Το Sportime άνοιξε τα αρχεία των ΜΜΕ στην υπό κατοχή Ελλάδα, και αποκαλύπτει την αθλητική δράση της περιόδου 1941-1944
Συντάκτης: Sportime TeamΧρόνος ανάγνωσης: 4 λεπτά
Αρχίσαμε την έρευνα με ενθουσιασμό, με διάθεση να μάθουμε πράγματα καινούργια για ένα θέμα που ποτέ δεν είχαμε αναζητήσει. Oπως «χανόμαστε» στις εκατοντάδες σελίδες των εφημερίδων που ερευνήσαμε τόσο τα συναισθήματα γίνονταν πιο έντονα αλλά κι εναλλάσσονταν.
Από την μία η ανακάλυψη ενός διαφορετικού κόσμου, που είχαμε ακούσει από διηγήσεις παλαιοτέρων αλλά ποτέ δεν φανταζόμασταν (και ούτε μπορούμε να φανταστούμε στο σύνολό του) πως ακριβώς ήταν.
ΕΡΕΥΝΑ: ΝΙΚΟΣ ΜΠΟΥΡΛΑΚΗΣ – ΜΑΝΟΣ ΑΝΔΡΟΥΛΑΚΗΣ
Από την άλλη η οργή, διότι διαβάζαμε πράγματα (εκτός αθλητισμού) που δεν μπορούσαν παρά να σου «τεντώσουν» το νευρικό σύστημα. Κι από την άλλη ένα πολύ περίεργο συναίσθημα, απροσδιόριστο μέσα από τις ελεγχόμενες και λογοκριμένες από το κατοχικό καθεστώς, εφημερίδες. Κι από την στιγμή που ήταν ελεγχόμενες έκαναν προπαγάνδα με σκοπό να δείξουν ότι μέσω ποδοσφαίρου, αθλητισμού γενικά η Ελλάδα είχε επιστρέψει στους κανονικούς της ρυθμούς.
Οποιος θέλει να το δοκιμάσει, να διαβάσει εφημερίδες στην διάρκεια της Κατοχής έχοντας την σκέψη ότι «η πατρίδα μου ήταν σκλαβωμένη τότε» ας το κάνει. Είναι σκληρή η δοκιμασία, είναι παράξενο το συναίσθημα και τα συναισθήματα όπως προαναφέραμε, εναλλάσσονται με έναν τρόπο περίεργο. Και καταλήγουν σε κάτι απροσδιόριστο.
Ειδικά όταν φτάνεις στην «σκληρή ράτσα» των μαυραγοριτών που είχαν απλωθεί με αγγελίες στις εφημερίδες της εποχής από τον… Μάιο κιόλας! Ούτε δύο εβδομάδες δεν είχαν συμπληρωθεί από την παράδοση στους κατακτητές.
Πάντως είναι μια έρευνα που μας «γέμισε» γιατί ήταν συναρπαστική. Ήταν ένα ταξίδι μέσω χρονομηχανής σε μια εποχή σκληρή, βίαιη και άγνωστη σε εμάς. Και μέσα απ’ αυτά τα παραπάνω περίεργα συναισθήματα αναπτύχθηκε και μια συμπάθεια απέναντι στους αθλητές εκείνους, τις ομάδες, που προσπαθούσαν να διατηρήσουν υψηλό το φρόνημα μέσω του αθλητισμού. Να παίξουν έναν αγώνα για να ενισχύσουν θύματα βομβαρδισμού, άπορα παιδιά, ορφανά, θύματα μετά από βομβαρδισμό.
Το Sportime έψαξε τα αρχεία από το 1941 ως το 1944 προκειμένου να ακτινογραφήσει την αθλητική δραστηριότητα στην κατεχόμενη Ελλάδα. Να βρούμε τι ακριβώς έκαναν τότε οι αθλητές, τα σωματεία. Και βρήκαμε αρκετές ενδιαφέρουσες ιστορίες που καταγράφουν τα αθλητικά δρώμενα εκείνης της περιόδου. Συν μια απίστευτη ιστορία, του αθλητή του Παναθηναϊκού, Τάκη Καλογερόπουλου που δημοσιεύτηκε βέβαια στα χρόνια της απελευθέρωσης στην ιστορική Αθλητική Ηχώ.
