Ρώτησαν κάποτε τον Άγιο Παΐσιο: «Γέροντα, πώς μπορεί να ζήση κανείς πνευματικά τις γιορτές;».
«Τις γιορτές για να τις ζήσουμε, πρέπει να έχουμε τον νου μας στις άγιες ημέρες και όχι στις δουλειές που έχουμε να κάνουμε για τις άγιες ημέρες. Να σκεφτόμαστε τα γεγονότα της κάθε άγιας ημέρας και να λέμε την ευχή δοξολογώντας τον Θεό. Έτσι θα γιορτάζουμε με πολλή ευλάβεια κάθε γιορτή.
Οι κοσμικοί ζητούν να καταλάβουν τα Χριστούγεννα με το χοιρινό, το Πάσχα με το αρνί, τις Αποκριές με το κομφετί. Οι αληθινοί μοναχοί όμως κάθε μέρα ζουν τα θεία γεγονότα και αγάλλονται συνέχεια. Κάθε εβδομάδα ζουν την Μεγάλη Εβδομάδα. Κάθε Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή ζουν την Μεγάλη Τετάρτη, την Μεγάλη Πέμπτη, την Μεγάλη Παρασκευή, δηλαδή τα Πάθη του Χριστού, και κάθε Κυριακή το Πάσχα, την Ανάσταση. Τι, θα πρέπει να έρθει η Μεγάλη Εβδομάδα, για να θυμηθεί κανείς τα Πάθη του Χριστού;», είπε ο άγιος.
Κι όντως, εορτή χωρίς πνευματικό νόημα και χωρίς συνειδητή συμμετοχή του χριστιανού στην τιμή της ημέρας, δεν είναι εορτή άλλα απλά μια κοροϊδία του εαυτού μας, μια καταναλωτική συνήθεια, μια ανούσια αναφορά στο ημερολόγιο. Τα όσα λέει ο άγιος Παΐσιος, δεν αφορούν μόνο τους μοναχούς, άλλα και τους κοσμικούς που θέλουν να ονομάζονται συνειδητοί χριστιανοί.
Τη Μεγάλη Εβδομάδα η Εκκλησία μας καλεί να ζήσουμε ξανά τα συγκλονιστικά γεγονότα των Αγίων Παθών, που έχουν καθαγιαστική δύναμη και επαναφέρουν τη ψυχή του χριστιανού στο απόλυτο ζητούμενο της ζωής, που δεν είναι άλλο από τη σωτηρία του ανθρώπου, μέσα από τη μίμηση του Θεανθρώπου Χριστού.
Δυστυχώς όμως, πολλοί βγάζουν εντελώς τον Χριστό από το νόημα του Πάσχα και βλέπουν την εορτή μόνο σαν ευκαιρία να φάνε και να πιούνε, να ικανοποιήσουν τη λαιμαργία τους και να επιδοθούν σε καταναλωτικά όργια και γλέντια.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το θλιβερό φαινόμενο που παρατηρούμε κάθε χρόνο στους περίβολους των ιερών ναών, οι οποίοι γεμίζουν ασφυκτικά λίγο πριν το «Χριστός Ανέστη» και μετά από τις εθιμοτυπικές ευχές, οι περισσότεροι «εξαφανίζονται» με βιασύνη για να στρωθούν στο τραπέζι.
Μέσα, ο ναός συνεχίζει να πανηγυρίζει την ενδοξότερη ημέρα της ανθρωπότητας, την Ανάσταση του Κυρίου, και όλος αυτός ο κόσμος αδιαφορεί πλήρως γι’ αυτό το πνευματικό «γλέντι», μόνο και μόνο επειδή θέλει να βρεθεί 1-2 ώρες νωρίτερα μπροστά στη… μαγειρίτσα ή το ψητό. Είναι αυτονόητο πως όχι μόνο δεν τιμά τον Χριστό μια τέτοια συμπεριφορά, άλλα αποτελεί και μέγιστη ασέβεια.
