Επιστολή του Μητροπολίτη Σεραφείμ προς τον Κυριάκο Μητσοτάκη: «Μη μας αναγκάζετε να έρθουμε σε σύγκρουση»
Ανοιχτή επιστολή προς τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη απέστειλε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κυθήρων κ. Σεραφείμ. Ο Σεβασμιώτατος στην επιστολή του αναφέρεται στα νέα οριζόντια μέτρα καθολικού lockdown που ισχύουν από το Σάββατο 7 Νοεμβρίου, τονίζοντας πως για δεύτερη φορά στα μέτρα πρόληψης συμπεριελήφθη ο αποκλεισμός των Ορθοδόξων Χριστιανών από την Θεία Λατρεία. ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Μητσοτάκης...Ανοιχτή επιστολή προς τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη απέστειλε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κυθήρων κ. Σεραφείμ.
Ο Σεβασμιώτατος στην επιστολή του αναφέρεται στα νέα οριζόντια μέτρα καθολικού lockdown που ισχύουν από το Σάββατο 7 Νοεμβρίου, τονίζοντας πως για δεύτερη φορά στα μέτρα πρόληψης συμπεριελήφθη ο αποκλεισμός των Ορθοδόξων Χριστιανών από την Θεία Λατρεία.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Μητσοτάκης για lockdown: «Να σώσουμε το Δεκέμβριο, να κάνουμε Χριστούγεννα»
Σε άλλο σημείο ο Σεβασμιώτατος προσθέτει: «Ἐμεῖς οἱ Μητροπολῖτες, πρίν ἐνθρονισθοῦμε στήν ἕδρα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας, δίνουμε Διαβεβαίωσι ἐνώπιον τοῦ Ἀνωτάτου Ἄρχοντος, τοῦ Προέδρου τῆς Δημοκρατίας, ὅτι θά φυλάξωμε τήν πίστιν εἰς τό Ἱερόν Εὐαγγέλιον καί τούς Ἱερούς Κανόνας τῆς Ἐκκλησίας μας καί στό Σύνταγμα τῆς Πατρίδος μας».
Στην συνέχεια ο κ. Σεραφείμ συμπληρώνει: «Μέ τό σκληρό, ὅμως, μέτρο σας αὐτό μᾶς ὑποχρεώνετε νά παραβοῦμε τήν Διαβεβαίωσί μας αὐτή. Μᾶς ὁδηγεῖτε στή σύγκρουσι καθηκόντων, ἀπό τήν ὁποία μᾶς προστατεύει ὁ Ποινικός Κώδικας. Μή μᾶς ἀναγκάζετε νά ἔλθωμε σέ ἀνοικτή σύγκρουσι μαζί σας. «Πειθαρχεῖν δεῖ Θεῷ μᾶλλον ἤ ἀνθρώποις».
Αναλυτικά ολόκληρη η επιστολή:
«Ἐξοχώτατε κ.Πρωθυπουργέ,
Παρηκολούθησα μέ προσοχή σήμερα τό μεσημβρινό διάγγελμά σας πρός τόν Ἑλληνικό Λαό μέ ἀφορμή τήν ἐξάπλωσι τῆς ἐπιδημίας τοῦ κορωνοϊοῦ, τίς παρεμβάσεις καί ἐξηγήσεις τοῦ Καθηγητοῦ τῆς λοιμωξιολογίας κ.Σωτ. Τσιόδρα καί τίς ἀπαντήσεις καί τοποθετήσεις ἀμφοτέρων στίς ἐρωτήσεις τῶν δημοσιογράφων.
Ἐνημερώθηκα γιά τήν ταχύτατη μετάδοσι τοῦ ἰοῦ αὐτοῦ σέ ὅλο σχεδόν τόν πλανήτη μας καί τήν ραγδαία αὔξησι τῶν θετικῶν περιπτώσεων στήν πατρίδα μας κατά τό τελευταῖο πενθήμερον.
