Το όνομα του Vince Lombardi στους περισσότερους Έλληνες δε λέει τίποτα. Στους Αμερικανούς πάλι λέει… τα πάντα όσον αφορά το NFL και το Super Bowl.
Και μία ημέρα τον χρόνο μάλιστα, δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να λένε ξανά και ξανά το όνομα αυτό. Ο λόγος; Γιατί είναι το όνομα του τροπαίου του NFL (Αμερικανικό ποδόσφαιρο) του «δικού» τους αθλήματος, που είναι το σημαντικότερο αθλητικό γεγονός κάθε χρονιά.
Τα ξημερώματα της Δευτέρας (4/2) για την Ελλάδα (01:30) οι Νιου Ίνγκλαντ Πάτριοτς και οι Λος Άντζελες Ραμς, θα διεκδικήσουν το συγκεκριμένο τρόπαιο, σε μια βραδιά που για τους Αμερικανούς, δεν υπάρχει τίποτε άλλο στη ζωή τους… Μόνο το Super Bowl και ποιος θα σηκώσει το τρόπαιο «Lombardi». Ένα όνομα ενός ανθρώπου που στιγμάτισε το άθλημα, αλλά και την ζωή των Αμερικανών…
Το πρώτο βήμα πριν το NFL
Ο Βίνσεντ Τόμας Λομπάρντι, γεννήθηκε στις 11 Ιουνίου του 1913 σε μια γειτονιά του Μπρούκλιν από Ιταλούς γονείς, τον Βιτσέντζο και την Μισελίαν, που έφυγαν από το Σαλέρνο της Ιταλίας, για μια καλύτερη τύχη στη ζωή τους. Ο Βινς (όπως τον αποκαλούσαν) ήταν το μεγαλύτερο από τα πέντε παιδιά της οικογένειας, όπου στις ΗΠΑ ο παππούς του άνοιξε ένα κουρείο, για να μπορέσει η οικογένειά του να δουλέψει. Στη πορεία άνοιξαν και ένα χασάπικο στο Μανχάταν, όπου δούλευε και ο ίδιος. Κατά την διάρκεια της οικονομικής κρίσης στις ΗΠΑ, οι γονείς του κατάφεραν να επιζήσουν χάρη στο κρεοπωλείο.
Στην πορεία κατάφερε να περάσει στο πανεπιστήμιο του Φόρνταμ και εκεί ανακάλυψε για πρώτη φορά το Αμερικανικό ποδόσφαιρο. Την πρώτη του χρονιά κιόλας, το 1936, η ομάδα του πήγε στον τελικό του κολεγιακού με το Πίτσμπουργκ. Εκεί δέχτηκε ένα χτύπημα που τον έκανε να χάσει τα μισά του δόντια.
Αυτό τον εξόργισε, αλλά του έδωσε και ένα καλό μάθημα. Να μην υποτιμά ποτέ κανέναν αντίπαλο.
Ο πόλεμος και οι χαμένες ευκαιρίες
Στο Κραχ και κατά την διάρκεια του Β’ παγκοσμίου πολέμου, δεν μπορούσε να βρει την ευκαιρία να παίξει επαγγελματικά. Ο πατέρας του αποφάσισε να τον γράψει σε σχολή Νομικής. Οι βαθμοί του ήταν χάλια και μετά το πρώτο εξάμηνο τα παράτησε, αλλά ο ίδιος έλεγε πως ο λόγος που τα παράτησε, ήταν γιατί έπρεπε να δουλέψει και να βοηθήσει την οικογένειά του. Τελικά, μετά τον πόλεμο, ξεκίνησε να παίζει στους Μπρούκλιν Ιγκλς.
Το 1940, μετά από τις αντιρρήσεις του πατέρα του, κατάφερε να παντρευτεί την αγαπημένη του, Μαίρη Πλαντζ και έπιασε δουλειά ως προπονητής στο γυμνάσιο του Σεντ Σεσίλια. Αυτή ήταν και η πρώτη του δουλειά ως προπονητής. Λίγα χρόνια μετά ήρθε πρόταση από την ομάδα των Ενόπλων Δυνάμεων και ένα σκάνδαλο που ξέσπασε με τον «Κώδικα τιμής» που είχαν, έφερε την απομάκρυνση 43 από τα 45 μέλη της ομάδας. Εκεί ήρθε και η πρώτη πρόταση από ομάδα του NFL. Τους New York Giants.