Oλα αυτά θα τα βρείτε στο μικρό αλλά ουσιαστικό αφιέρωμα που ετοιμάσαμε. Και μακάρι να είχαμε άλλες… 40 σελίδες για να σας μεταφέρουμε όσα βρήκαμε.
Ο αθλητισμός ήταν μια διέξοδος. Οπως και ένας τρόπος να συγκεντρωθούν κάποια χρήματα προκειμένου να πάνε σε φιλανθρωπίες. Εγιναν αγώνες για βομβόπληκτους, για ενίσχυση συσσιτίων, για τον Ερυθρό Σταυρό και για πόσα ακόμα που δεν διαβάσαμε γιατί σίγουρα δεν έγιναν γνωστά.
Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της εποχής τα γήπεδα ήταν κατάμεστα. Αυτό δεν μπορούμε να το ελέγξουμε οπότε δεν γνωρίζουμε αν όντως συνέβαινε ή αν το επέβαλλαν οι κατακτητές να γραφεί στο πλαίσιο της προπαγάνδας περί…καθημερινότητας) ενώ οι αγώνες γίνονταν κατά κύριο λόγο σε έξι γήπεδα.
Υπάρχουν και κάποιες πληροφορίες για την Θεσσαλονίκη. Για αγώνες πυγμαχίας και για βόλεϊ- μπάσκετ. Λίγες πληροφορίες.
13 Ιανουαρίου 1944: Είχε προηγηθεί ένας ισχυρός βομβαρδισμός στην περιοχή του Πειραιά και τα αθλητικά σωματεία είχαν κινητοποιηθεί. Μάλιστα ο Παναθηναϊκός ανακοίνωσε ότι τα έσοδα από τον αγώνα του με τον Ατλαντα θα διατίθονταν υπέρ των βομβοπλήκτων.
7 Ιανουαρίου 1944: Οπως βλέπετε στην εφημερίδα η ΑΕΚ με τέρμα του Τζαννετή νίκησε τον Πανιώνιο με 1-0 στην Νέα Σμύρνη, ο Παναθηναϊκός επικράτησε 2-1 του Αθηναϊκού (Μανωλάς, Σίμος- Τσάμης) ενώ υπάρχει προαναγγελία για τον αγώνα Ολυμπιακού- ΑΕΚ (δύο μέρες μετά) στη Λεωφόρο!!!
17 Iανουαρίου 1944: Και πυγμαχικούς αγώνες είχαμε και μάλιστα ενημέρωνε η εφημερίδα ότι ο βαλκανιονίκης Καμπάφλης κατάφερε να νικήσει τον διάσημο Καρπόζηλο σε αγώνα που έγινε στο Καλλιμάρμαρο Στάδιο… Συν την ενημέρωση για φιλανθρωπίες προς τους βομβόπληκτους του Πειραιά.
22 Ιανουαρίου 1944: Στο γήπεδο του Παναθηναϊκού θα αναμετρώνταν για φιλανθρωπικό σκοπό οι επίλεκτες ομάδες Αθήνας και Πειραιά. Μπορείτε μέσα από το δημοσίευμα να δείτε ονόματα ποδοσφαιριστών της εποχής και για τις δύο ομάδες.
