EXTRATIME

Γιατί δε μπορείς να τυλίξεις τη γλώσσα σου ενώ άλλοι μπορούν

Δημοσιεύτηκε στις 26 Φεβ 2025 - 11:37 Μπορείς να τυλίξεις τη γλώσσα σου; Πίσω από αυτό το απλό κόλπο κρύβεται μια ιστορία γενετικής, εξέλιξης και τύχης

Συντάκτης: Γρηγόρης Κεντητός Χρόνος ανάγνωσης: 3 λεπτά

Φαντάσου μια παρέα φίλων γύρω από ένα τραπέζι, τα γέλια να γεμίζουν τον αέρα, και ξαφνικά κάποιος λέει: «Μπορείς να τυλίξεις τη γλώσσα σου σε ρολό;». Τα βλέμματα στρέφονται, οι γλώσσες προεξέχουν, και ενώ μερικοί το κάνουν με ευκολία, σαν να είναι το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο, άλλοι μένουν με ανοιχτό το στόμα, ανίκανοι να στρίψουν τη γλώσσα τους ούτε ελάχιστα. Είναι μια στιγμή που μοιάζει ασήμαντη, αλλά πίσω της κρύβεται ένα μυστήριο γραμμένο βαθιά στο DNA μας. Περίπου το 65 με 80% των ανθρώπων στον πλανήτη μπορούν να τυλίξουν τη γλώσσα τους, ενώ οι υπόλοιποι, όσο κι αν προσπαθούν, απλώς δεν τα καταφέρνουν. Αυτό το μικρό κόλπο, που περνάει από γενιά σε γενιά, είναι ένα παράθυρο στον αόρατο κόσμο της γενετικής, ένα ταξίδι που ξεκινάει από τη μήτρα και φτάνει πίσω χιλιάδες χρόνια.

Η ιστορία αρχίζει πολύ πριν γεννηθείς, όταν ήσουν ακόμα ένα μικροσκοπικό έμβρυο. Εκεί, ανάμεσα στις εβδομάδες 10 και 14 της κύησης, η γλώσσα σου πήρε τη μορφή της. Δεν είναι μόνο οι μύες ή το σχήμα της που καθορίστηκαν τότε – είναι και η ικανότητά της να κάνει αυτό το περίεργο ρολό. Οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει ότι αυτή η δεξιότητα συνδέεται με γονίδια που ελέγχουν την ανάπτυξη των μυών και τη νευρική σύνδεση στη γλώσσα. Δεν πρόκειται για έναν μόνο γενετικό διακόπτη, αλλά για έναν συνδυασμό παραγόντων που κληρονομείς από τους γονείς σου. Αν η μητέρα σου μπορεί να το κάνει και ο πατέρας σου όχι, η δική σου ικανότητα κρέμεται σε μια λεπτή ισορροπία, επηρεασμένη από το ποιο κομμάτι DNA πήρες από ποιον. Είναι σαν να παίζεις γενετικό ζάρι, και το αποτέλεσμα φαίνεται κάθε φορά που προσπαθείς να στρίψεις τη γλώσσα σου.

Αλλά δεν είναι μόνο τα γονίδια που μιλούν εδώ. Οι ερευνητές έχουν παρατηρήσει ότι το περιβάλλον μέσα στη μήτρα παίζει κι αυτό ρόλο. Η πίεση των υγρών, η θέση του εμβρύου, ακόμα και μικρές διαφορές στη διατροφή της μητέρας μπορούν να επηρεάσουν πώς αναπτύσσεται ο μυϊκός ιστός της γλώσσας. Σε δίδυμα, για παράδειγμα, που μοιράζονται σχεδόν ίδιο DNA, έχει παρατηρηθεί ότι μερικές φορές ο ένας μπορεί να τυλίξει τη γλώσσα του και ο άλλος όχι. Αυτό δείχνει ότι η γενετική βάση είναι μόνο η αρχή – η φύση προσθέτει τη δική της πινελιά, σαν καλλιτέχνης που τελειοποιεί ένα έργο με απρόβλεπτες λεπτομέρειες. Είναι μια υπενθύμιση ότι ακόμα κι αν οι γονείς σου σου έδωσαν τον χάρτη, το ταξίδι σου είναι μοναδικό.

Η γλώσσα σου δεν είναι απλώς ένα όργανο για να μιλάς ή να τρως – είναι ένας καθρέφτης της εξέλιξης. Πριν από χιλιάδες χρόνια, οι πρόγονοί μας ζούσαν σε έναν κόσμο όπου η παραμικρή διαφορά στο σώμα τους μπορούσε να σημαίνει επιβίωση ή καταστροφή. Η ικανότητα να κινείς τη γλώσσα σου με συγκεκριμένους τρόπους ίσως να μην έπαιξε ρόλο στη μάχη με τα στοιχεία της φύσης, αλλά είναι μέρος του ίδιου γενετικού παζλ που μας έφερε εδώ. Οι επιστήμονες λένε ότι τέτοια χαρακτηριστικά, που δεν έχουν άμεση λειτουργία σήμερα, είναι απομεινάρια από την εποχή που το DNA μας δοκιμαζόταν σε κάθε στροφή. Αν δεν μπορείς να τυλίξεις τη γλώσσα σου, δεν είσαι λιγότερο εξελιγμένος – απλώς κουβαλάς μια παραλλαγή που πέρασε μέσα από αιώνες, σαν μήνυμα από τους μακρινούς σου προγόνους.