Η Ελληνική ταινία που γυρίστηκε το βράδυ για οικονομία στο ηλεκτρικό ρεύμα

Στην καρδιά της γερμανικής Κατοχής, το 1944, ο σκηνοθέτης Γιώργος Τζαβέλλας ξεκίνησε τη δημιουργία μιας από τις πιο εμβληματικές ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου: τα “Χειροκροτήματα”. Ωστόσο, αυτό που την κάνει ξεχωριστή δεν είναι μόνο το σενάριό της ή η μουσική του θρυλικού Αττίκ, αλλά ο τρόπος που γυρίστηκε. Με την Ελλάδα να στενάζει από ελλείψεις και τη ρευματοδότηση να είναι περιορισμένη, οι συντελεστές της παραγωγής πήραν μια ασυνήθιστη απόφαση: όλα τα γυρίσματα θα πραγματοποιούνταν τη νύχτα, ώστε να εξοικονομηθεί ηλεκτρικό ρεύμα.

Η ταινία αφηγείται την ιστορία ενός γερασμένου συνθέτη, του Άλφα, που βλέπει την καριέρα του να φθίνει. Μέσα από τη γνωριμία του με μια νεαρή τραγουδίστρια, προσπαθεί να αναβιώσει τη δόξα του, αλλά τελικά συνθλίβεται από την απογοήτευση και την προδοσία. Η κορύφωση της ταινίας είναι συγκλονιστική, με τον ήρωα να ανεβαίνει στη σκηνή για ένα τελευταίο τραγούδι πριν καταρρεύσει μπροστά στο κοινό. Αυτή η συγκινητική ιστορία απέκτησε ακόμα μεγαλύτερη βαρύτητα λόγω των πραγματικών συνθηκών που επικρατούσαν στην κατεχόμενη Αθήνα.

Το στούντιο της Νόβακ – Ωρίων, όπου γυρίστηκε η ταινία, θεωρούνταν το πιο σύγχρονο της εποχής, όμως ο εξοπλισμός δεν ήταν αρκετός για να αντισταθμίσει τα προβλήματα ηλεκτροδότησης. Η απόφαση να γυριστεί τη νύχτα δεν ήταν μόνο οικονομική αλλά και τεχνική: το στούντιο μπορούσε να αξιοποιήσει όλη την διαθέσιμη ισχύ χωρίς να επηρεάζεται από τις υπόλοιπες ανάγκες της πόλης. Τα γυρίσματα ήταν απαιτητικά, καθώς οι ηθοποιοί και το συνεργείο έπρεπε να δουλεύουν υπό δύσκολες συνθήκες, αλλά το αποτέλεσμα ήταν μαγευτικό. Η χρήση του φωτισμού δημιούργησε μια ατμόσφαιρα σχεδόν θεατρική, ενισχύοντας τη δραματικότητα της ιστορίας.

Στα “Χειροκροτήματα” πρωταγωνιστεί ο ίδιος ο Αττίκ, στη μοναδική κινηματογραφική του εμφάνιση, λίγο πριν τον θάνατό του. Το φιλμ είναι γεμάτο από τις μελωδίες του, όπως το “Μόνο για σένα”, που έγινε το μουσικό μοτίβο της ταινίας. Η σημασία της ταινίας δεν περιορίζεται μόνο στο καλλιτεχνικό της κομμάτι αλλά και στη συμβολική της διάσταση. Σε μια περίοδο που οι Έλληνες πάλευαν για την επιβίωση, η δημιουργία μιας ταινίας υπό τέτοιες συνθήκες ήταν από μόνη της μια πράξη αντοχής και πολιτιστικής αντίστασης.