Πορευόμενοι προς την κορύφωση των σεπτών Παθών του Χριστού, δε νοείται Μεγάλη Εβδομάδα χωρίς την αυστηρή νηστεία που ορίζει η Εκκλησία. Πρόκειται για την τελευταία και πιο κρίσιμη «ευθεία» του πνευματικού σταδίου, του αγώνα μέχρι το νικηφόρο σάλπισμα του Χριστός Ανέστη. Η Κυριακή των Bαΐων προετοιμάζει σοφά τους πιστούς, με κατάλυση ιχθύος, ώστε να στυλωθούν και να ριχτούν με περισσότερες δυνάμεις στην άσκηση της Μεγάλης Εβδομάδας.
Όμως τον τελευταίο καιρό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει εμφανιστεί μια καινούργια «μόδα», σχετικά με τη νηστεία και δυστυχώς διακινείται και ανάμεσα σε χριστιανούς. Είναι εκείνο το αφήγημα που λέει πως αν κάνεις κάποια καλά έργα αυτές τις μέρες, η νηστεία από τροφές δεν έχει σημασία.
Καλύτερα – λένε – να προτιμήσεις να δώσεις χρήματα σε κάποιον φτωχό για να κάνει το πασχαλινό του τραπέζι, παρά να νηστέψεις. Κάνε ευτυχισμένο ένα ορφανό, έναν άστεγο, έναν ανάπηρο, και μην ξανανηστέψεις ποτέ! Η νηστεία είναι στο μυαλό και την ψυχή, όχι στις τροφές που θα κόψεις. Αυτές είναι μερικές μόνο από τις σοφιστείες που κυκλοφορούν.
Όμως είναι σωστό αυτό το σκεπτικό, από πνευματικής σκοπιάς; Όχι, είναι εντελώς λανθασμένο. Είναι ένας προτεσταντικός τρόπος σκέψης, που δεν έχει καμία σχέση με το αγωνιστικό πνεύμα της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ακόμα χειρότερα, είναι αφήγημα που μέσα του κρύβει δικαιολογίες για να μην κοπεί το θέλημα του στομαχιού.
Άλλο υλική νηστεία και άλλο η αγαθοεργία
Όλες οι αγαθές πράξεις που αναφέρονται παραπάνω, είναι καλές και άγιες, άλλα είναι εντελώς άλλο πράγμα η νηστεία, και άλλο πράγμα η αγαθοεργία. Και τα δύο είναι σωστό να γίνονται, άλλα δεν μπορεί να λείπει ούτε το ένα, ούτε το άλλο. Χριστιανός δεν μπορεί να σημαίνει κάτι άλλο παρά μιμητής Χριστού. Ο Χριστός καίτοι ήταν αναμάρτητος, νήστεψε 40 ολόκληρες μέρες στην έρημο. Κι εμείς που είμαστε πλήρεις αμαρτιών, βρίσκουμε βολικές προφάσεις για να μην νηστέψουμε;
Ο πόλεμος κατά των παθών, η εγκράτεια της γλώσσας, η αποχή από το θυμό και από επιθυμίες του σώματος, η ανεξικακία, η προσφορά αγάπης, οι αγαθοεργίες, όλα αυτά αποτελούν την πνευματική προέκταση της υλικής νηστείας. Είναι τα απαραίτητα πνευματικά στολίδια της. Η νηστεία δεν μπορεί να σταθεί χωρίς τις αρετές. Άλλα ούτε και οι αρετές μπορούν να σταθούν χωρίς υλική νηστεία! Γιατί; Γιατί παύοντας να νηστεύεις, βάζεις το θέλημα σου πάνω από το θέλημα του Χριστού, που δίδαξε με το παράδειγμά του να νηστεύουμε.
Κανένας πιστός δεν μπορεί να παίρνει άδεια από τον… εαυτό του να παρατήσει τη νηστεία, επειδή έκανε δυο καλές πράξεις. Κάτι τέτοιο κρύβει μεγάλο εγωισμό, και μάλιστα αποτελεί προσβολή για τον Θεό. Δεν υπάρχουν… ανταλλαγές και δοσοληψίες με τον Θεό, στον πνευματικό αγώνα. Δεν μπορείς να λες, πάρε Θεέ μου μια καλή πράξη και άσε με να φάω ό,τι θέλω, λες και εξοφλείς… τραπεζικό γραμμάτιο από ανάγκη ή λες και τελειώνουν ποτέ οι ευθύνες μας απέναντι στις άπειρες ευεργεσίες του Θεού!
Μόνο με την άδεια του πνευματικού μπορεί να τροποποιηθεί η νηστεία μας, σε ειδικές περιπτώσεις. Η αληθινή νηστεία είναι και αποχή από τις τροφές και μετοχή σε έργα φιλανθρωπίας. Αυτοί οι δύο κρίκοι είναι πάντα ενωμένοι και αναπόσπαστοι, έτσι όπως όρισε ο Χριστός, ο Ιωάννης ο Πρόδρομος, οι Απόστολοι, οι Προφήτες και οι Άγιοι.