Κάμνω διάκρισιν τῶν θετικῶν στόν κορωνοϊό περιπτώσεων ἀπό τά κρούσματα, διότι, κατά τούς εἰδικούς λοιμωξιολόγους τῆς Ἐπιστημονικῆς Ἐπιτροπῆς σας, κροῦσμα θεωρεῖται ἡ προσβολή τῶν πνευμόνων ἤ ἄλλου τινος ὀργάνου τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος ὑπό τοῦ ἰοῦ, ἐνῷ θετικοί στόν κορωνοϊό εἶναι οἱ ἔχοντες κατά τό τέστ πυρετό ἤ πονόλαιμο, τά ὁποῖα καί ὑποχωροῦν μέ κάποια θεραπεία.
Ἀκόμη, πληροφορήθηκα γιά τά νέα ὁριζόντια μέτρα καθολικοῦ lockdown, τά ὁποῖα ἀναγκασθήκατε νά λάβετε πρός ἀναχαίτισιν τῆς ἀκάθεκτης ὁρμῆς τοῦ θανατηφόρου αὐτοῦ ἰοῦ.
Καί δικαιολογημένα, διότι ἕνεκα τῆς παρατηρηθείσης χαλαρότητος κατά τίς θερινές διακοπές ἡμεδαπῶν καί ξένων – τουριστῶν, ἐφούντωσε ἡ «δρᾶσις» τοῦ κορωνοϊοῦ σέ ὡρισμένες μεγαλουπόλεις, κυρίως, ἀλλά καί σέ ἄλλα μέρη τῆς Πατρίδος μας, μέ τόν φόβον, ἄν δέν ληφθοῦν ἐγκαίρως τά ὑποδεικνυόμενα μέτρα, νά ἐκφύγη ὁ ἔλεγχος καί ὁ περιορισμός τῆς ἐπελθούσης δεινῆς συμφορᾶς.
Ἀναφερθήκατε λεπτομερῶς σέ ὅλες τίς περιπτώσεις καί τούς τόπους πού θά ἦταν δυνατόν νά προκληθῆ συνωστισμός (Σχολεῖα, Τράπεζες, Λεωφορεῖα, Μετρό, Κινηματογράφοι, Θέατρα κ.ἄ.) καί ἐπισημάνατε τόν κίνδυνο, πού θά προκύψη ἀπό τήν ἀμέλεια λήψεως μέτρων.
Εἰς τά αὐστηρά μέτρα προλήψεως τῆς ἐπεκτάσεως τῆς ἐπιδημίας τοῦ κορωνοϊοῦ συμπεριελήφθη, ὡς μή ὤφελε, καί ὁ ἀποκλεισμός τῶν Ὀρθόδοξων Χριστιανῶν, τῆς συντριπτικῆς πλειονοψηφίας τῶν πολιτῶν, ἀπό τήν Θεία Λατρεία, γιά δεύτερη περίοδο. Στούς ἕξι προορισμούς τῆς ἐξόδου τῶν πολιτῶν ἀπό τά σπίτια τους δέν περιλαμβάνεται, γιά δεύτερη φορά, ἡ ἄσκησις τῶν λατρευτικῶν ὑποχρεώσεων καί τῆς ἀτομικῆς προσευχῆς.
Ἐπ’ αὐτοῦ τοῦ καιρίου καί φλέγοντος ζητήματος παρακαλῶ νά ἔχω ἐπ’ ὀλίγον τήν προσοχή σας.
1. Πέρασε ἕνα ἑξάμηνο ἀπό τό κλείσιμο τῶν Ἱερῶν Ναῶν μας (Μεγ. Τεσσαρακοστή, Μεγ. Ἑβδομάδα καί Ἅγιον Πάσχα – Πασχαλινή περίοδος) καί δέν ἠμπορῶ νά συμφιλιωθῶ μέ τήν σκέψι ὅτι οἱ Ἐκκλησιές μας ἦταν σφραγισμένες γιά τόν Λαό τοῦ Θεοῦ καί πώς εἶναι δυνατόν νά ἐπαναληφθῆ αὐτό τό ἀποτρόπαιο συμβάν ἐν ὄψει τῆς ἱερᾶς περιόδου τῆς Ἁγίας Τεσσαρακοστῆς τῶν Χριστουγέννων, ἀφοῦ ἄρχισαν ἀπό τώρα «νά βαρᾶνε τά νταούλια».
