Ποίημα Μοιρολόι: …Στα βόρεια, λοιπόν, της Φλώρινας και σε απόσταση τριάντα χιλιομέτρων βρίσκεται το Μοναστήρι. Η μητρόπολη της μεγάλης περιοχής της Πελαγονίας, με κωμοπόλεις και χωριά προπύργια άλλοτε του ελληνισμού.
Το Μοναστήρι, πρωτεύουσα του ομώνυμου Βιλαετίου στα χρόνια της Οθωμανικής κατάκτησης και δεύτερο μεγαλύτερο αστικό κέντρο της Μακεδονίας μετά τη Θεσσαλονίκη, έχει να επιδείξει σημαντική πολιτισμική δράση κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών του 19ου αιώνα και κυρίως στα πρώτα χρόνια του 20ού αι. μέχρι το 1913, όταν οριστικά επιδικάστηκε στη Σερβία, μένοντας έξω από τα ελληνικά σύνορα.
Γιατί, δυστυχώς, το προπύργιο αυτό του ελληνισμού, το Μοναστήρι και τα περίχωρά του, δεν πρόλαβε ο προελαύνων νικηφόρα ελληνικός στρατός, το 1912, να το ελευθερώσει. Έπεσε στα χέρια τα Σερβικά, όπως λέει ένα μεγαροβίτικο τραγούδι. Και έτσι, τα όνειρα των Ελλήνων Μοναστηριωτών να ενώσουν τη γη τους με τη Μητέρα Ελλάδα έσβησαν.
(Σόνια Ευθυμιάδου – Παπασταύρου, Το Μοναστήρι της καρδιάς μας)
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Επίδομα 800 ευρώ: Γιατί δεν θα πάρει κανείς ολόκληρο (vid)
Μοιρολόι (για το Μοναστήρι[1])
Σε κλαίει η Νίκη[2] με κοπετό
για σε θωρεί
απ’ έναν νόθο για δες πολιτικό
την άδικη σκλαβιά να σε κρατεί.
Σε κλαίει η Ρωμυλία, ελεύθερη και σκλαβωμένη
για σε κρατεί
της ελπίδας μια λαμπάδα αναμμένη
της Παναγιάς μας θάμα καρτερεί.
Αχ, Μοναστήρι, πόλη λαμπρή!
Κλαίει για σε η Ελλάς και σε ποθεί!
Σε κλαίει το Μελένικο απ’ την ανατολή
για σε θρηνεί
όπως η μάνα για το νεκρό της το παιδί
μαζί ψέλνετε σκλαβιάς πικρή ωδή.
Σε κλαίει η Μοσχόπολη από τη δύση
για σε πονεί
για τη μοίρα που σας έχει πια χωρίσει
της λευθεριάς πουλί πια δε λαλεί.
Αχ, Μοναστήρι, πόλη λαμπρή!
Κλαίει για σε η Ελλάς και σε ποθεί!
Σε κλαίει όλη η Ελλάδα
για σε ποθεί
της λευθεριάς λιακάδα
πότε, μα πότε, τα ματωμένα χώματά σου, θα τα δει.
[1] Μοναστήρι, ελληνική πόλη που βρίσκεται βόρεια της Φλώρινας, κοντά στους πρόποδες του όρους Βαρνούντα, ανατολικά της λίμνης Πρέσπας την οποία κατέχει το σημερινό κράτος των Σκοπίων
[2] Θεσσαλονίκη
