Η χρήση ευρωομολόγων για τη διάσωση της ελληνικής οικονομίας δεν επιλέχθηκε για διάφορους λόγους, που σχετίζονται με την πολιτική, την οικονομία και τις διαφορές μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).
Ιδιαίτερα η Γερμανία και η Ολλανδία, που είχαν ισχυρές οικονομίες και χαμηλό δημόσιο χρέος, ήταν αντίθετες με την ιδέα των ευρωομολόγων. Θεωρούσαν ότι η κοινή έκδοση χρέους θα αύξανε το κόστος δανεισμού για τις δικές τους χώρες και θα τις ανάγκαζε να “εγγυηθούν” για το χρέος των χωρών του Νότου (Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία κ.λπ.).
Οι χώρες με δημοσιονομική πειθαρχία δεν εμπιστεύονταν ότι οι οικονομίες του Νότου θα έκαναν τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις για να μειώσουν τα ελλείμματά τους.
Στις αρχές της κρίσης (2010), η ΕΕ δεν διέθετε θεσμούς ή μηχανισμούς που να επιτρέπουν την έκδοση κοινών ευρωπαϊκών ομολόγων. Η Συνθήκη του Μάαστριχτ απαγορεύει ρητά την “αμοιβαιοποίηση” του χρέους μεταξύ των κρατών-μελών.
Η δημιουργία ευρωομολόγων απαιτούσε πολιτική συμφωνία, αλλαγές στις Συνθήκες της ΕΕ και χρόνο, κάτι που δεν ήταν διαθέσιμο σε μια κρίση που εξελισσόταν ραγδαία.
Υπήρχε ο φόβος ότι αν δημιουργούνταν ευρωομόλογα, οι χώρες με υψηλό χρέος θα χαλάρωναν τη δημοσιονομική πειθαρχία, γνωρίζοντας ότι άλλες χώρες θα μοιράζονταν το κόστος.
Ορισμένες χώρες πίστευαν ότι η Ελλάδα και άλλες οικονομίες με δημοσιονομικά προβλήματα έπρεπε να “τιμωρηθούν” για τις κακές τους πρακτικές (π.χ., υπερβολικές δαπάνες, φοροδιαφυγή) και να υποχρεωθούν να εφαρμόσουν μεταρρυθμίσεις.
Αντί για ευρωομόλογα, η ΕΕ και το ΔΝΤ δημιούργησαν τον μηχανισμό στήριξης με αυστηρούς όρους (τα μνημόνια), θεωρώντας ότι αυτή η λύση ήταν πιο ρεαλιστική και λιγότερο πολιτικά επιβαρυντική.
Το κόστος του δανεισμού μοιράστηκε μέσα από ειδικά εργαλεία, όπως ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) και ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM).
Μετά την ελληνική κρίση και την πανδημία COVID-19, η στάση προς τα ευρωομόλογα άλλαξε μερικώς.
Η ΕΕ αποφάσισε να εκδώσει κοινό χρέος για πρώτη φορά, ως απάντηση στην πανδημία.
Αυτό έδειξε ότι η ΕΕ μπορεί να κινηθεί προς την κατεύθυνση της αμοιβαιοποίησης του χρέους, αλλά μόνο υπό εξαιρετικές συνθήκες και με πολιτική συναίνεση.
Τα ευρωομόλογα θα μπορούσαν να είχαν βοηθήσει στην εξισορρόπηση του κόστους δανεισμού στην ΕΕ και να μειώσουν την πίεση στην ελληνική οικονομία. Ωστόσο, λόγω πολιτικών διαφωνιών, έλλειψης θεσμικού πλαισίου και φόβων για ηθικό κίνδυνο, δεν εφαρμόστηκαν τότε. Η κρίση κατέδειξε την ανάγκη για μεγαλύτερη οικονομική ενοποίηση, κάτι που η ΕΕ άρχισε να εξετάζει πιο σοβαρά μετά το 2020.
Διαβάστε επίσης:
Πώς έλυσε το πρόβλημα εγκληματικότητας η Νότια Κορέα;
Πόσο ήταν τελικά το ποσό του επιδόματος για την Άμεση Δράση;