Ο άνθρωπος που άλλαξε το πρωτάθλημα
Το 1954 άρχισε η καριέρα του στο NFL, το οποίο ακόμη δεν είχε την σημερινή του μορφή. Ανέλαβε το κοουτσάρισμα της αμυντικής γραμμής της ομάδας και από ρεκόρ 3-9, την μετέτρεψε μέσα σε μια σεζόν, ομάδα που κατέκτησε δια περιπάτου το πρωτάθλημα, κερδίζοντας στον τελικό με 47-7 το Σικάγο. Η ικανότητά του να βλέπει κάποια πράγματα στις άμυνες των ομάδων, έφερε και τον κανονισμό του blocking, που ο αμυντικός μάρκαρε χώρο και όχι απευθείας παίκτη, όπως ίσχυε ως τότε.
Το 1959, πήρε μια μεταγραφή που άλλαξε για πάντα την ιστορία του αθλήματος, αλλά και την καριέρα του ίδιου. Οι Green Bay Packers, με πέντε hall of famers εκείνη τη περίοδο, έκανε το χειρότερο ρεκόρ στην ιστορία του (1-10-1) και η ομάδα ήταν στα πρόθυρα διάλυσης. Υπήρχε η σκέψη να μεταφερθεί σε άλλη πόλη. Ο Lombardi πήρε την δουλειά σε μια τελευταία απόπειρα να την σώσει. Έγινε πρώτος προπονητής και την πρώτη σεζόν αναδείχθηκε προπονητής της χρονιάς. Επέβαλε την απόλυτη πειθαρχία στους παίκτες, καθώς κάθε παράπτωμα, τιμωρούνταν με εξτρά προπόνηση. Ο κόσμος τον λάτρεψε και από τότε μέχρι και σήμερα, η έδρα τους είναι sold out…
Το 1960 ήρθε ο τίτλος στην περιφέρεια και οι Φιλαδέλφεια Ιγκλς ήταν ο αντίπαλος στον μεγάλο τελικό. Λίγο πριν από αυτόν, ένας άνθρωπος των Giants τον πλησίασε και του είπε να τους παρατήσει. Ο Lombardi έχασε τον τελικό και έξαλλος μπήκε στα αποδυτήρια και είπε στους παίκτες του: «Δεν θα ξαναγίνει αυτό! Δεν θα χάσετε ξανά πρωτάθλημα!». Έτσι κι έγινε…
Τις επόμενες δύο χρονιές πήρε τον τίτλο και με δύο χρόνια… διάλλειμα, κέρδισε άλλους τρεις, πριν φτάσουμε στην εποχή του Super Bowl το 1967.
Δικά του τα πρώτα δύο
Στην πρώτη σεζόν του πρωταθλήματος με την σημερινή του μορφή, ο Lombardi οδήγησε τους Packers στον τίτλο. Το ίδιο έκανε και την επόμενη χρονιά και μετά αποχώρησε ως ο αναμορφωτής του αθλήματος και της ομάδας. Το 1969 προπόνησε για μία σεζόν τους Washington Redskins, αλλά αυτή θα ήταν και η τελευταία του δουλειά.
Η προπονητική του καριέρα ολοκληρώθηκε, καθώς πέθανε το 1970, χτυπημένος από τον καρκίνο. Γνωρίζοντας πως είχε μόνο μερικές εβδομάδες, απλά περίμενε υπομονετικά το τέλος. Ο Πρόεδρος Νίξον του τηλεφώνησε και του είπε πως όλη η χώρα ήταν στο πλευρό του. Ο αυταρχικός Lombardi, που συχνά καυγάδιζε άγρια με την γυναίκα του και είχε τα παιδιά του σε στρατιωτική πειθαρχεία, είχε αποδεχτεί την μοίρα του.
Η γυναίκα του, τα δύο παιδιά και τα έξι εγγόνια του, ήταν δίπλα του μέχρι την τελευταία του ανάσα, στις 07:12 το πρωί της Πέμπτης, 3 Σεπτεμβρίου του 1970. «Έφυγε» από την ζωή έχοντας πάρει πέντε πρωταθλήματα με την ομάδα από το Γουισκόνσιν. Το ρεκόρ στην καριέρα του στα πλέι οφ, ήταν 9-1. Παραμένει το καλύτερο στην ιστορία…
Το τρόπαιο, η ισότητα και τα ρητά
Η επιρροή του στο άθλημα του NFL ήταν τόσο μεγάλη, που την επόμενη κιόλας σεζόν, αποφασίστηκε να μπει το όνομά του στο τρόπαιο του πρωταθλήματος, αναγνωρίζοντας τον έτσι ως τον άνθρωπο που – ακόμη και τώρα – θεωρείται ως ο πιο πετυχημένος προπονητής στην ιστορία των επαγγελματικών σπορ στις ΗΠΑ.
