Το ρήγμα που μια μέρα θα κόψει την Καλιφόρνια στα δύο

Αν μπορούσες να δεις το μέλλον μέσα από τα πετρώματα, θα έβλεπες το Λος Άντζελες να αποχαιρετά τη Νότια Καλιφόρνια και να πλέει βορειοδυτικά προς το Σαν Φρανσίσκο. Όχι, δεν πρόκειται για σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Είναι η αργή, αόρατη αλλά ασταμάτητη πραγματικότητα του Ρήγματος του Αγίου Ανδρέα.

Πρόκειται για μια τεκτονική πληγή 1.200 χιλιομέτρων, που χαράσσει την Καλιφόρνια από το βορρά ως το νότο. Από κάτω της, δύο γιγαντιαίες τεκτονικές πλάκες κινούνται: η πλάκα του Ειρηνικού και η πλάκα της Βόρειας Αμερικής. Η πρώτη κινείται βορειοδυτικά, η δεύτερη νοτιοανατολικά. Στη σύγκρουσή τους, το ρήγμα γλιστράει με ρυθμό περίπου 33 χιλιοστά τον χρόνο.

Αυτή η αργή κίνηση σημαίνει ότι σε περίπου 20 εκατομμύρια χρόνια, η πόλη του Λος Άντζελες θα έχει μετακινηθεί τόσο ώστε να βρεθεί βόρεια του Σαν Φρανσίσκο. Η ξηρά δυτικά του ρήγματος, δηλαδή περιοχές όπως η Σάντα Μπάρμπαρα και το Λ.Α., δεν θα ανήκουν πια στην ίδια γεωγραφική ενότητα με το υπόλοιπο της Καλιφόρνιας.

Το ρήγμα έχει ήδη δείξει τη δύναμή του. Ο σεισμός του Σαν Φρανσίσκο το 1906, με 3.000 νεκρούς και την πόλη να παραδίδεται στις φλόγες, ήταν μόνο ένα προειδοποιητικό χτύπημα. Το 1989 η Λόμα Πριέτα ταρακουνήθηκε, ενώ το 2004 το Πάρκφιλντ γνώρισε άλλον έναν ισχυρό σεισμό.

Το πιο επικίνδυνο τμήμα βρίσκεται στο νότο. Το κομμάτι που περνάει 55 χιλιόμετρα από το Λος Άντζελες, αν σπάσει, μπορεί να προκαλέσει σεισμό 8,1 Ρίχτερ. Θα χαθούν χιλιάδες ζωές και θα προκληθούν ζημιές εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με τις προσομοιώσεις.

Ερευνητικά προγράμματα όπως το SAFOD έχουν γεωτρήσει το ρήγμα σε βάθος για να παρακολουθούν τη συμπεριφορά του. Το «ασεισμικό ερπυσμό», δηλαδή η κίνηση χωρίς σεισμό, καταγράφεται σε τμήματά του, αλλά η μεγαλύτερη απειλή είναι στις περιοχές όπου η ενέργεια αποθηκεύεται.

Οι γεωλόγοι πιστεύουν πως το ρήγμα είναι σε μεταβατικό στάδιο. Έχει σχηματιστεί τα τελευταία 30 εκατομμύρια χρόνια, αλλά η “Μεγάλη Καμπύλη” στο νότιο τμήμα προκαλεί παραμορφώσεις, οροσειρές, και ανακατανομές της τεκτονικής έντασης. Μια μέρα, όλα αυτά μπορεί να κορυφωθούν με ένα τεράστιο σεισμικό γεγονός.

Η εικόνα είναι απόκοσμη. Σαν να έχει χαραχτεί με ξυράφι η γη. Και αυτή η χαρακιά μεγαλώνει. Όχι με βιασύνη. Αλλά με την αναπόφευκτη σιγουριά του χρόνου. Η Καλιφόρνια δεν θα κοπεί στα δύο σε μια στιγμή. Αλλά θα κοπεί. Και όταν το κάνει, θα είναι η φύση που θα έχει γράψει ιστορία.