Τί έκανε η κυρία επί των τιμών στο παλάτι της Ελλάδας
Όταν μιλάμε για το παλάτι της Ελλάδας, σπάνια θυμόμαστε την κυρία επί των τιμών.
Η κυρία επί των τιμών δεν ήταν μια απλή συνοδός της βασίλισσας. Ήταν ο διακριτικός αλλά καθοριστικός κρίκος ανάμεσα στη μοναρχία και τις παραδόσεις του παλιού κόσμου. Έμπιστη και άτυπη σύμβουλος, δεν είχε θεσμική εξουσία, αλλά κινούνταν με χάρη και επιρροή στα παρασκήνια της εξουσίας. Συμμετείχε στην προετοιμασία των τελετών, επιμελούνταν την εθιμοτυπία, και διαφύλαττε το πρωτόκολλο μέχρι την παραμικρή λεπτομέρεια.
Ήταν πάντα στο πλευρό της βασίλισσας — όχι απλώς για να της κρατά το γάντι ή να προσέχει την πτυχή του φορέματός της, αλλά για να λειτουργεί σαν σιωπηλός θεματοφύλακας της εικόνας του θρόνου. Ήξερε ποιους να αποφύγει, ποιους να χαιρετήσει, πότε να χαμογελάσει. Στην πραγματικότητα, δεν υπηρετούσε απλώς ένα πρόσωπο — υπηρετούσε τον θεσμό, με την αυστηρότητα και την ευγένεια μιας άλλης εποχής.
Οι κυρίες επί των τιμών στην Ελλάδα ήταν κυρίως γυναίκες από ευγενείς ή αρχοντικές οικογένειες. Η επιλογή τους δεν γινόταν τυχαία. Έπρεπε να έχουν τρόπους, καλλιέργεια, διακριτικότητα, και απόλυτη πίστη στη βασιλική οικογένεια. Η παρουσία τους δίπλα στη βασίλισσα δεν ήταν μόνο για τις επίσημες εκδηλώσεις. Την ακολουθούσαν ακόμα και σε ιδιωτικά ταξίδια, σε επισκέψεις νοσοκομείων ή φιλανθρωπικών ιδρυμάτων, ή σε δύσκολες στιγμές όπου η εικόνα έπρεπε να διατηρηθεί αψεγάδιαστη.
Όταν ο βασιλικός οίκος ταξίδευε στο εξωτερικό, η κυρία επί των τιμών προετοίμαζε τα πάντα — τα δώρα, το ένδυμα, τους χαιρετισμούς, τα έθιμα κάθε χώρας. Ήταν κάτι σαν ζωντανό εγχειρίδιο πρωτοκόλλου. Ήξερε πώς να αποφύγει ένα διπλωματικό λάθος πριν καν αυτό συμβεί. Και όταν τα φώτα έσβηναν, ήταν εκεί για να διαχειριστεί τις μικρές κρίσεις της καθημερινότητας, χωρίς ποτέ να φαίνεται.
Η θέση της ήταν τόσο σημαντική, που μερικές φορές ενοχλούσε — όχι τη βασίλισσα, αλλά τους αυλικούς ή τους υπουργούς που έβλεπαν την επιρροή της να φτάνει μακριά. Η κυρία επί των τιμών ήξερε να προστατεύει τη βασίλισσα ακόμα και από εκείνους που βρίσκονταν θεωρητικά στο πλευρό της. Κι αυτό την έκανε ισχυρή. Όχι γιατί κρατούσε σκήπτρο, αλλά γιατί ήξερε πού να τοποθετηθεί η καρφίτσα και πότε να πει “όχι” με το βλέμμα.
Σήμερα, ο ρόλος αυτός δεν υπάρχει πια, αλλά το αποτύπωμα που άφησε είναι ανεξίτηλο. Η κυρία επί των τιμών υπήρξε κάτι πολύ περισσότερο από ένα τιμητικό αξίωμα. Ήταν η φωνή της σιωπής, η παρουσία της λεπτομέρειας, η σκιώδης βασίλισσα της εθιμοτυπίας.
Γρηγόρης Κεντητός
Γράφω για πράγματα που με συναρπάζουν, αλλά φροντίζω πάντα να τα ερευνώ σαν να τα μελετούσα για πρώτη φορά. Αναζητώ τη σύνδεση ανάμεσα στο χθες και το σήμερα, το ανθρώπινο μέσα στο ακαδημαϊκό, και τη γνώση που μπορεί να μεταφερθεί με τρόπο απλό, ακριβή και ζωντανό. Είτε πρόκειται για έναν αρχαίο πόλεμο είτε για ένα φαινόμενο της εποχής μας, στηρίζομαι πάντα σε πρωτογενές υλικό, πραγματικές πηγές και σοβαρή τεκμηρίωση. Θέλω κάθε κείμενο να αξίζει τον χρόνο του αναγνώστη — και τον δικό μου.
για άμεση κι έγκυρη ενημέρωση.
