Πόσους ανθρώπους μπορεί να αντέξει η Γη; Είμαστε κοντά στο όριο;

Αυτό είναι από τα πιο καυτά, περίπλοκα και λιγότερο ξεκάθαρα ερωτήματα που μπορούμε να κάνουμε για το μέλλον της ανθρωπότητας: Πόσους ανθρώπους μπορεί να αντέξει η Γη; Και κυρίως, είμαστε κοντά στο όριο;

Η αλήθεια είναι ότι η Γη δεν έχει ένα “μαγικό νούμερο” πληθυσμού πάνω από το οποίο καταρρέει. Το πόσους ανθρώπους μπορεί να υποστηρίξει εξαρτάται από το πώς ζουν αυτοί οι άνθρωποι. Αν όλοι ζούσαν με το αποτύπωμα ενός μέσου Αμερικανού, τότε ο πλανήτης θα είχε ξεπεράσει το όριο εδώ και δεκαετίες. Αν όλοι ζούσαν με το οικολογικό αποτύπωμα ενός φτωχού αγρότη στο Μπαγκλαντές, τότε η Γη θα μπορούσε να αντέξει πολλαπλάσιους.

Η πιο συχνή εκτίμηση για το λεγόμενο “φέρουσα ικανότητα” της Γης κυμαίνεται μεταξύ 8 και 16 δισεκατομμυρίων ανθρώπων, ανάλογα με τη διατροφή, την τεχνολογία και τη χρήση των φυσικών πόρων. Αλλά αυτές οι εκτιμήσεις είναι ελαστικές. Για παράδειγμα, αν στραφούμε σε φυτική διατροφή, περιορίσουμε τη σπατάλη τροφίμων και αυξήσουμε την ανακύκλωση, μπορούμε να “χωρέσουμε” περισσότερους. Αντίθετα, με διατροφή βασισμένη σε κρέας, υψηλή κατανάλωση ενέργειας και μη βιώσιμη γεωργία, φτάνουμε στο όριο πολύ πιο γρήγορα.

Σήμερα (2025), είμαστε περίπου 8,1 δισεκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη. Ο ΟΗΕ προβλέπει ότι θα φτάσουμε γύρω στα 10,4 δισεκατομμύρια στα τέλη του αιώνα και μετά θα αρχίσουμε να μειωνόμαστε. Άρα, ναι μεν πλησιάζουμε σε ένα όριο, αλλά όχι απαραίτητα σε μια κατάρρευση.

Το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι μόνο πόσοι είμαστε, αλλά πού είμαστε και πώς ζούμε. Υπάρχουν περιοχές που ήδη ξεπερνούν τα τοπικά όρια των οικοσυστημάτων τους – π.χ. μέρη με λειψυδρία, υπερκατανάλωση εδάφους ή καταστροφή δασών. Παράλληλα, η κλιματική αλλαγή, η μείωση της βιοποικιλότητας και η ρύπανση κάνουν την «πίτα» των πόρων μικρότερη, άρα και τα όρια πιο αυστηρά.

Άρα δεν είναι θέμα μόνο πληθυσμού, αλλά και δικαιοσύνης, τεχνολογίας και πολιτικής βούλησης. Ένας μικρότερος, άδικος και σπάταλος κόσμος μπορεί να οδηγηθεί πιο γρήγορα στην κρίση από έναν μεγαλύτερο αλλά πιο συνετό και συνεργατικό.

Αν λοιπόν ψάχνουμε για το “όριο”, δεν πρέπει να κοιτάμε μόνο τον αριθμό. Πρέπει να κοιτάμε τον τρόπο ζωής μας. Αυτός είναι που αποφασίζει τελικά αν ζούμε μέσα στα όρια ή αν ήδη τα έχουμε ξεπεράσει.