Καρκινικές λέξεις και φράσεις. Ακούγεται περίεργο, δημιουργεί ιδέες άσχημες λόγω της γνωστής ασθένειας. Δεν έχει όμως να κάνει τίποτα με ασθένειες ή οτιδήποτε άλλο. Καρκινικές λέξεις ή φράσεις λέγονται αυτές που διαβάζονται το ίδιο από αριστερά ή δεξιά.
Η πιο γνωστή φράση είναι αυτή που γραφόταν στο συντριβάνι της Πόλης κι έλεγε «Νίψον ανομήματα μη μόναν όψιν». Στον περίβολο της Αγίας Σοφίας υπήρχε μία κρήνη, πάνω στην οποία ήταν χαραγμένη η φράση ΝΙΨΟΝ ΑΝΟΜΗΜΑΤΑ ΜΗ ΜΟΝΑΝ ΟΨΙΝ. Αυτό σημαίνει «Πλύνε τις αμαρτίες σου και όχι μόνο το πρόσωπό σου». Το καταπληκτικό με αυτή τη φράση είναι ότι διαβάζεται το ίδιο, τόσο ξεκινώντας από τα αριστερά προς τα δεξιά, όσο και αντίστροφα!
Αυτού του είδους οι επιγραφές ονομάζονταν καρκινικές και πήραν το όνομά τους από τον καρκίνο, τον γνωστό μας κάβουρα και τον χαρακτηριστικά…ανάποδο τρόπο που περπατά!
Λέξεις και φράσεις καρκινικές είναι:
- Σάββας
- Άννα
- Σέρρες
Όπως και φράσεις
- “Νοσώ. Σύ ος η ίαμα, Ιησού, σώσον”
- “Νόμον, ο κοινός, έχε σον οικονόμον”
- “Σος ειμί, τίμιε, σός”
- “Σοφά ται και μη, γη μια και τάφος”
Ακόμα, οι Ρωμαίοι είχαν γράψει κι αυτοί καρκινικές φράσεις
- “In girum imus nocte et consumimur igni”
(Μπαίνουμε στη νύχτα και μας καταναλώνει η φωτιά – αναφερόμενο σε έντομα που πέφτουν στη φλόγα, τη νύχτα).
Πάντα η ιδέα αυτή των λέξεων ή φράσεων που διαβάζουμε από αριστερά ή δεξιά έδειναν το ίδιο νόημα, συγκλόνιζε τον κόσμο.
Υπό μια ευρύτερη έννοια, έχουμε καρκινικές φράσεις όπου η “καρκινική μονάδα” είναι η λέξη, και καρκινικά κείμενα όπου “καρκινική μονάδα” είναι η πρόταση. Ένα καρκινικό κείμενο το διαβάζουμε ανάποδα πρόταση-προς-πρόταση. Στην Αγγλική γλώσσα, παραδείγματα Καρκινικών (ή Παλίνδρομων) κειμένων είναι το ποίημα Dopellganger του James A. Lindon, και ο διάλογος “Crab Canon” στο βιβλίο “Gödel, Escher, Bach” του Douglas Hofstadter. Στην ελληνική γλώσσα, πρόσφατο παράδειγμα έχουμε στη συλλογή διηγημάτων “ΛΑΘΟΣ ΟΔΗΓΙΕΣ” που κυκλοφόρησε τον Μάιο του 2008, όπου ο συγγραφέας Αλέκος Παπαδόπουλος έχει συμπεριλάβει τρία καρκινικά κείμενα (“Στον Αστερισμό του Καρκίνου“, “Καρκινικός Κώδικας“, “Καρκινοβασίες“), όπου η “καρκινική μονάδα” είναι η πρόταση.
Ετυμολογία
Ο χαρακτηρισμός “καρκινική επιγραφή” προέρχεται από την κίνηση του “καρκίνου” (κάβουρα), ο οποίος κινείται πλαγίως, και προκειμένου να προχωρήσει μπροστά πηγαίνει δεξιά-αριστερά-δεξιά-αριστερά. Διαβάζοντας μια καρκινική επιγραφή, το βλέμμα μας πηγαίνει από αριστερά προς τα δεξιά και μετά από τα δεξιά προς τα αριστερά, όπως δηλαδή θα κινείτο αν παρακολουθούσε έναν κάβουρα (καρκίνο) να προχωρά. Εξ ου και “καρκινική” επιγραφή. Στις Ευρωπαϊκές γλώσσες, για τον χαρακτηρισμό των καρκινικών επιγραφών χρησιμοποιείται η λέξη “παλίνδρομοι”.
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Viral: Οι πιο «κουλές» στιγμές της ελληνικής τηλεόρασης το 2021, σε 35 λεπτά (vid)
Ελληνοτουρκικά: Νέα πρόκληση από την Τουρκία για το Καστελόριζο!