2. Σᾶς ἔγραψα στίς 28-4-2020 ἐπιστολή, κύριε Πρωθυπουργέ, γιά τήν ταχεῖα κατάργησι τοῦ ἀποκλεισμοῦ ἀπό τήν Θεία Λατρεία τοῦ Λαοῦ τοῦ Θεοῦ καί γιά τίς θλιβερές συνέπειες καί τά τραύματα πού ἄφησε στό Ἅγιο Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, τήν Ἁγία Ὀρθόδοξη Καθολική μας Ἐκκλησία, αὐτή ἡ ἄνευ προηγουμένου ἐπιβληθεῖσα στέρησις τοῦ δικαιώματος τῆς ἐλευθέρας Θείας Λατρείας τῶν πιστῶν.
3. Ἐτονίσθη δεόντως ὅτι τό δικαίωμα τῆς ἐλευθέρας Θείας Λατρείας ἀπορρέει ἀπό τό Σύνταγμα, τό δέ ὑπ’ ἀριθ. 13 ἄρθρο, παρ. 2, χαρακτηρίζεται ὡς μή ἀναστελλόμενον, μηδέ ἐν καιρῷ πολιορκίας καί πολέμου.
Ἑπομένως οἱ σχετικές Κ.Υ.Α., πού ἀναστέλλουν τήν Θεία Λατρεία, ἔχουν τό στίγμα τῆς ἀντισυνταγματικότητος.
Ὅταν, κατά τήν παρελθοῦσα ἄνοιξι, χριστιανοί ἐπιστήμονες προσέφυγαν κατά τῶν Κ.Υ.Α., πού ἀπαγόρευαν τή Θεία Λατρεία στόν Λαό τοῦ Θεοῦ, στό Συμβούλιο τῆς Ἐπικρατείας, τό ΣτΕ δέν ἀσχολήθηκε μέ τήν προσφυγή, διότι οἱ Κ.Υ.Α. ἦσαν περιωρισμένης χρονικῆς ἰσχύος, ἀλλά παρά ταῦτα οἱ νεώτερες Κ.Υ.Α. βασίζονται καί ἐπικαλοῦνται ὅλες τίς προηγούμενες.
4. Ὁ παντελής ἀποκλεισμός τοῦ Λαοῦ τοῦ Θεοῦ, ἐκτός τοῦ ὅτι εἶναι ἀντικανονικός καί παράνομος, εἶναι καί ἄδικος καί ὄχι ἀμερόληπτος. Σέ κάθε μία ἀπό τίς αἴθουσες τῶν Σχολείων διδάσκονται 20-25 μαθητές καί μαθήτριες.
Στά λεωφορεῖα, τρόλεϋ, μετρό κ.ἄ. οἱ ἐπιβάτες καταλαμβάνουν τό 60% τῆς χωρητικότητος, ἐνῷ ἀπό τούς Ἱερούς Ναούς ἀποκλείονται παντελῶς οἱ πιστοί, παρότι διαθέτουν ἀσυγκρίτως περισσότερα τετραγωνικά μέτρα.
5. Οὐδέποτε, ὡς γνωστόν, ἔκλεισαν οἱ Ναοί ἤ παρεκωλύθη παντελῶς ἡ Θεία Λατρεία, κύριε Πρωθυπουργέ. Πέρασε ἡ Ὀρθόδοξη Πατρίδα μας τήν Τουρκοκρατία, τήν Βαυαροκρατία, τήν Γερμανική κατοχή καί τά Ἰόνια νησιά μας τήν Ἑνετοκρατία καί τήν Ἀγγλοκρατία, ἀλλά ποτέ μά ποτέ δέν ἀνεστάλη ἡ Θεία Λατρεία.
Εἶσθε ὁ πρῶτος Κυβερνήτης τῆς Χώρας μας, πού, μέ τήν ἀνοχή τῆς Ἐκκλησίας, ἐκλείσατε τούς Ἱερούς Ναούς γιά τούς πιστούς τήν περασμένη Ἄνοιξι καί τό ἐπιχειρεῖτε καί πάλι, γεγονός γιά τό ὁποῖο δέν πρέπει νά σεμνύνεσθε.
Μόνον οἱ Νέρωνες καί οἱ Διοκλητιανοί, μαζί μέ τούς ἄλλους διώκτες ρωμαίους αὐτοκράτορες, κατεδίωξαν ἀπηνῶς τήν Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία καί ἄθελά τους προκάλεσαν τήν δημιουργία τῆς ἔνδοξης Ἐκκλησίας τῶν κατακομβῶν.
