Το Μουντιάλ του 1994 είχε δύο πολύ σημαντικές… διαφοροποιήσεις. Η μία ήταν ότι για πρώτη φορά διοργανώθηκε το Παγκόσμιο Κύπελλο σε άλλη Ήπειρο εκτός της Ευρώπης και της Νοτίου Αμερικής. Η δεύτερη ήταν η παρθενική παρουσία της Εθνικής Ελλάδος στην τελική φάση!
Η απόφαση που έλαβε η FIFA να δώσει τη διοργάνωση στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν αρχικά αμφιλεγόμενη λόγω της σχεδόν ανύπαρκτης σχέσεις που είχαν οι ΗΠΑ με το ποδόσφαιρο, αλλά εν τέλει δικαιώθηκε. Στη διάρκεια του τουρνουά σημειώθηκε ρεκόρ προσέλευσης, αφού συνολικά είδαν τα παιχνίδια 3,6 εκατ. φίλαθλοι και 69.000 ανά μέσο όρο, ρεκόρ το οποίο αντέχει ακόμη και σήμερα, 24 χρόνια μετά.
Οι εκπλήξεις πριν από το τουρνουά ήταν ο αποκλεισμός της Γαλλίας, της Αγγλίας αλλά και της πρωταθλήτριας Ευρώπης Δανίας. Επιπλέον το Μουντιάλ του 1994 συνέπεσε με τη διάσπαση των μεγάλων παραδοσιακών δυνάμεων, της Σοβιετικής Ένωσης και της Γιουγκοσλαβία. Από την πρώτη προέκυψαν οι Ρωσία (η οποία έλαβε μέρος) και οι χώρες της Βαλτικής από η δεύτερη ήταν τιμωρημένη λόγω του πολέμου.
Βέβαια το Μουντιάλ είχε μία ξεχωριστή θέση στην καρδιά των όλων των Ελλήνων, αφού ήταν η πρώτη εμφάνιση του αντιπροσωπευτικού συγκροτήματος. Οι Έλληνες διεθνείς υπό τις οδηγίες του αείμνηστου, Αλκέτα Παναγούλια έκαναν ντεμπούτο (στα προκριματικά πήραν την πρώτη θέση του ομίλου με Ρωσία, Ισλανδία, Ουγγαρία και Λουξεμβούργο), αλλά δεν κατάφεραν κάτι περισσότερο από την τελευταία θέση του 4ου ομίλου με Νιγηρία, Βουλγαρία και Αργεντινή.
Ο νικητής
Η Βραζιλία ανέβηκε στην κορυφή του κόσμου για πρώτη φορά έπειτα από το 1970 και οι ποδοσφαιριστές του Κάρλος Αλμπέρτο Παρέιρα αφιέρωσαν τον τίτλο στον αδικοχαμένο Άιρτον Σένα, ο οποίος είχε χάσει τη ζωή του δυόμισι μήνες νωρίτερα. Η «σελεσάο» έγινε η πρώτη ομάδα που έφτασε τους τέσσερις τίτλους, αν και μέχρι να σηκώσει το τρόπαιο δεχόταν μεγάλη κριτική από φιλάθλους και τα ΜΜΕ της χώρας. Ο Παρέιρα έπαιξε πολύ πιο αμυντικά με δύο αμυντικά χαφ, Ντούνγκα και Σάντος έχοντας ως αιχμή του δόρατος αρχικά τον Ρομάριο και σε δεύτερο λόγο τον Μπεμπέτο. Από τον όμιλο πέρασε ως πρώτη, στους «16» απέκλεισε με 1-0 τις ΗΠΑ, στα προημιτελικά δυσκολεύτηκε με την Ολλανδία (3-2), ενώ στους «τέσσερις» άφησε εκτός της Σουηδία. Στον τελικό ήταν πιο εύστοχη στα πέναλτι και με 3-2 επί της Ιταλίας, στέφθηκε παγκόσμια πρωταθλήτρια.
