Η παραβατική συμπεριφορά των ανηλίκων, αν μη τι άλλο, είναι ζήτημα κοινωνικής παθογένειας. Είναι ένα άκρως ανησυχητικό φαινόμενο της ελληνικής κοινωνίας που συνδέεται άρρηκτα με την κρίση των θεσμών. Όσο οι θεσμοί της χώρας μας βουλιάζουν στην διαφθορά και την ανυποληψία, τόσο περισσότερο αντικατοπτρίζεται αυτό στη νεολαία που ολοένα και περισσότερο κατρακυλά προς τον κόσμο της παραβατικότητας, άλλα και της σοβαρής εγκληματικότητας.
Κρίση αξιών, προβληματικές οικογένειες, κοινωνική επιθετικότητα, αλλά και εύκολη σύσταση συμμοριών, ακόμα και σε «ευυπόληπτες» – θεωρητικά – περιοχές μεγάλων πόλεων, στοιχειοθετούν μια νέα δυσοίωνη πραγματικότητα αναφορικά με το «άγουρο» έγκλημα.
Τα στατιστικά στοιχεία μαρτυρούν από μόνα τους την τραγική κατάσταση στην εγκληματικότητα ανηλίκων, έτσι όπως παρουσιάστηκαν σε σχετικό δημοσίευμα από το iediseis.gr. Το 2022 οι αστυνομικές Αρχές χειρίστηκαν συνολικά 607 ποινικές υποθέσεις με ανήλικους θύτες, ενώ οι συλλήψεις έφτασαν τις 886. Το ακόμα πιο σοκαριστικό στοιχείο στην καταγραφή της ετήσιας εγκληματικότητας ανηλίκων, είναι ότι 165 από τους ανήλικους δράστες ήταν ηλικίας από 8 έως 14 ετών. Δηλαδή σχεδόν ο 1 στους 4 δράστες ανήκε στην παιδική έως πρώιμη εφηβική ηλικία!
Συνολικά 133 ανήλικοι κατηγορήθηκαν το 2022 για πρόκληση σωματικών βλαβών, ενώ 68 ανήλικοι κατηγορήθηκαν για επικίνδυνες σωματικές βλάβες. Αλγεινή εντύπωση προκαλεί ότι 22 ανήλικοι συνελήφθησαν για βιασμό, ενώ από αυτούς οι τρεις ανήκαν στην ηλικιακή ομάδα από 8 έως 14 ετών και οι 19 στην ηλικιακή ομάδα από 15 έως 18 ετών. Οι αστυνομικές Αρχές χειρίστηκαν εννιά υποθέσεις, μέσα σε διάστημα ενός χρόνου, που αφορούσαν σε βιασμούς με θύτες ανήλικους.
Για κλοπή συνελήφθησαν 167 ανήλικοι, εκ των οποίων τα 28 κορίτσια και τα 139 αγόρια. Συνολικά 48 ανήκαν στην ηλικιακή ομάδα από 8 έως 14 ετών. Για ληστείες συνελήφθησαν 114 ανήλικοι, ανάμεσά τους 31 παιδιά κάτω των 14 ετών. Όσον αφορά στο νόμο περί εξαρτησιογόνων ουσιών, σχηματίστηκαν 81 δικογραφίες για 90 ανήλικους.
Με το φαινόμενο της σύστασης συμμοριών να εξαπλώνεται σαν κοινωνική γάγγραινα, δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο – πλέον – να συλλαμβάνονται ανήλικοι που κυκλοφορούν έχοντας υπό την κατοχή τους μαχαίρια, σουγιάδες, σιδερογροθιές, στιλέτα, ακόμα και τσεκούρια και αεροβόλα όπλα. Ενδεικτικό της κατάστασης είναι ότι το 2022 σχηματίστηκαν 102 δικογραφίες για 117 ανήλικους για το νόμο περί όπλων. Οι 10 από αυτούς ήταν κάτω των 14 ετών.
Όσον αφορά στις ανθρωποκτονίες, υπήρξε μία υπόθεση με θύτη ανήλικο και μία απόπειρα ανθρωποκτονίας με θύτες δύο ανήλικους
Οπωσδήποτε έχουμε να κάνουμε με στοιχεία που θα έπρεπε να προβληματίζουν πολύ σοβαρά την Πολιτεία. Σημαντικό παράγοντα για την αύξηση της εγκληματικότητας των ανηλίκων αποτελεί και η ραγδαία διάδοση της χρήσης ναρκωτικών σε όλο και μικρότερες ηλικίες.
Ζώντας σε μια εποχή όπου κυριαρχούν τα σκάνδαλα, αντί το κράτος να λειτουργεί ως πρότυπο νομιμοφροσύνης για τις νέες γενιές, δεν έχει να επιδείξει τίποτε άλλο παρά ατελείωτη διαφθορά. Οπότε δεν είναι καθόλου παράλογο να επικρατήσει ο μιμητισμός σε ένα μερίδιο της νεολαίας που ακολουθεί τον δρόμο της ανταπόδοσης, «πληρώνοντας» την παραβατικότητα των θεσμών με το ίδιο νόμισμα και μεταφέροντας την παραβατική συμπεριφορά στην ιδιωτική τους ζωή.
Το αίσθημα της κοινωνικής αδικίας που ολοένα και διογκώνεται, άλλα και η ανεπαρκής πειθώ των φορέων κοινωνικοποίησης είναι ένας εκρηκτικός συνδυασμός που ευνοεί απόλυτα το «άγουρο» έγκλημα. Από την άλλη πλευρά, οι προβληματικές οικογένειες που κακομεταχειρίζονται ή παραμελούν τα παιδιά, άλλα και οι κακές συναναστροφές λειτουργούν ως το ιδανικό υπόβαθρο για να «εκφραστεί» μέσω του εγκλήματος η έμφυτη επιθετικότητα της νεανικής ηλικίας.
Ασφαλώς το θέμα είναι πολυδιάστατο και για να αντιμετωπιστεί χρειάζεται ένα κράτος και μια κοινωνία που θα λειτουργούν σαν καλοκουρδισμένο ρολόι, και όχι το πολιτειακό μπάχαλο που επικρατεί σήμερα. Είναι πολλά αυτά που πρέπει να αλλάξουν σε επίπεδο θεσμών, οικογένειας, παιδείας, κοινωνικού περιβάλλοντος, μέσων μαζικής ενημέρωσης και τρόπων ψυχαγωγίας που προωθούνται στη σύγχρονη νοοτροπία.