Μέσα από διάφορες πηγές καταφέραμε να βρούμε στοιχεία για τον τρόπο που γιόρταζαν το Πάσχα οι Αθηναίοι κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας. Κι έχει μεγάλο ενδιαφέρον η έρευνα.
Πάσχα επί τουρκοκρατίας λοιπόν! Τα στοιχεία που ανακαλύψαμε στην εφημερίδα «Ελεύθερος Άνθρωπος» τον Απρίλιο του 1931 έχουν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Και ιστορικό φυσικά. Καθώς πέρα από τις συνήθειες των Αθηναίων και των Ελλήνων σ’ αυτή την περίοδο, γίνεται αναφορά και σε ένα γεγονός: Μια χρονιά που είχαν συμπέσει το Πάσχα με το Μπαϊράμι! Και το γιόρτασαν μαζί Έλληνες και Τούρκοι.
Όπως έχει ενδιαφέρον το πώς ονομάζονταν διάφορες τοποθεσίες στην Αθήνα, εκείνη την εποχή. Όπως το Θησείο για παράδειγμα που αποτελούσε το επίκεντρο των εκδηλώσεων. Τότε δεν ονομαζόταν «Θησείο» αλλά… (θα δείτε παρακάτω).
«Ήταν ημέρες γεμάτες με όμορφες συνήθειες, με συγκινήσεις με φροντίδες και με χαρές η Μεγάλη Εβδομάδα και το Μέγα Πάσχα» γράφει η εφημερίδα για τον τρόπο που οι σκλαβωμένοι Έλληνες γιόρταζαν στην Αθήνα τη μεγαλύτερη γιορτή του Χριστιανισμού.
Τότε η Αθήνα ήταν μια πόλη με 15 χιλιάδες κατοίκους. Οι 10 χιλιάδες ήταν Ορθόδοξοι και οι 5 χιλιάδες Οθωμανοί, Άραβες και Φράγκοι.
Οι δημογέροντες σε συνεργασία με τα μοναστήρια (και ειδικά το πλουσιότατο τότε μοναστήρι του Αγίου Σπυρίδωνα στον Πειραιά) φρόντιζαν για τους κατοίκους. Το σύνθημα ήταν ότι κανένας Αθηναίος δε θα έμενε χωρίς κόκκινα αυγά, κουλούρια, αρνί και λαμπάδα για την Ανάσταση. «Θα ήταν μεγάλη αμαρτία αν έστω κι ένας Χριστιανός δεν είχε τα απαραίτητα» ανέφερε η εφημερίδα.
Έχουμε και λέμε:
Η Μεγάλη Δευτέρα είχε καθαριότητα. Σε όλο το σπίτι αλλά και ατομική. Όπως και προετοιμασίες για… εξόδους για τα κορίτσια. «Όλο τον καιρό έμεναν κλεισμένα στο σπίτι, τώρα με το Πάσχα θα έβγαιναν έξω με τα νέα τους φουστάνια» αναφέρει το ρεπορτάζ. Επίσης οι έμποροι στόλιζαν με μυρτιές και πεύκα τα μαγαζιά για να πουλήσουν τις λαμπάδες τους.
Τι γινόταν με τις νοικοκυρές που μαζεύονταν την Μεγάλη Τετάρτη για να ζυμώσουν και να πάνε στην εκκλησία; Πότε έβαφαν τα αυγά και ποια χρησιμοποιούνταν για τον πόνο του λαιμού; Γιατί το ζύμωμα της Μεγάλης Τετάρτης είχε σχέση με το γάμο; Ποιο ήταν το έθιμο; Και γιατί έπρεπε ένα κορίτσι να έχει ελιά στο πρόσωπο;
Τι γινόταν τη Μεγάλη Παρασκευή και στην περιφορά του Επιταφίου;
Το… κάψιμο του Οβριού το Μεγάλο Σάββατο το πρωί, η Ανάσταση που δε γινόταν τα μεσάνυχτα… Η Δευτέρα του Πάσχα με επισκέψεις και η Τρίτη του Πάσχα με τα «Ρουσάλια» στην περιοχή «Τριανταδυό Κολώνες». Ποια ήταν αυτή; Ποια τραγούδια έλεγαν;
Πως γιόρτασαν μαζί Πάσχα και Μπαϊράμι Έλληνες και Τούρκοι;
Η συνέχεια της ιστορικής έρευνας στο nikosgrafei.blogspot.com