Ο τελικός
Το παιχνίδι διεξήχθη στο Λος Άντζελες παρουσία 94.000 θεατών, ανάμεσα σε δύο χώρες με τρεις κατακτήσεις μέχρι στιγμής, τη Βραζιλία και την Ιταλία. Το παιχνίδι δεν είχε σημαντικές ευκαιρίες και μοιραία πήγε στο 0-0. Μετά την παράταση έφτασε τα πέναλτι για πρώτη φορά στην ιστορία. Οι Μάρσιο Σάντος και Φράνκο Μπαρέζι αστόχησαν στα δύο πρώτα πέναλτι. Στη συνέχεια, ευστόχησαν οι Ρομάριο και Μπράνκο από τη Βραζιλία και Αλμπερτίνι, Εβάνι από την Ιταλία. Στο τέταρτο πέναλτι ο Ντούνγκα βρήκε δίχτυα, αλλά ο Μασάρο ήταν άστοχος. Μετά πήρε την μπάλα ο Ρομπέρτο Μπάτζιο, ο κορυφαίος παίκτης εκείνη της Εθνικής Ιταλίας. «Ήθελα να στείλω την μπάλα στο κέντρο, επειδή ο Ταφαρέλ θα έπεφτε, και λίγο ψηλά για να μην την αποκρούσει με τα πόδια. Ηταν σωστή επιλογή. Δεν ξέρω πως την έστειλα τόσα μέτρα ψηλά», είπε μετά ο Μπάτζιο, ο οποίος αστόχησε και ο τίτλος πήγε στη Βραζιλία.
ΒΡΑΖΙΛΙΑ (Κάρλος Αλμπέρτο Παρέιρα): Ταφαρέλ, Ζορζίνιο (22′ Καφού), Μπράνκο, Αλνταΐρ, Μάρσιο Σάντος, Μαζίνιο, Μάουρο Σίλβα, Ντούνγκα, Ζίνιο (106′ Βιόλα), Μπεμπέτο, Ρομάριο.
ΙΤΑΛΙΑ (Αρίγκο Σάκι): Παλιούκα, Μπεναρίβο, Μαλντίνι, Μπαρέζι, Μούσι (34′ Απολόνι), Αλμπερτίνι, Ντίνο Μπάτζο (95′ Εβάνι), Μπέρτι, Ντοναντόνι, Ρομπέρτο Μπάτζο, Μασάρο.
Διαιτητής: Σάντορ Πουλ (Ουγγαρία)
Ο πρώτος σκόρερ
Αυτή τη φορά δεν είχαμε ένα αλλά δύο πρώτου σκόρερ. Ο πρώτο έμεινε στην ιστορί από ένα και μοναδικό παιχνίδι. Ο Όλεγκ Σαλένκο πέτυχε πέντε γκολ απέναντι στο Καμερούν και με ακόμη ένα κόντρα στη Σουηδία έφτασε τα έξι, παρά το γεγονός ότι η Ρωσία αποκλείστηκε στον όμιλο κι έδωσε μόλις τρία ματς. Μαζί του στην κορυφή ήταν και ο μεγάλος Χρίστο Στόιτσκοφ. Ο Βουλγαρος προερχόταν από μία εκπληκτική χρονιά της Μπαρτσελόνα και με τα έξι γκολ που πέτυχε οδήγησε τη Βουλγαρία μέχρι τα ημιτελικά του Μουντιάλ, όπου και αποκλείστηκε από την Ιταλία.
