Ναγκόρνο-Καραμπάχ: Η Άγκυρα ανοίγει νέο «μέτωπο» ενώ η τουρκική λίρα «καταρρέει»

Με ιδιαίτερη ανησυχία παρακολουθεί η διεθνής κοινότητα τις ένοπλες συγκρούσεις που προκάλεσε η επίθεση των Αζέρων εναντίον του αρμενικού Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Τα σημερινά ντε φάκτο σύνορα έχουν διαμορφωθεί σχεδόν πριν τρεις δεκαετίες.

H σύγκρουση Αρμενίων-Αζέρων για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ ανάγεται στις αρχές του 20ου αιώνα. Η περιοχή αυτή είχε κατοίκους Αρμένιους κατά πλειονότητα, αλλά στο πλαίσιο της Σοβιετικής Ένωσης είχε ενταχθεί εδαφικά στο Αζερμπαϊτζάν.

Το 1991, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, ξέσπασε ευρείας κλίμακας πόλεμος μεταξύ Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν, κατά τη διάρκεια του οποίου οι Αρμένιοι έθεσαν υπό τον έλεγχό τους την επίμαχη περιοχή, καθώς και τις αζέρικες περιοχές γύρω από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Ο αρμενικός πληθυσμός του Ναγκόρνο-Καραμπάχ ενέκρινε με δημοψήφισμα την ανακήρυξη της περιοχής σε ανεξάρτητο κράτος, το οποίο, όμως, δεν αναγνωρίστηκε διεθνώς. Επιβιώνει και επικοινωνεί με τον υπόλοιπο κόσμο αποκλειστικά μέσω της Αρμενίας, της οποίας ουσιαστικά αποτελεί προέκταση.

Οι συγκρούσεις των τελευταίων ημερών γεννούν φόβο για ενδεχόμενη μετεξέλιξή τους σε γενικευμένο πόλεμο Αζερμπαϊτζάν-Αρμενίας. Από τη δεκαετία έχουν λάβει χώρα θερμά επεισόδια, αλλά «δεν έχουμε ξαναδεί κάτι τέτοιο μετά την εκεχειρία που επιτεύχθηκε τη δεκαετία του 1990. Οι μάχες διεξάγονται σε όλα τα τμήματα του μετώπου», είπε η Αλέσια Βαρτανιάν, υψηλόβαθμη αναλύτρια του Crisis Group για την περιοχή του Νότιου Καυκάσου.

Ας σημειωθεί ότι ο Καύκασος είναι ένα ακόμα πεδίο γεωπολιτικού ανταγωνισμού μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας, όπως συμβαίνει και στη Συρία και στη Λιβύη. Η Μόσχα έχει συνάψει συμμαχία με την Αρμενία και διατηρεί εκεί στρατιωτικές βάσεις. Από την άλλη πλευρά, η σχέση Τουρκίας-Αζερμπαϊτζάν είναι κάτι περισσότερο από συμμαχία. Ουσιαστικά το Αζερμπαϊτζάν είναι ταυτισμένο με την Άγκυρα, η οποία λειτουργεί σαν «προστάτης» του, αντιμετωπίζοντας τους τουρκογενείς Αζέρους σαν αδελφό έθνος.

Θεωρείται δεδομένο ότι η αζέρικη επίθεση έγινε με άδεια του Ερντογάν, αν όχι με παρότρυνσή του. Σε αντίθεση, με το Κρεμλίνο, που έκανε έκκληση για άμεση κατάπαυση του πυρός, η Τουρκία ανακοίνωσε ότι στηρίζει το Αζερμπαϊτζάν. Ο Τούρκος πρόεδρος, μάλιστα, ζήτησε να αποχωρήσουν άμεσα οι Αρμένιοι από τα εδάφη του Αζερμπαϊτζάν που έχουν καταλάβει πριν τρεις δεκαετίες. Με την σειρά του, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Χουλουσί Ακάρ είπε ότι η Τουρκία είναι δίπλα στους Αζέρους αδελφούς της για την υπεράσπιση των εδαφών τους.