Μή ζηλώσετε τήν «δόξα» τους, ἀλλά νά μιμηθῆτε τόν εὐσεβῆ χριστιανό πατέρα σας, τόν ἀείμνηστο Πρωθυπουργό τῆς Ἑλλάδος Κωνσταντῖνο Μητσοτάκη, ὁ ὁποῖος, κατά τήν μαρτυρία τοῦ μακαριστοῦ Ἱερέως τῶν Κυθήρων π.Ἀνθίμου Βενέρη, ὅταν ἀνέβηκε ὡς προσκυνητής στό Ἱερό Προσκύνημα τῆς Ἁγίας Ἐλέσας Κυθήρων τό 1992, Πρωθυπουργός ὤν, ἀπό τά σκαλιά τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ μέχρι τήν Ἁγία Εἰκόνα – τόν θρόνο τῆς Ἁγίας Ἐλέσας, σύρθηκε μέ τήν κοιλιά, ἐκπληρώνοντας κάποιο τάμα του.
6. Μέ αὐτά πού λέγω ἄς μή θεωρηθῆ, κύριε Πρωθυπουργέ, ὅτι εἶμαι ἐκτός τόπου καί χρόνου καί ὅτι δέν ἀντιλαμβάνομαι τήν κρισιμότητα τοῦ παρόντος καιροῦ καί τοῦ ἐνεστῶτος σοβαροῦ κινδύνου ἀπό τήν μάστιγα τοῦ κορωνοϊοῦ.
Οὔτε θά ἤθελα ποτέ νά κινδυνεύση ἡ ζωή κάποιου ἤ κάποιων συνανθρώπων μας. Κάθε ἄλλο. Βλέπω, ὅμως, ὅτι ἐσεῖς καί ἡ Κυβέρνησίς σας, μαζί μέ τό ἐπιτελεῖο τῶν εἰδικῶν ἐπιστημόνων, ἐνῶ καταβάλλετε φιλότιμες καί ἄοκνες προσπάθειες ἀναχαιτίσεως τῆς ἐπελάσεως τοῦ κορωνοϊοῦ ἀρκεῖσθε, προδήλως, στίς ἀνθρώπινες δυνάμεις καί δυνατότητες, μέ τήν συνδρομή τῶν ἐπιστημονικῶν γνώσεων καί δεδομένων, καί δέν δίδετε προτεραιότητα στήν ἄνωθεν θεία βοήθεια.
Αὐτό πού ἔλεγαν οἱ Χριστιανοί πρόγονοί μας: Πρῶτα ὁ Θεός, σύν Θεῷ. Οἱ εὐλαβεῖς πατέρες καί πρόγονοί μας γιά τήν ὅποια ἀσθένεια καί συμφορά ἔτρεχαν πρῶτα στίς Ἐκκλησιές μας καί ἄρχιζαν τήν πάλη καί τόν ἀγῶνα τους μέ τήν Προσευχή, τήν Θεία Λειτουργία, τήν Ἱερή Ἀγρυπνία, τίς Ἱερές Λιτανεῖες καί τό Ἱερό Μυστήριο τοῦ Εὐχελαίου καί ἐκεῖ εὕρισκαν τήν λύσι καί τόν λυτρωμό τους.
Διά νά μή θεωρηθῇ δέ ὅτι ὑπερβάλλω στήν κρίσι μου, θά ἐπικαλεσθῶ ὡς μέτρον συγκρίσεως τό περασμένο ἑξάμηνο (Μάϊος – Ὀκτώβριος).
Ἀφ’ ὅτου ἄρχισαν νά ἐκκλησιάζωνται ξανά οἱ χριστιανοί μας καί μέχρι τέλους Ὀκτωβρίου ἐ.ἔ., ἐνῷ ἐκοινώνησαν κατά χιλιάδες (ἰδιαίτερα μέσα στήν περίοδο τοῦ Δεκαπενταυγούστου) ἄνθρωποι ὅλων τῶν ἡλικιῶν καί σέ ὅλες τίς περιοχές τῆς πατρίδος μας, οὔτε ἕνα περιστατικό δέν καταγράφηκε, πού νά ἔπαθε κανείς βλάβη ἀπό τήν Θεία Κοινωνία.