Η έκπληξη
Το δίχως άλλο η ενότητα αυτή ανήκει στη Βουλγαρία. Μέχρι τη διοργάνωση του 1994, οι Βαλκάνιοι είχαν μία σχετικά σταθερή παρουσία από το 1962 κι έπειτα. Ωστόσο το καλύτερο πλασάρισμά τους ήταν το 1986 όταν έφτασε μέχρι τους «16». Στο Μουντιάλ των ΗΠΑ όμως κατέρριψαν κάθε ρεκόρ. Με τον Στόιτσκοφ να ηγείται της προσπάθειας και άξιους συμπαραστάτες τους Μπαλάκοφ, Κονσταντίνοφ, Κρεμενλίεφ, Μποριμίροφ και Λέτσκοφ, η Βουλγαρία μπορεί να ηττήθηκε στην πρεμιέρα με 3-0 από τη Νιγηρία, αλλά στην πορεία νίκησε Αργεντινή (2-0) και Ελλάδα (4-0) στον όμιλο, Μεξικό 3-1 στα πέναλτι (1-1 κ.α.) στους «16» και 2-1 τη Γερμανία στους «8» και μάλιστα με ανατροπή. Η ξέφρενη πορεία σταμάτησε στα ημιτελικά και στον Ρομπέρτο Μπάτζιο κόντρα στην Ιταλία…
Το γεγονός
Όπως και στην κατηγορία του πρώτου σκόρερ κι εδώ υπάρχει διπλή… υποψηφιότητα! Το πρώτο γεγονός -και χρονικά άλλωστε- ήταν το κρούσμα ντόπινγκ του Ντιέγκο Μαραντόνα. Ο «Ντιεγκίτο» βρέθηκε θετικός σε πέντε υποκατάστατα εφεδρίνης μετά το ματς με τη Νιγηρία και η ποδοσφαιρική ομοσπονδία της χώρας του τον απέβαλε άμεσα, ώστε να μην υπάρξουν κυρώσεις και για το αντιπροσωπευτικό συγκρότημα. Ωστόσο κι εκεί υπήρξαν συνέπειες. Με την ψυχολογία στα… τάρταρα, η Αργεντινή ηττήθηκε από τη Βουλγαρία, ενώ στους «16» αποκλείστηκε με ήττα 3-2 από τη Ρουμανία. Ο Μαραντόνα αρνήθηκε τις κατηγορίας, αλλά τιμωρήθηκε με 15 μήνες αποκλεισμό, γεγονός που έδωσε ένα πολύ άσχημο και ντροπιαστικό τέλος στην πλούσια διεθνή του καριέρα.
Το δεύτερο σημαντικό γεγονός που έχει μείνει χαραγμένο στη μνήμη δε σημειώθηκε μέσα στα γήπεδα, αλλά περισσότερα από 3.000 χιλιόμετρα μακριά. Στις 22 Ιουνίου 1994, οι ΗΠΑ νίκησαν 2-1 την Κολομβία και την απέκλεισαν από τη συνέχεια του θεσμού. Η ομάδα της Νοτίου Αμερικής είχε πάει με μεγάλα όνειρα στο Μουντιάλ και ήλπιζε σε σημαντική διάκριση, αλλά η πορεία της έλαβε πρόωρα τέλος. Το πρώτο γκολ των Αμερικανών ήρθε από αυτογκόλ του Αντρές Εσκομπάρ. Εκείνο το γκολ στοίχισε τη ζωή του 27χρονου αμυντικού. Ο Κολομβιανός στοχοποιήθηκε από υπόκοσμο, στοιχηματικά συνδικάτα και καρτέλ των ναρκωτικών και στις 2 Ιουλίου, ενώ το Παγκόσμιο Κύπελλο ήταν σε εξέλιξη και ο ίδιος ήταν σε ένα μπαρ στο Μεντεγίν, ο Ουμπέρτο Μουνίοζ Κάστρο τον δολοφόνησε, πυροβολώντας τον δώδεκα φορές! Στην κηδεία του παραβρέθηκαν 100.000 άνθρωποι, ενώ ο Κάστρο αν και καταδικάστηκε σε 43 χρόνια κάθειρξη, εν τέλει βγήκε στα 23 λόγω καλής διαγωγής!
Η φωτογραφία
Λίγα δευτερόλεπτα νωρίτερα, ο Μπάτζιο αστόχησε στο πέναλτι και στέκεται απογοητευμένος, την ώρα που οι Βραζιλιάνοι ξεσπούν σε πανηγυρισμούς