Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συμπεριέλαβε, τον Ιούνιο του 2018, τον εθισμό στα ηλεκτρονικά παιχνίδια στη λίστα με τις ψυχικές ασθένειες, δίνοντας στην εν λόγω ασθένεια την ονομασία «gaming disorder».
Την ίδια χρονιά ξεκίνησε στο Ηνωμένο Βασίλειο η λειτουργία της πρώτης κλινικής για τον εθισμό στο Διαδίκτυο.
Στην Ελλάδα, από το 2007, στο Νοσοκομείο Παίδων Αγία Σοφία – Αγλαΐα Κυριακού πάνω από 500 παιδιά ηλικίας 3-16 ετών έχουν εισαχθεί για απεξάρτηση από το Διαδίκτυο. Σύμφωνα, μάλιστα, με έρευνα που πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2018, οι γονείς ανησυχούν δύο φορές περισσότερο για τον εθισμό τον παιδιών τους στο Διαδίκτυο από ό,τι για τα ναρκωτικά ή τα τυχερά παιχνίδια.
Οι ασχολίες που προκαλούν εθισμό είναι κατά 97% περίπου τα διαδικτυακά παιχνίδια και κατά 2,3% οι ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης. Συνεπώς τα video games αποτελούν όντως την πιο συνηθισμένη αιτία εθισμού.
Αν και ο εθισμός στα video games δεν είναι κάτι καινούργιο, το φαινόμενο έχει κορυφωθεί με την κυκλοφορία ενός νέου βιντεοπαιχνιδιού, του Fortnite, τον Σεπτέμβριο του 2017, από την εταιρία Epic Games. Ελάχιστα είναι σήμερα τα παιδιά που δεν γνωρίζουν το παιχνίδι αυτό. Ακόμα και όσα δεν έχουν παίξει το συγκεκριμένο παιχνίδι, σίγουρα έχουν ακούσει γι’ αυτό στο σχολείο, έχουν δει βίντεο στο YouTube με άλλους παίκτες κι έχουν μάθει τις χορευτικές φιγούρες των ηρώων του παιχνιδιού.
Πρόκειται για ένα δωρεάν παιχνίδι που κατάφερε μέσα σε λίγους μήνες να γίνει παγκοσμίως γνωστό και να ανέλθει στην πρώτη θέση της λίστας των video games. Σύμφωνα με στοιχεία, το παιχνίδι παίζεται από 125 εκατομμύρια άτομα και έχει αποφέρει στην εταιρεία Epic έσοδα 300 εκατομμυρίων δολαρίων. Τα έσοδα προέρχονται από αγορά αισθητικών προσθηκών και όχι από την αγορά του ίδιου του παιχνιδιού.
Αν και το παιχνίδι είναι αμιγώς βίαιο, αφού σύμφωνα με την κεντρική του ιδέα μόνο ένας παίκτης θα επιζήσει σκοτώνοντας όλους τους υπόλοιπους, δεν χαρακτηρίζεται από εικόνες βίας, καθώς τα γραφικά του είναι καρτούν.
Επιθετική συμπεριφορά
Η ραγδαία εξάπλωση του Fortnite έχει προκαλέσει την ανησυχία τόσο των ειδικών ψυχικής υγείας όσο και των γονιών. Σύμφωνα με στοιχεία της σχετικής γραμμής βοήθειας (help line) στην Ελλάδα (210 6007686), το 80% των κλήσεων είναι από γονείς που καλούν για ζητήματα τα οποία αφορούν την ενασχόληση των παιδιών τους με το Fortnite.
Τα παιδιά εκδηλώνουν επιθετική συμπεριφορά όταν οι γονείς προσπαθούν να περιορίσουν την ενασχόλησή τους με το παιχνίδι, ξεχνούν όλα τα υπόλοιπα ενδιαφέροντά τους και ασχολούνται μόνο μ’ αυτό. Η συμβολή του συγκεκριμένου παιχνιδιού στον εθισμό των παιδιών στα video games είναι, πλέον, καθοριστική, και μεγάλος αριθμός παιδιών οδηγούνται σε κέντρα αποτοξίνωσης.
Ο εθισμός με τα διαδικτυακά παιχνίδια είναι ένα θέμα το οποίο εμφανίζεται πάρα πολύ συχνά στις γραμμές βοήθειας. Μάλιστα, η κυριότερη διαφορά που παρουσιάζουν τα στατιστικά στοιχεία των γραμμών βοήθειας στη χώρα μας σε σχέση με τις άλλες είναι ακριβώς αυτή.
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία Ιουλίου – Σεπτεμβρίου 2018, από τις γραμμές βοήθειας του INSAFE, ο κυριότερος λόγος επικοινωνίας με την ελληνική γραμμή βοήθειας είναι ο εθισμός. Συγκεκριμένα το δίκτυο των γραμμών βοήθειας του INSAFE έλαβε κατά τη διάρκεια τριών μηνών 10.169 κλήσεις για θέματα σχετικά με τη χρήση του Διαδικτύου, από τις οποίες το 65% αφορούσε εφήβους, ενώ το 13% παιδιά ηλικίας 5-11 ετών.
Τα παθολογικά συμπτώματα
Παθολογική χαρακτηρίζεται η ενασχόληση με το Διαδίκτυο για περισσότερες από πέντε ώρες την ημέρα. Σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι σημαντικό οι γονείς να βάζουν όρια στην ενασχόληση των παιδιών τους με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, ώστε να προλάβουν καταστάσεις εξάρτησης. Εξάρτηση αποτελεί η απώλεια ελέγχου όταν τα παιδιά εμφανίζουν συμπτώματα στέρησης κάθε φορά που δεν έχουν τη δυνατότητα να παίξουν.
Όταν στα συμπτώματα στέρησης προστίθεται και σοβαρή αποδιοργάνωση της καθημερινότητας, μείωση του χρόνου με οικογένεια και φίλους και πτώση της επίδοσης στα σχολικά μαθήματα, έχουμε να κάνουμε με εθισμό. Συνήθως, ο εθισμός στα video games συνοδεύεται και από επιθετική συμπεριφορά, ενώ τα συμπτώματά του έχουν πολλά κοινά με τον εθισμό στο αλκοόλ και τα τυχερά παιχνίδια.
Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, το 60% των παιδιών με εθισμό στα video games πάσχει και από κατάθλιψη, ενώ το 40% έχει κάποια αγχώδη διαταραχή ή κοινωνική φοβία. Παρά τον χαρακτηρισμό του εθισμού ως ψυχικής ασθένειας, μόνο το 50% των παιδιών που έχουν εθιστεί λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή.
Ο εθισμός στα video games οφείλεται κυρίως στην έκκριση της ντοπαμίνης που απελευθερώνεται στον εγκέφαλο έπειτα από κάθε νίκη. Η ορμόνη αυτή ευθύνεται για το αίσθημα της ικανοποίησης και οι άνθρωποι τείνουμε να επαναλαμβάνουμε τις συμπεριφορές που μας ευχαριστούν.
Μονάδες παροχής βοήθειας
Ο εθισμός είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί, αλλά μπορεί να προληφθεί μέσω της επιβολής ορίων και της αποκατάστασης της πραγματικής επικοινωνίας των γονιών με τα παιδιά. Αν ωστόσο οι γονείς αντιληφθούν ότι τα παιδιά τους εμφανίζουν συμπτώματα εθισμού, μπορούν να απευθυνθούν στις μονάδες που ακολουθούν και να ζητήσουν βοήθεια:
● Μονάδα Εφηβικής Υγείας (ΜΕΥ) της Β΄ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Νοσοκομείο Παίδων Π. & Α. Κυριακού, 10 π.μ.-2 μ.μ., τηλέφωνο: 210 7710824. Δέχεται παιδιά και εφήβους μέχρι 18 ετών.
● Τμήμα Παθολογικής Χρήσης Διαδικτύου Ενηλίκων, μονάδα απεξάρτησης «18 Άνω», ΨΝΑ, 9 π.μ.-8 μ.μ., Βουρνάζου 37, Αμπελόκηποι, τηλέφωνο: 210 6448003, 210 6448980, e-mail: net18ano@gmail.com. Δέχεται ενηλίκους (όριο ηλικίας αποδοχής τα 18 έτη).
● ΚΕΘΕΑ «Πλεύση», Τμήμα Συμβουλευτικής για εφήβους και νεαρούς ενηλίκους για την προβληματική χρήση του Διαδικτύου. Μαγνησίας 25, τηλέφωνο: 210 8218883, ώρες 9 π.μ.-5 μ.μ., e-mail: info@kethea-plefsi.gr. Δέχεται εφήβους και αναδυόμενους ενηλίκους, όχι μεγαλύτερους των 24 ετών.
● Γραμμή Βοήθειας «ΥποΣτηρίζω», τηλέφωνο: 800 1180015 (χωρίς χρέωση), ε-mail: help@saferinternet.gr, ιστοσελίδα: www.help@saferinternet.gr
● Ειδικό ιατρείο, Ψυχιατρική Κλινική Παιδιών και Εφήβων, Πέμπτη 9 π.μ.-2 μ.μ., Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, τηλέφωνο 2310 892417. Δέχεται παιδιά και εφήβους μέχρι 18 ετών.
ΠΗΓΗ:madata.gr