23 Ιανουαρίου 1944: Ο αγώνας επιλέκτων Αθήνας και Πειραιά έληξε ισόπαλος 3-3, παρουσία χιλιάδων φιλάθλων όπως ενημερωνόμαστε ενώ παράλληλα μαθαίνουμε ότι οι δύο ομάδες είχαν ξαναπαίξει, στην Νέα Φιλαδέλφεια και ο Πειραιάς είχε νικήσει με 1-0. Ρίξτε μια ματιά στις συνθέσεις…
31 Ιανουαρίου 1944: Στην Λεωφόρο οι «αιώνιοι» ήρθαν ισόπαλοι με 1-1. Η ΑΕΚ και ο Αστέρας έμειναν στο 0-0 στην Νέα Φιλαδέλφεια όπως και ο Πανιώνιος με το Παγκράτι. Σε άλλα ματς, Ατρόμητος- Ατλας Θυμαρακίων 1-0, Ενωση Ιεραπόλεως- Ολυμπιακός Αθηνών 4-1, Πανιώνιος- Καλλιθαϊκός 3-0.
3 Φεβρουαρίου 1944: Οπως έγινε γνωστό στο κέντρο Παναθήναια στο τέρμα Πατησίων θα διεξάγονταν μεγάλοι πυγμαχικοί αγώνες: Γρίσπος εναντίον Ανδριτσόπουλου, Βαρθολομαίος εναντίον Παπαγεωργίου και Μηλιώνης εναντίον Πασσά συν τρεις αγώνες ερασιτεχνών πυγμάχων.
5 Φεβρουαρίου 1944: Όπως βλέπετε υπήρξε και σύσκεψη μεταξύ των αθλητικών συντακτών όπου ανταλλάχθηκαν, όπως αναφέρεται, απόψεις με σκοπό την προαγωγή του αθλητισμού (ασχολίαστο). Επίσης στο γήπεδο του Πανελληνίου ο Ολυμπιακός νίκησε 5-1 το Γουδή.
10 Φεβρουαρίου 1944: Οπως αναγγέλλει η εφημερίδα στις 20 Φεβρουαρίου 1944 θα άρχιζε το πρωτάθλημα και οι αγώνες θα διεξάγονταν σε έξι γήπεδα: Παναθηναϊκού, Νέας Φιλαδέλφειας, Νέας Σμύρνης, Πανελληνίου, Σφαγείων και Νίκαιας! Σε φιλικό, Απόλλων- Ολυμπιακός 2-1.
21 Φεβρουαρίου 1944: Να και η πρεμιέρα… Παναθηναϊκός- Γουδί 6-2, Πανιώνιος- Αστέρας 2-1, Ολυμπιακός- Ατρόμητος Πειραιά 7-1, ΑΕΚ- Ατλαντας Θυμαρακίων 2-0, Ατρόμητος Αθηνών- Αθηναϊκός 2-0, Αρης- Αμυνα 2-1, Προοδευτική- Θησέας 4-0, Φωστήρας- Ολυμπιακός Αθηνών 4-2.
29 Φεβρουαρίου 1944: Κι άλλα αποτελέσματα του πρωταθλήματος: ΑΕΚ- Ενωση Παγκρατίου 6-1, Αθηναϊκός- Ατλας 1-0, Παναθηναϊκός- Αρίωνας 3-1, Απόλλων- Μικρασιατική 3-1, Εθνικός- Αμυνα 3-2, Ατρόμητος Αθηνών- Ολυμπιακός Αθηνών 2-1, Ατρόμητος Πειραιά- Θησέας 4-1. Απλώς μάθαμε ότι ο Αργοναύτης νίκησε την Προοδευτική (δεν γράφεται σκορ)
4 Μαρτίου 1944: Ενα μίνι αφιέρωμα στην κατοχική ποδοσφαιρική Θεσσαλονίκη. Ο ΠΑΟΚ (που γράφεται Παόκ) ο Αρης, ο Ηρακλής, ο Μακεδονικός, η Νεολαία Τούμπας έπαιζαν κάθε Κυριακή στο γήπεδο του Ηρακλή παρουσία χιλιάδων φιλάθλων της Θεσσαλονίκης.
