Οι αμερικανικές εκλογές δεν βασίζονται στην άμεση λαϊκή ψήφο, κάτι που μπορεί να προκαλεί απορίες σε πολλούς: πώς γίνεται ο υποψήφιος με τις περισσότερες ψήφους να μην κερδίζει πάντα την προεδρία; Αυτό συμβαίνει εξαιτίας του εκλεκτορικού συστήματος (Electoral College), που είναι μια σύνθετη δομή, θεσπισμένη για να εξισορροπήσει τις διαφορές μεταξύ των πολιτειών.
Πώς Λειτουργεί το Εκλεκτορικό Σύστημα
Το εκλεκτορικό σύστημα αποδίδει έναν αριθμό εκλεκτόρων σε κάθε πολιτεία, που αντιστοιχεί στον αριθμό των εκπροσώπων της στο Κογκρέσο (γερουσιαστές και αντιπρόσωποι). Συνολικά, υπάρχουν 538 εκλέκτορες, και για να κερδίσει την προεδρία ένας υποψήφιος χρειάζεται 270 εκλέκτορες. Οι περισσότερες πολιτείες χρησιμοποιούν το σύστημα «ο νικητής τα παίρνει όλα»: όποιος υποψήφιος κερδίσει την πλειοψηφία των ψήφων σε μια πολιτεία, παίρνει όλους τους εκλέκτορές της.
Γιατί Ο Νικητής της Λαϊκής Ψήφου Μπορεί να Μην Κερδίσει την Προεδρία
Αυτό το σύστημα σημαίνει ότι ο υποψήφιος που συγκεντρώνει την πλειοψηφία των ψήφων στη χώρα δεν είναι πάντα ο νικητής. Ένα κλασικό παράδειγμα είναι οι εκλογές του 2000 και του 2016, όπου οι υποψήφιοι με τη μεγαλύτερη λαϊκή ψήφο έχασαν τις εκλογές γιατί δεν συγκέντρωσαν αρκετούς εκλέκτορες. Οι πολιτείες που θεωρούνται «swing states», δηλαδή εκείνες με ασταθές αποτέλεσμα, όπως η Φλόριντα, το Οχάιο και η Πενσυλβάνια, παίζουν καθοριστικό ρόλο, καθώς το εκλογικό αποτέλεσμα σε αυτές επηρεάζει σημαντικά τον αριθμό των εκλεκτόρων.
Γιατί Δημιουργήθηκε το Εκλεκτορικό Σύστημα;
Το σύστημα αυτό επινοήθηκε τον 18ο αιώνα ως μια λύση για να εξισορροπήσει τα δικαιώματα των πολιτειών με μικρό πληθυσμό, ώστε να έχουν λόγο στο αποτέλεσμα των εκλογών. Επίσης, προσπαθεί να αποτρέψει τη συγκέντρωση εξουσίας μόνο σε μεγάλες πολιτείες με υψηλό πληθυσμό, όπως η Καλιφόρνια και η Νέα Υόρκη. Παρότι το σύστημα αυτό διατηρείται έως και σήμερα, αρκετοί το θεωρούν παρωχημένο και ζητούν την αντικατάστασή του, ώστε ο νικητής των εκλογών να είναι πάντοτε ο υποψήφιος με τις περισσότερες ψήφους.
Αν και περίπλοκο, το εκλεκτορικό σύστημα καθιστά τις αμερικανικές εκλογές διαφορετικές από οποιοδήποτε άλλο σύστημα, και προκαλεί συχνά ερωτήματα, ειδικά όταν τα αποτελέσματα έρχονται σε αντίθεση με τη λαϊκή ψήφο.