Μελέτη των θείων γεγονότων και προσευχή
Ο άγιος Παΐσιος συνεχίζει πάνω στο θέμα:
«Πρέπει να έρθει το Πάσχα με το αρνί, για να καταλάβω το ‘’Χριστός ανέστη’’ σαν τους κοσμικούς; Ο Χριστός τι είπε; ‘’Έτοιμοι γίνεσθε’’ είπε. Δεν είπε, ‘’ετοιμασθήτε τώρα’’! Από την στιγμή που λέει ο Χριστός, ‘’έτοιμοι γίνεσθε’’, πρέπει ο άνθρωπος, και ιδίως ο μοναχός, να είναι έτοιμος συνέχεια. Να μελετάει και να ζει τα θεία γεγονότα συνέχεια. Όταν κανείς μελετάει τα γεγονότα της κάθε γιορτής, φυσιολογικά θα συγκινηθεί και με ιδιαίτερη ευλάβεια θα προσευχηθεί. Έπειτα στις Ακολουθίες ο νους να είναι στα γεγονότα που γιορτάζουμε και με ευλάβεια να παρακολουθούμε τα τροπάρια που ψάλλονται. Όταν ο νους είναι στα θεία νοήματα, ζει τα γεγονότα ο άνθρωπος, και έτσι αλλοιώνεται».
Η μελέτη των θείων γεγονότων είναι το «κλειδί» για να μπει κανείς στο πνεύμα της Μεγάλης Εβδομάδας. Ο χριστιανός δεν μπορεί να περιορίζεται σε ταινίες και σειρές της τηλεόρασης για να αναβιώσει μέσα του τα Θεία Πάθη. Αυτή είναι μια πολύ επιδερμική προσέγγιση, που δεν έχει σχέση με την εκκλησιαστική ζωή.
Η συμμετοχή στις καθημερινές Ακολουθίες είναι απαραίτητη, και μάλιστα είναι καλύτερα να γίνεται έχοντας στα χέρια μας το εγκόλπιο της Μεγάλης Εβδομάδας ώστε να προσέχουμε και να κατανοούμε τους – άφταστης τελειότητας – ψαλμούς που ακούγονται αυτές τις μέρες.
Η μελέτη των Ευαγγελίων που διαβάζονται τη Μεγάλη Εβδομάδα είναι εξίσου σημαντική, για να γίνει καρδιακή η συμμετοχή των πιστών στο Θείο Δράμα. Και ασφαλώς όλα αυτά θα πρέπει να «θωρακίζονται» με τη καθαγιαστική δύναμη της νοεράς προσευχής που αυτές τις μέρες πρέπει να γίνεται πιο θερμή, δηλαδή το «Κύριε Ιησού Χριστέ Ελέησον με», με το κομποσκοίνι.
Ο Άγιος έλεγε ακόμα:
«Στην γιορτή, για να νιώσει κανείς το γεγονός, δεν πρέπει να δουλεύει. Την Μεγάλη Παρασκευή λ.χ., εάν θέλει να νιώσει κάτι, δεν πρέπει να κάνει τίποτε άλλο εκτός από προσευχή. Στον κόσμο οι καημένοι οι κοσμικοί την Μεγάλη Εβδομάδα έχουν δουλειές.
Μεγάλη Παρασκευή να δίνουν ευχές. ‘’Χρόνια πολλά! Να ζήσετε! Με μια νύφη!’’… Δεν κάνει! Εγώ την Μεγάλη Παρασκευή κλείνομαι στο Καλύβι. Όπως και μετά το Αγγελικό Σχήμα η εβδομάδα της ησυχίας που ακολουθεί, βοηθάει, γιατί ποτίζει η θεία Χάρις την ψυχή και καταλαβαίνει ο μεγαλόσχημος τι έγινε, έτσι και στις γιορτές η ησυχία πολύ βοηθάει. Μας δίνεται περισσότερη ευκαιρία να ξεκουραστούμε λίγο, να μελετήσουμε και να προσευχηθούμε. Θα έρθει ένας καλός λογισμός, θα εξετάσουμε τον εαυτό μας, θα πούμε λίγο την ευχή και θα νιώσουμε έτσι κάτι από το θείο γεγονός της ημέρας».
Τα αποσπάσματα είναι από το βιβλίο: Βίος Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, του ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΙΣΑΑΚ.