Κορονοϊός: Βλέπετε περίεργα όνειρα από όταν άρχισε η πανδημία; Δεν είστε οι μόνοι. Εάν είστε σε μία από τις χώρες που είναι σε καραντίνα ή γενικά αισθάνεστε άγχος για την πανδημία του κορονοϊού, ίσως έχετε παρατηρήσει ότι τα όνειρά σας είναι λίγο περίεργα τον τελευταίο καιρό.
Χιλιάδες παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν τον ύπνο σας και μ’ ένα μείγμα άγχους και απώλειας συνηθειών μέσα σε μία πανδημία όπως αυτή του κορονοϊού, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι πολλοί διαπιστώνουν πως η φύση του ύπνου τους έχει διαταραχθεί.
«Το άγχος μπορεί να ελαττώσει τον ποιοτικά καλό ύπνο, κι έτσι η έλλειψη ποιοτικού ύπνου να κάνει πιο έντονη την πίεση από το άγχος», δηλώνει στο IFLScience η Roxanne J Prichard, καθηγήτρια Νευροεπιστήμης και Ψυχολογίας.
Στην πραγματικότητα είναι μία εξελικτική προσαρμογή – δεν θα θέλατε να είστε έξω και να ρίχνετε έναν υπνάκο επί δέκα ώρες, εάν βρισκόσασταν σ’ εμπόλεμη ζώνη ή σε περιοχή με μεγάλο αριθμό αγριμιών.
Ενώ, λοιπόν, ο διακοπτόμενος ύπνος μπορεί να σας κρατήσει ασφαλείς σε μία πολεμική ζώνη, δεν έχει καμία χρησιμότητα ενάντια σ’ ένα αόρατο παθογόνο που τρομοκρατεί τον πλανήτη, όπως ο SARS-CoV-2.
Για να καταλάβουμε γιατί το άγχος μπορεί να επηρεάσει τη συχνότητα και τη ζωντάνια των ονείρων μας, πρέπει πρώτα να κάνουμε μία γρήγορη ανασκόπηση των κύκλων του ύπνου. Κάθε βράδυ, όταν κοιμόμαστε σωστά, κινούμαστε σε τέσσερα στάδια ύπνου: 1, 2, 3 και ΓΚΜ (γρήγορη κίνηση ματιών). Σε γενικές γραμμές, ένας κύκλος διαρκεί 90 ως 110 λεπτά προτού αρχίσει ξανά από το 1. Οι πρώτοι κύκλοι έχουν λιγότερη φάση ΓΚΜ, αλλά αυτές διαρκούν περισσότερο σε κάθε επαναλαμβανόμενο κύκλο. Γι’ αυτό μπορεί να νιώθετε σαν να ονειρεύεστε περισσότερο όταν κοιμάστε μέχρι αργά.
Το άγχος μπορεί να καταστήσει πιο δύσκολο ν’ αποκοιμηθούμε, ενόσω ο εγκέφαλος μας βομβαρδίζει με μηνύματα καταστροφής και στενοχώριας. Επιπλέον, σύμφωνα με τον καθηγητή Prichard, μπορεί να αυξήσει τη συχνότητα των εφιαλτών, καθώς και των ξυπνημάτων μες στη νύχτα. Αυτά τα δύο συμπτώματα είναι ένας άσχημος συνδυασμός, καθώς, όταν ξυπνάμε επανειλημμένα λόγω των ονείρων μας, το μυαλό θυμάται περισσότερα από τα όνειρά μας, κι έτσι την επομένη επηρεάζουν περισσότερο την ψυχική μας κατάσταση.
«Τις νύχτες, όταν είστε σε κατάσταση μεταξύ ΓΚΜ και ξύπνιου περισσότερο απ’ ότι είστε σε ΓΚΜ και μη ΓΚΜ, θα θυμάστε περισσότερο τα όνειρά σας και θα έχετε έναν πολύ πιο ανήσυχο ύπνο. Επειδή το περιεχόμενο των ονείρων συχνά εμποτίζεται με αρνητικά συναισθήματα, μπορεί να επηρεάσει τη διάθεσή μας την επόμενη ημέρα. Ο ύπνος χαμηλότερης ποιότητας, επίσης αυξάνει την πιθανότητα να είμαστε σε αρνητική διάθεση».
Δεν αποτελεί έκπληξη, λοιπόν, ότι όταν τα όνειρά μας γίνονται όλο και πιο ζωντανά και αντικατοπτρίζουν τις μεγαλύτερες ανησυχίες που έχουμε όταν είμαστε ξύπνιοι, πολλοί δυσκολευόμαστε να τ’ αντιμετωπίσουμε. Για κάποιους, το αλκοόλ είναι ένας ευχάριστος τρόπος χαλάρωσης. Ωστόσο, παρά τη φήμη του ως χαλαρωτικό, το αλκοόλ φαίνεται πως μπορεί να διαταράξει περαιτέρω τον ύπνο μας.
Ο ύπνος είναι εξαιρετικά σημαντικός για τη διατήρηση της καλής σωματικής και ψυχικής υγείας, καθώς, όταν κοιμόμαστε, ο εγκέφαλός μας έχει χρόνο για να επισκευαστεί, ενώ παράλληλα δημιουργεί νέα νευρικά κύτταρα και αναδιαρθρώνει νευρικές οδούς, βελτιώνοντας τη συνολική γνωστική μας λειτουργία. Χωρίς αυτό, τα προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως το άγχος και η κατάθλιψη, μπορεί συχνά να μεγεθύνονται. Σε μία εποχή που η φράση «τούτες τις δύσκολες ώρες» εμφανίζεται σχεδόν σε κάθε άρθρο, το να δίνουμε προτεραιότητα στον ύπνο, όταν είναι δυνατόν, θα δώσει στον εαυτό μας την ευκαιρία να παραμείνουμε θετικοί. Και δεν είναι μόνον οι εγκέφαλοί μας που επωφελούνται.
«Όταν έχουμε στερηθεί ύπνο, τα σώματά μας κάνουν ‘’περικοπές’’ απ’ όπου μπορούν, προκειμένου να μας διατηρήσουν στην ίδια φόρμα. Δυστυχώς, εάν αυτό γίνεται μακροχρόνια, οι εν λόγω ‘’περικοπές’’ αφορούν και στο ανοσοποιητικό μας σύστημα. Οι άνθρωποι που κάνουν διαρκώς σύντομους ύπνους, έχουν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να κολλήσουν ένα κρυολόγημα ή έναν… αναπνευστικό ιό».
Όπως η δίαιτα και η άσκηση, ο ύπνος είναι ένα σημαντικό, θεμελιώδες στοιχείο της καθημερινής μας ζωής, όμως και κάτι που πολλοί από εμάς παραμελούν για χάρη άλλων πραγμάτων. Την επόμενη φορά, λοιπόν, που θα βρεθείτε με το τηλεκοντρόλ στο χέρι τις πρώτες πρωινές ώρες, ίσως αξίζει ν’ αναρωτηθείτε: «Μπορεί αυτό το επεισόδιο να περιμένει μέχρι αύριο;».