Στις 19 Οκτωβρίου του 1980, η Ελλάδα, υπό την Κυβέρνηση του Γεώργιου Ράλλη και της Νέας Δημοκρατίας, επιστρέφει στη συμμαχία του ΝΑΤΟ.
Η απόφαση της χώρας για επανένταξη στην στρατιωτική αμυντική συμμαχία έγινε δεκτή από τις δυτικές κυβερνήσεις. Μάλιστα, 2 μόλις μήνες πριν, η Ελλάδα είχε επικυρώσει την ένταξη της στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ). Στην ανατολή από την άλλη, και συγκεκριμένα στη Ρωσία, η απόφαση αποδοκιμάστηκε και θεωρήθηκε αποτέλεσμα πιέσεων των Αμερικανικών δυνάμεων.
Στο εσωτερικό της χώρας, ΚΚΕ και ΠΑΣΟΚ εξέφρασαν την πλήρη αντίθεσή τους για την απόφαση της επιστροφής. Την εποχή εκείνη πραγματοποιήθηκαν πολλά συλλαλητήρια με το γνωστό σύνθημα «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ, το ίδιο συνδικάτο» να κατακλύζει την χώρα.
Η αρχική είσοδος στο ΝΑΤΟ
Η συμμαχία του ΝΑΤΟ, γνωστή και ως Βορειοατλαντική συμμαχία, υπογράφτηκε μεταξύ 12 χωρών της Ευρώπης και της Βορείου Αμερικής το 1949. Οι χώρες ήταν οι: ΗΠΑ, Καναδάς, Βέλγιο, Ιταλία, Ισλανδία, Λουξεμβούργο, Νορβηγία, Ολλανδία, Γαλλία, Δανία, Μεγάλη Βρετανία, Πορτογαλία.
Η Ελλάδα εισήλθε στο ΝΑΤΟ το 1952 με την κυβέρνηση του Νικόλαου Πλαστήρα. Η συμφωνία επικυρώθηκε στην Ελληνική Βουλή με μόλις 9 αρνητικές ψήφους. Ένας από τους αρνητές της συμφωνίας ήταν ο Μιχάλης Κύρκος ο οποίος υποστήριζε ότι το καλύτερο συμφέρον της Ελλάδας είναι να παραμείνει έξω από την διαμάχη των 2 «μεγάλων» Ρωσίας και ΗΠΑ και να κρατήσει φιλικές σχέσεις και συνεργασία και με τις δύο χώρες οι οποίες βρίσκονταν στα πρώτα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου.
Οι λόγοι της αποχώρησης
Η προσωρινή έξοδος από τη συμμαχία θα έρθει το 1974 στις 14 Αυγούστου. Ο λόγος ήταν η ανύπαρκτη αντίδραση του ΝΑΤΟ και η παραμικρή παρεμπόδιση στην εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο. Η Τουρκία είχε και αυτή εισέλθει στην συμμαχία το ίδιο έτος με την Ελλάδα.
Από την Ελληνική πλευρά ορθώς τέθηκαν ερωτήματα για το ποιος ο λόγος ύπαρξης της συμμαχίας αν δεν μπορεί να αποτρέψει τον πόλεμο μεταξύ δύο μελών της. «Το ΝΑΤΟ αποδείχθηκε ανίκανο να παρεμποδίσει την Τουρκία από την εξαπόλυση νέας βάρβαρης και απρόκλητης επίθεσης κατά της Κύπρου… Το ΝΑΤΟ δεν έχει επομένως λόγο ύπαρξης και δεν μπορεί να εκπληρώσει το σκοπό για τον οποίο έγινε» ισχυρίστηκε χαρακτηριστικά η Ελληνική πλευρά.
Την χρονιά της εξόδου Πρωθυπουργός τελούσε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Η απόφαση της κυβέρνησης στηρίχθηκε και σίγουρα ικανοποίησε το εθνικό αίσθημα σε όλη την χώρα ωστόσο πολύ γρήγορα αποδείχτηκε μία επικοινωνιακή πολιτική. Αυτό αποδείχτηκε από το γεγονός ότι αντί να υπάρξει η οποιαδήποτε προσπάθεια για οργάνωση της άμυνας της χώρας εκτός του ΝΑΤΟ πολύ σύντομα άρχισαν οι διεργασίες για την επανένταξή της.
Αν και η απόφαση για επιστροφή δεν μπορεί να κριθεί ως λανθασμένη, ο τρόπος με τον οποίο έγινε η επιστροφή, με σχεδόν… παρακάλια αντί για την εξασφάλιση καλύτερων συνθηκών και όρων έχει αφήσει μία αρνητική χροιά στην επανένταξη της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ στις 19 Οκτωβρίου του 1980.
