Ολυμπιακοί Αγώνες 1968: Το αποτέλεσμα του αγώνα των 200 μέτρων αντρών πέρασε σε δεύτερη μοίρα μετά την πράξη των τριών αθλητών.
Σαν σήμερα, 16 Οκτωβρίου του 1968, στο πρώτο σκαλί του βάθρου στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μεξικού θα βρεθεί ο Αφροαμερικανός Τόμι Σμιθ. Δεύτερη θέση κατέκτησε ο Αυστραλός Πίτερ Νόρμαν ενώ χάλκινο μετάλλιο κατέκτησε ο επίσης Αφροαμερικανός Τζον Κάρλος.
Οι τρεις συναθλητές ήταν συνεννοημένοι και αποφασισμένη να στείλουν το μήνυμά τους κατά του ρατσισμού προς όλο τον κόσμο και ιδιαίτερα προς την χώρα των Ηνωμένων Πολιτειών. Η διαμάχη για τον φυλετικό διαχωρισμό και τον ρατσισμό κατά των μαύρων βρισκόταν σε έξαρση εκείνη την περίοδο στις ΗΠΑ. Μόλις λίγους μήνες πριν, ο συμβολικός για την διεκδίκηση της ισότητας και των δικαιωμάτων των μαύρων πολιτών της χώρας, Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, είχε δολοφονηθεί.
Οι τρεις αθλητές ανέβηκαν στο βάθρο φορώντας στο στήθος το έμβλημα για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Οι δύο Αφροαμερικανοί είχαν βγάλει τα παπούτσια τους και φορούσαν μαύρες κάλτσες, ενώ μοιράστηκαν και ένα ζευγάρι μαύρων γαντιών. Κατά την ανάκρουση του εθνικού ύμνου των Ηνωμένων Πολιτειών οι δυο τους έσκυψαν το κεφάλι και σήκωσαν τις γροθιές τους στον ουρανό στα πλαίσια του κινήματος της «Μαύρης Δύναμης (Black Power)».
H εικόνα αυτή σόκαρε τον πλανήτη. Οι φωτογραφίες από το στιγμιότυπο έχουν μείνει στην ιστορία με το μήνυμά τους να αντηχεί ακόμη.
Η τιμωρίες που δέχτηκαν οι τρεις τους
Η πράξη τους έκανε έξαλλους τους υπεύθυνους η οποίοι την χαρακτήρισαν «αντίθετη με τις βασικές αρχές του αθλητισμού». Ο πρόεδρος της Ολυμπιακής Επιτροπής, Avery Brundage, διέταξε την άμεση απέλαση των Αφροαμερικανών αθλητών από το Ολυμπιακό Χωριό και τον αποκλεισμό τους από τη συνέχεια των υπόλοιπων αγώνων.
Αρχικά η Αμερικάνικη Ολυμπιακή Επιτροπή αρνήθηκε ωστόσο όταν ο Brundage απείλησε ότι θα αποκλειστεί ολόκληρη η ομάδα των ΗΠΑ τότε οι αθλητές αποκλείστηκαν από της συνέχεια των αγώνων.
Μετά την άσχημη κατάληξη στις καριέρες τους στον στίβο λόγω της κίνησής τους, προσπάθησαν να παραμείνουν αθλητισμό μέσα από την προπονητική στο αμερικανικό ποδόσφαιρο σε μικρές ομάδες. Οι οικογένειές τους δεχόντουσαν απειλές για τη ζωή τους.
Τα πάντα όμως πήραν καλή τροπή στη δεκαετία του 90′. Με την άνοδο των κινημάτων τόσο για τα δικαιώματα των Αφροαμερικανών όσο και για πολιτικά δικαιωμάτων στις ΗΠΑ, οι δύο πρώην αθλητές έγιναν σύμβολα και αναδείχτηκαν ήρωες από τους ακτιβιστές.
Όσον αφορά τον Αυστραλό Πίτερ Νόρμαν, αυτός είχε την χειρότερη κατάληξη από τους τρεις. Στην χώρα του, Αυστραλία ήταν βαθιά ριζωμένος ο ρατσισμός και η πράξη του καταδικάστηκε τόσο από την Ολυμπιακή επιτροπή της χώρας του όσο και από τα media. Ο Νόρμαν περιθωριοποιήθηκε και αποκλείστηκε από οποιαδήποτε συμμετοχή σε Ολυμπιακούς Αγώνες ξανά. Μόλις το 2012, και μετά θάνατον, το όνομά του συμπεριλήφθηκε στη λίστα με τα ονόματα των καλύτερων αθλητών της Αυστραλίας.
Η πράξη του συχνά περνάει απαρατήρητη ωστόσο ήταν αυτός που δέχθηκε την μεγαλύτερη περιθωριοποίηση.
Ο Σμιθ και ο Κάρλος σήκωσαν το φέρετρο του Νόρμαν ως ένδειξη τιμής και σεβασμού
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες 1968 δεν ήταν οι τελευταία συνάντησή τους. Οι τρεις τους είχαν ξανασυναντηθεί λίγο καιρό πριν τον θάνατο του Νόρμαν. Τους συνέδεε εξάλλου κάτι βαθύ και ξεχωριστό. Οι δύο Αμερικανοί στην συνάντησή τους ευχαρίστησαν και πάλι τον λευκό Αυστραλό που δεν δίστασε τότε να συμπορευθεί μαζί τους, παρά τις επιπτώσεις που είχε στην καριέρα και τη ζωή του.
Ο Νόρμαν πέθανε στις 3 Οκτωβρίου του 2006 από καρδιακό επεισόδιο σε ηλικία 64 ετών. Ο Τόμι Σμιθ και ο Τζον Κάρλος βρέθηκαν στην κηδεία του να κρατάνε στους ώμους το φέρετρο ως ύστατη ένδειξη σεβασμού και αναγνώρισης της δικής του συμβολής.