Καί, ὅμως, ἄνθρωποι ξένοι πρός τήν Ἐκκλησία καί ἄσχετοι μέ τήν πνευματική ἐν Χριστῷ ζωή ἐφρύαξαν καί φρυάττουν ὁμιλοῦντες καί γράφοντες βλασφήμως καί λυσσωδῶς κατά τῆς Θείας Κοινωνίας.
Καί ἐπειδή μερικοί ἀπό αὐτούς ἀνήκουν στόν ἐπιστημονικό καί δή τόν ἰατρικό χῶρο, ἐνδεχομένως νά σᾶς ἐπηρεάζουν.
Ἐάν ἀκούσθηκαν εἰδήσεις γιά κρούσματα ἐλαχίστων Κληρικῶν ἤ Μοναχῶν, μετρουμένων εἰς τά δάκτυλα τῶν χειρῶν (καί ὄχι ἀκριβῶς), αὐτά δέν προέκυψαν ἐν ὥρᾳ Θείας Λατρείας, ἀλλ’ ἐκτός Ἱερῶν Ναῶν.
Ἡ πανσθενουργός Χάρις τοῦ Θεοῦ προστατεύει τόν Θεῖο Λειτουργό καί τούς πιστούς ἀπό κάθε μολυσμό μικροβίων ἐντός τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ, καί δή κατά τήν Θεία Κοινωνία, τόν ἀσπασμό τῶν Ἱερῶν Εἰκόνων καί τῶν Ἁγίων Λειψάνων, τήν λῆψι τοῦ Ἁγιασμοῦ καί τοῦ Ἀντιδώρου, διό καί δέν χρειάζεται ἡ ἑντός τοῦ Ναοῦ μασκοφορία, καί
7. Ἀκροθιγῶς θά μνημονεύσω τρία γεγονότα διασώσεως τῶν πόλεων Θεσσαλονίκης, νήσου Λήμνου καί Ἀθηνῶν, κατά χρονολογικήν σειράν, ἀπό βαρειές καί βαρύτερες ἀπό τόν κορωνοϊό λοιμώδεις ἀσθένειες.
α. Στό Γ’ κεφάλαιο «περί τοῦ λοιμοῦ» τοῦ Α’ Βιβλίου τῶν θαυμάτων τοῦ Ἁγίου Δημητρίου τοῦ Μυροβλήτου, πού φέρει τόν τίτλο «Διήγησις Θαυμάτων», τό ὁποῖο συνέγραψε ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης Ἰωάννης (7ος αἰ.), γίνεται λόγος ὅτι τό ἔτος 597 μ.Χ. ἦλθε στήν πόλι της «θεήλατος ὀργή», λόγῳ τῆς μή συμμορφώσεως τῶν κατοίκων πρός τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, πού ἔπληξε νήπια, νέους, γυναῖκες καί ἄνδρες μέ φρικτό θάνατο (αἱμοπτυσία) καί τό κάθε σπίτι εἶχε περισσότερους ἀπό ἕνα νεκρούς.
Μπροστά σ’ αὐτή τήν συμφορά, τήν «παμφάγο, παντοφθόρο καί παντοφόνο», οἱ Χριστιανοί κατέφυγαν στούς Ναούς, στούς οἴκους τῶν Ἁγίων καί οἱ περισσότεροι κατέφυγαν «εἰς τόν ἰαματικόν καί φυλακτήριον οἶκον τοῦ πανενδόξου μεγαλομάρτυρος Δημητρίου τοῦ μυροβλήτου». Κατά τήν διάρκεια τῆς νύκτας ἐμφανιζόμενος ὁ Ἅγιος Δημήτριος ἐθεράπευε τούς περισσοτέρους καί τήν ἄλλη ἡμέρα ἔφευγαν ὑγιεῖς.
β. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος Ἀρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης ὁ Παλαμᾶς βρέθηκε προσωρινά στό νησί τῆς Λήμνου (1349-1350), ἡ ὁποία τήν περίοδο ἐκείνη δέν εἶχε Ἐπίσκοπο, καί μέ τίς προσευχές του σταμάτησε λοιμική νόσο, πού ταλαιπωροῦσε τήν πολίχνη τοῦ νησιοῦ, καί ἐνώπιον τῆς ὁποίας οἱ ἰατροί ἀδυνατοῦσαν νά προσφέρουν κάποια βοήθεια, καί
γ. Τόν 19ο αἰῶνα ἡ Ἀθήνα, ἡ πρωτεύουσα τῆς Ἑλλάδος, ἐμαστίζετο ἀπό βαρειά λοιμώδη ἀσθένεια. Καθημερινά ἀπέθνησκαν περί τούς 200 κατοίκους. Ἐν ὄψει αὐτῆς τῆς δεινῆς συμφορᾶς ὁ τότε Μητροπολίτης μέ τό Ἱερατεῖο τῆς πόλεως, μετά τήν Θ. Λειτουργία, ἐπραγματοποίησε Ἱερή Λιτάνευσι ἁγίων Εἰκόνων καί Ἱερῶν Λειψάνων στούς κεντρικούς δρόμους τῆς πρωτευούσης, καί περνώντας ἀπό τά Ἀνάκτορα ἀκολούθησαν τήν λιτανευτική πομπή τό Βασιλικό ζεῦγος, ὁ Ὅθων καί ἡ Ἀμαλία.
Ἀπό τήν ἑπομένη ἡμέρα ἄρχισε ἡ μείωσις τῶν θανάτων καί ἐντός τῆς Ἑβδομάδος σταμάτησε τελείως τό θανατικό.
Ἐξοχώτατε κ.Πρωθυπουργέ,
Ἐθεώρησα καλόν νά σᾶς καταστήσω ἐνήμερο γιά τά θέματα τῆς παρούσης ἐπιστολῆς.
Διαμαρτυρόμενος ἐντόνως, ἀλλά καί ἐμπόνως διά τό κλείσιμο τῶν Ἱερῶν μας Ναῶν διά τόν Χριστώνυμον Λαόν μας, παρακαλῶ νά ἀνακαλέσετε τό ἐξαγγελθέν ἀντισυνταγματικό μέτρο τοῦ ἀποκλεισμοῦ τῶν πιστῶν ἀπό τήν Θεία Λατρεία.
Ἐμεῖς οἱ Μητροπολῖτες, πρίν ἐνθρονισθοῦμε στήν ἕδρα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας, δίνουμε Διαβεβαίωσι ἐνώπιον τοῦ Ἀνωτάτου Ἄρχοντος, τοῦ Προέδρου τῆς Δημοκρατίας, ὅτι θά φυλάξωμε τήν πίστιν εἰς τό Ἱερόν Εὐαγγέλιον καί τούς Ἱερούς Κανόνας τῆς Ἐκκλησίας μας καί στό Σύνταγμα τῆς Πατρίδος μας. Μέ τό σκληρό, ὅμως, μέτρο σας αὐτό μᾶς ὑποχρεώνετε νά παραβοῦμε τήν Διαβεβαίωσί μας αὐτή.
Μᾶς ὁδηγεῖτε στή σύγκρουσι καθηκόντων, ἀπό τήν ὁποία μᾶς προστατεύει ὁ Ποινικός Κώδικας. Μή μᾶς ἀναγκάζετε νά ἔλθωμε σέ ἀνοικτή σύγκρουσι μαζί σας. «Πειθαρχεῖν δεῖ Θεῷ μᾶλλον ἤ ἀνθρώποις».
Θέλουμε τήν καλή συνύπαρξι καί συνεργασία μέ τήν Πολιτεία, γιατί καί ἐμεῖς καί σεῖς διακονοῦμε τόν ἴδιο Λαό ἀπό ἄλλη σκοπιά. Αὐτό τό ὁποῖο διέρρευσε, ὅτι ἐμεῖς οἱ Μητροπολίτες εἴμαστε «κότες» καί τά δεχόμαστε ὅλα ἀδιαμαρτύρητα, παρακαλῶ νά ἀνακληθῆ. Αὐτό ἀπαιτεῖ ὁ ἀμοιβαῖος σεβασμός.
Καί ἐπί τούτοις διατελῶ, Μετά τιμῆς
Ὁ Μητροπολίτης
†Ὁ Κυθήρων & Ἀντικυθήρων Σεραφείμ»