6 Μαρτίου 1944: Στη συνέχεια του πρωταθλήματος οι τρεις μεγάλοι της Αττικής πέτυχαν εντυπωσιακές νίκες. Ο Ολυμπιακός 5-0 τον Θησέα, η ΑΕΚ 7-0 έναν αντίπαλο που ποτέ δεν γράφτηκε (!!!) και ο Παναθηναϊκός 5-1 την Μικρασιατική. Τα άλλα αποτελέσματα πέρασαν σε δεύτερη μοίρα.
13 Mαρτίου 1944: Υπήρξε ποδοσφαιρική κίνηση στην πρωτεύουσα με κάποιους αγώνες χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον (Πανιώνιος- Απόλλων 3-0 το καλύτερο ματς) αλλά σημασία έχει ο αγώνας στην Θεσσαλονίκη όπου ο Μακεδονικός επικράτησε 2-1 του Ηρακλή.
19 Μαρτίου 1944: Οπως μας ενημερώνει η εφημερίδα, πολύς κόσμος παρακολούθησε τον αγώνα του Παναθηναϊκού με τον Πανιώνιο που έληξε με νίκη των «πρασίνων» (2-1). Ο Πετσανάς άνοιξε το σκορ για τον Παναθηναϊκό, ισοφάρισε ο Ζαρκάδης και το γκολ της νίκης το πέτυχε ο Μανωλάς.
23 Μαρτίου 1944: Η Παναχαϊκή και η Δάφνη Πουλίτσης θα έπαιζαν στην Κόρινθο κατόπιν πρωτοβουλίας του φιλάθλου κ.Ν. Σκούφη. Ιερός ο σκοπός. Οι εισπράξεις του αγώνα θα διαθέτονταν υπέρ του Ερυθρού Σταυρού.
24 Mαρτίου 1944: Ενημέρωση από την Θεσσαλονίκη. Με γκολ των Μποσταντζόγλου, Μανέκα και Μπέτσου ο ΠΑΟΚ επικράτησε 3-1 του Ηρακλή ενώ σκόρερ του Γηραιού ήταν ο Χαλυβδόπουλος. Σε άλλο αγώνα η Νεολαία Τούμπας επικράτησε με 2-0 του Αίαντα.
5 Aπριλίου 1944: Κατόπιν πρωτοβουλίας του Δήμαρχου Βύρωνα προγραμματίστηκε αγώνας επιλέκτων ποδοσφαιριστών Αθήνα και Πειραιά με τα έσοδα να διατίθενται υπέρ των κυριακάτικων συσσιτίων των απόρων και ασθενικών παιδιών της εποχής.
14 Απριλίου 1944: Ο Ολυμπιακός κατέκτησε το Τουρνουά Πάσχα καθώς επικράτησε 2-0 της ΑΕΚ στο γήπεδο του Παναθηναϊκού μετά από δύο τέρματα του Βάζου. Μάλιστα έγινε και αγώνας των…αναπληρωματικών όπου το σκορ και νικητής ήταν οι ίδιοι.
18 Απριλίου 1944: Ντέρμπι από τότε… Ο Ολυμπιακός προηγήθηκε δύο φορές, με τον Βάζο να είναι ο σκόρερ. Ο Παναθηναϊκός ισοφάρισε πρώτα με αυτογκόλ του Χέλμη και στην συνέχεια με τον Σίμο. Επαιξαν και οι αναπληρωματικοί πιο πριν όπου ο Παναθηναϊκός νίκησε με 2-0.
19 Απριλίου 1944
Να μια ενδιαφέρουσα είδηση. Η Πάτρα νίκησε τον Πανιώνιο με 2-0 στο βόλεϊ (15-11 και 15-9 τα σετ) αλλά οι Νεοσμυρνιώτες απάντησαν στο μπάσκετ με 33-27! Γενικά οι ειδήσεις για άλλα σπορ πλην ποδοσφαίρου δεν ήταν και τόσο συχνές εκείνη την εποχή.