Είναι δεδομένο ότι η Αρμενία θα εμπλακεί άμεσα στον πόλεμο, εάν η αζέρικη επίθεση κλιμακωθεί και κινδυνεύσει το Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Λόγω των ενεργειακών πόρων που διαθέτει, το Αζερμπαϊτζάν έχει την οικονομική δυνατότητα και ενίσχυσε σοβαρά το αξιόμαχο των ενόπλων δυνάμεών του με την αγορά σύγχρονων οπλικών συστημάτων (και ρωσικών). Αντίθετα, η Αρμενία δεν έχει σοβαρούς οικονομικούς πόρους.

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ένας πόλεμος Αζέρων-Αρμενίων θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες. Οι πληροφορίες, μάλιστα, ότι η Τουρκία στέλνει συνεχώς εμπειροπόλεμους (από τη Συρία και τη Λιβύη) τζιχαντιστές στο μέτωπο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ εκ των πραγμάτων εγείρει διλήμματα για τη Μόσχα. Αν και μέχρι τώρα τηρεί μετριοπαθή στάση, υψώνοντας τη σημαία της αποκλιμάκωσης των συγκρούσεων, είναι δεδομένο ότι δεν πρόκειται να ανεχθεί μία στρατιωτική νίκη των Αζέρων επί των Αρμενίων. Εάν συνέβαινε αυτό, η Τουρκία θα αποκτούσε σοβαρό γεωπολιτικό πλεονέκτημα στο νότιο Καύκασο, ο οποίος αποτελεί το «μαλακό υπογάστριο» της Ρωσίας. Και όπως είχε δείξει και στην περίπτωση της Γεωργίας επί προέδρου Σαακασβίλι, ο Πούτιν δεν πρόκειται να επιτρέψει μία τέτοια εξέλιξη. Με άλλα λόγια, εάν οι συγκρούσεις μετεξελιχθούν σε πόλεμο, οι Ρώσοι αναμένεται να στηρίξουν τους Αρμένιους.

Η αιφνίδια αναζωπύρωση ενός παγωμένου πολεμικού μετώπου με αζέρικη πρωτοβουλία δεν φαίνεται να είναι άσχετη με τους σχεδιασμούς και τις σκοπιμότητες της Άγκυρας. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, να συνδέεται και με τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Εκτιμάται ότι πιθανόν ο Ερντογάν να επιδιώκει να «πουλήσει» στις ΗΠΑ και στο ΝΑΤΟ ότι όταν το θέλει μπορεί να στριμώξει τη Ρωσία και πως η Τουρκία συνεχίζει να είναι ανάχωμα στη ρωσική κάθοδο προς Νότο.

Η Άγκυρα ανοίγει το νέο αυτό μέτωπο σε μία περίοδο που βρίσκεται εκτεθειμένη σε πολλά μέτωπα στον περίγυρό της και επιπροσθέτως έχει προκαλέσει έντονη δυσφορία στις δυτικές πρωτεύουσες, παρότι δεν μπορούμε ακόμα να μιλήσουμε για διπλωματική απομόνωση. Είναι ενδεικτικό ότι η τουρκική λίρα συνεχίζει την ραγδαία καθοδική πορεία της, υποχωρώντας σε επίπεδο-ρεκόρ. Η ισοτιμία του τουρκικού νομίσματος έκανε βουτιά 1,5%, έχοντας πλέον ισοτιμία 7,79 λίρες ανά δολάριο. Οι δε τιμές των κρατικών ομολόγων σε δολάρια που έχουν εκδώσει το Αζερμπαϊτζάν και η Αρμενία υποχώρησαν κατά 3-4 σεντς.

Παρά τους λεονταρισμούς της Τουρκίας, η οικονομία της έχει γονατίσει και τα μέτωπα στο Ιράκ και στη βόρεια Συρία, η στρατιωτική εμπλοκή της στη Λιβύη, οι πειρατικές ενέργειές της στην Κύπρο και στη δυνάμει ελληνική ΑΟΖ επιβαρύνουν το κλίμα. Εκτός κι αν η Δύση σπεύσει να «αγοράσει» αυτό που προσπαθεί να της «πουλήσει» ο Ερντογάν, οπότε το σήριαλ θα έχει κι άλλα ενδιαφέροντα επεισόδια.

Πηγή protothema.gr