτάσουν αυτά που υπάρχουν τώρα. Εστω κι αν ο Παναθηναϊκός αισθάνεται αδικημένος και ότι δεν εχουν φτάσει το επίπεδο που θα μπορούσαν, σίγουρα στο BCL θα είναι λιγότερα.
4. Ο Ολυμπιακός θα μείνει η μοναδική ομάδα από την Ελλάδα ως μπασκετικό brand στην κορυφαία διοργάνωση.
5. Πόσοι προπονητές και παίκτες υψηλού επιπέδου θα θέλουν να ενταχθούν (ή να παραμείνουν) στον Παναθηναϊκό παίζοντας σε χαμηλότερη διοργάνωση από την Ευρωλίγκα; Αλλά ακόμα κι αν συμβεί αυτό δεν θα πληρώσει ο Παναθηναϊκός υπεραξία ώστε να τους προσελκύσει να μείνουν;
6. Αν δεν ακολουθήσουν άλλες ομάδες από τα ισχυρές του ευρωπαϊκού μπάσκετ, τότε ο Παναθηναϊκός οδηγείται ουσιαστικά σε απομόνωση.