24 Aπριλίου 1944: «Ενας τεχνικός κι εναλλασσόμενος εις υπεροχήν αγών» έγραφε η εφημερίδα της εποχής για την αναμέτρηση της ΑΕΚ με τον Παναθηναϊκό στο γήπεδο της Λεωφόρου. Ο Παναθηναϊκός προηγήθηκε με τον Σίμο, αλλά η ΑΕΚ απάντησε με τον Μαρόπουλο και τον Γάσπαρη για το τελικό 2-1
27 Aπριλίου 1944: Και πρωτάθλημα επιχειρήσεων είχαμε μέσα στην κατοχή. Αφού πρώτα έγινε…παρέλαση όπως ενημερωθήκαμε ακολούθησαν οι αγώνες στην Λεωφόρο: Εργατικό Κέντρο- Δήμος Μοσχάτου 1-1, ΣΕΛ- Τηλεφωνική 0-0, Επιχείρηση Νικολαΐδη- Επιχείρηση Μιχαηλίδη 2-0.
Στο γήπεδο του Παναθηναϊκού έγινε το ντέρμπι του Πειραιά ανάμεσα στον Ολυμπιακό και τον Εθνικό. «Δι ενός ισχυρού εξ αποστάσεως σουτ του δεξιού μέσου Χατζησταυρίδη εσημειώθη το νικητήριον τέρμα» διαβάζουμε χαρακτηριστικά για την νίκη του Ολυμπιακού με 1-0.
Η απίστευτη ιστορία του Τάκη Καλογερόπουλου
Ο Τάκης Καλογερόπουλος, αμυντικός του Παναθηναϊκού, είχε πετύχει να προσληφθεί μαζί με μερικούς φίλους του στο Γερμανικό Στρατιωτικό Ταχυδρομείο, το οποίο βρισκόταν στην πλατεία Κλαυθμώνος.
Κάθε μεσημέρι στις 14:00, όταν έφευγε η φρουρά, η παρέα του ποδοσφαιριστή άνοιγε τα δωμάτια με αντικλείδια και εξαφάνιζε τα δέματα που απευθύνονταν σε χιλιάδες στρατιώτες των Ναζί.
Μία μέρα ένας Γερμανός, ο οποίος παρέμεινε στο ταχυδρομείο για να ξυριστεί, δεν έγινε αντιληπτός από τους σαμποτέρ.
Οταν εκείνος αντιλήφθηκε την παρουσία τους άρχισε να πυροβολεί προς την πλευρά τους, εκείνοι ανταπέδωσαν με 2-3 χειροβομβίδες και εξαφανίστηκαν.
Κατά συνέπεια, ο αρχηγός της παρέας Καλογερόπουλος έγινε αντάρτης στην Πάρνηθα, αλλά μία ασθένεια τον υποχρέωσε να κατηφορίσει στην Αθήνα.
Οι Γερμανοί τον είχαν καταδικάσει ερήμην εις θάνατον, όμως εκείνος δεν λογάριαζε τίποτα, με αποκορύφωμα την παρουσία του σε ένα ματς Παναθηναϊκός-Ολυμπιακός, όπου οι συμπαίκτες του είδαν κι έπαθαν να τον μεταπείσουν να μην αγωνιστεί!
Με ένα ταγάρι που έκρυβε ένα αυτόματο όπλο και μαύρα γυαλιά για καμουφλάζ, ο Καλογερόπουλος εμφανιζόταν τακτικά στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας και μια φορά δεν δίστασε να κατεβεί στα αποδυτήρια, κατά τη διάρκεια αγώνα Γερμανών στρατιωτών.
Η σύλληψή του από την «Γκεστάπο» δεν του στοίχισε τη ζωή, καθώς έτυχε εκείνη την εποχή η Γερμανία να χρειάζεται εργατικά χέρια, ώσπου ήρθε η ώρα της απελευθέρωσης, της μετάβασης στη Γαλλία και εν συνεχεία του επαναπατρισμού.