Ο Lombardi ήταν γνωστός για την αυστηρή πειθαρχία που απαιτούσε όχι μόνο στην οικογένειά του, αλλά και στην ομάδα του. Όμως, δεν δεχόταν κανένα είδος ρατσισμού, γιατί το είχε βιώσει με την οικογένειά του, που ήταν οικονομικοί πρόσφυγες από την Ιταλία.
Όποιος συμπεριφερόταν μειονεκτικά σε συμπαίκτη του, το συμβόλαιό του έληγε την άλλη μέρα. Προπονήσεις, αγώνες και εκτός γηπέδου συμπεριφορές, όλα μετρούσαν γι’ αυτόν. Όταν άκουσε κάποια προσβλητικά σχόλια από παίκτη του, για έναν ομοφυλόφιλο παίκτη άλλης ομάδας, τον πέταξε εκτός. Το ίδιο έκανε και με το προπονητικό του τιμ.
Ο αδερφός του, Χαλ, ήταν ομοφυλόφιλος και είχε για σύντροφο τον Ρίτσαρντ Νίκολς, ο οποίος εκμυστηρεύτηκε αργότερα πως πάντα ήταν δίκαιος με όλους. Δεν έκρινε ποτέ κανέναν, αλλά απλά ήθελε να υπάρχει πειθαρχία και ο καθένας να κάνει σωστά τη δουλειά του. Δεν τον ένοιαζε τίποτε άλλο. Αγαπούσε τόσο πολύ τον αδερφό του, που είχε αλλάξει τον τρόπο που έβλεπε τους ανθρώπους, σε μια εποχή που ο κοινωνικός ρατσισμός ήταν έντονος στις ΗΠΑ. Προστάτεψε με κάθε τρόπο τον Τζέρι Σμιθ, παίκτη του που ήταν ομοφυλόφιλος και τον πρόσεχε σαν να ήταν δικό του παιδί.
Μάλιστα κάλεσε ανοιχτά όλους τους γκέι αθλητές του NFL να κάνουν καμπ προετοιμασίας μαζί του, προσπαθώντας να τους δώσει μια ευκαιρία να κάνουν καριέρα στο πρωτάθλημα, καθώς οι σεξουαλικές τους προτιμήσεις, τους άφηναν εκτός ομάδων στην πουριτανή κοινωνία των ΗΠΑ τότε.
Το 2008 το όνομά του μπήκε στο Hall of Fame, ενώ το 1997 το πρόσωπό του μπήκε σε γραμματόσημο, το οποίο ήταν και το περισσότερο χρησιμοποιημένο στην χώρα.
Φράσεις του Λομπάρντι που σημάδεψαν τους Αμερικανούς
«Η τελειότητα δεν είναι εφικτή, αλλά κυνηγώντας την τελειότητα, μπορούμε να πιάσουμε την αριστεία»
«Αν δεν είσαι γεμάτος ενθουσιασμό, θα απολυθείς με γεμάτο ενθουσιασμό»
«Σημασία δεν έχει πως θα πέσεις κάτω, αλλά πως θα σηκωθείς»
«Είναι εύκολο να έχεις πίστη στον εαυτό σου και να έχεις πειθαρχία όταν είσαι νικητής, το Νο1. Αυτό που πρέπει να κάνεις είναι να έχεις πίστη και πειθαρχία όταν δεν είσαι νικητής»
«Το μόνο μέρος που η επιτυχία έρχεται πριν την εργατικότητα, είναι στο λεξικό»
«Η νίκη δεν είναι ένα περιοδικό πράγμα. Δεν κερδίζεις μία φορά στο τόσο. Δεν κάνεις σωστά τα πράγματα μια φορά στο τόσο. Τα κάνεις σωστά όλη την ώρα. Η νίκη είναι συνήθεια»
«Η πνευματική δύναμη είναι σπαρτιατισμός, με τα χαρακτηριστικά της θυσίας, της αυταπάρνησης και της αφοσίωσης. Είναι αφοβία και αγάπη»
«Χαρακτήρας είναι απλά μια άλλη λέξη για την τέλεια πειθαρχία και εκπαιδευμένη θέληση».