Την 1η Απριλίου 1955 η ΕΟΚΑ, έπειτα από τη συγκατάθεση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου ξεκινά τον ένοπλο αγώνα για την απελευθέρωση της Κύπρου.
Η Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών (ΕΟΚΑ) ιδρύθηκε από το Στρατηγό Γεώργιο Γρίβα κατά τη διάρκεια της αγγλικής κατοχής.
Η δράση της οργάνωσης περιελάμβανε επιθέσεις και σαμποτάζ σε στρατηγικής σημασίας στόχους, οργάνωση μαθητικών διαδηλώσεων και μαχητικών εργατικών κινητοποιήσεων.
Λόγω της δράσης και του αντίκτυπου που είχαν οι ενέργειες της οργάνωσης οι αγγλικές αρχές συνέλαβαν πλήθος Κυπρίων Αγωνιστών, πολλοί από τους οποίους εκτελέστηκαν δια απαγχονισμού.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: La Casa de Papel: Μεγάλες ανατροπές στον 4ο κύκλο (vid)
Ανάμεσα στους Αγωνιστές αυτούς ξεχωρίζουν οι Μιχαήλ Καραολής, Ανδρέας Δημητρίου, Χαράλαμπος Μούσκος και Γρηγόριος Αυξεντίου. Ο Γρηγόριος Αυξεντίου αναδείχθηκε σε ηρωική μορφή του Κυπριακού Αγώνα πολεμώντας επί δέκα συνεχόμενες ώρες οχυρωμένος σε μια σπηλιά εναντίον 60 Άγγλων στρατιωτών.
Ο ένοπλος αγώνας της ΕΟΚΑ συνδυάστηκε και με τις διπλωματικές και πολιτικές κινήσεις που οδήγησαν λίγα χρόνια αργότερα στις συμφωνίες της Ζυρίχης και του Λονδίνου το 1959 με την ανακήρυξη της ανεξάρτητης Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η Ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας σήμανε το τέλος της οργάνωσης, η οποία διαλύθηκε λίγο καιρό αργότερα.
Το 1971 ο Γεώργιος Γρίβας ίδρυσε την ΕΟΚΑ Β’ με σκοπό την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Η οργάνωση δεν έτυχε της υποδοχής και δεν απέκτησε το λαϊκό έρεισμα της ΕΟΚΑ, διότι οι συνθήκες είχαν μεταβληθεί. Δυστυχώς λειτούργησε πετυχαίνοντας τα ακριβώς αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα οξύνοντας τα πολιτικά πάθη στη μαρτυρική μεγαλόνησο.