Το Κώνειον το στικτόν (Conium maculatum), γνωστό ως κώνειο, είναι ένα εξαιρετικά δηλητηριώδες, διετές, ποώδες, ανθοφόρο φυτό της οικογένειας των σκιαδοφόρων, ιθαγενές στην Ευρώπη και την Βόρεια Αφρική.
Είναι ένα ανθεκτικό φυτό, ικανό να επιβιώσει σε μεγάλο εύρος ενδιαιτημάτων και έχει εγκλιματιστεί σε περιοχές εκτός του ιθαγενούς του εύρους, όπως η Αυστραλία, η Δυτική Ασία και η Βόρεια και Νότια Αμερική. Σε αυτές τις περιοχές έχει εξαπλωθεί ευρέως και θεωρείται χωροκατακτητικό ζιζάνιο.
Όλα τα μέρη του φυτού και ειδικά οι σπόροι και η ρίζα, είναι τοξικά όταν καταποθούν.
Το φυτό έχει μια χαρακτηριστική δυσάρεστη οσμή, η οποία διαδίδεται με τον άνεμο.
Τα φύλλα του είναι πτεροειδή, τριγωνικού σχήματος και φτάνουν τα 50 cm σε μήκος και 40 cm σε πλάτος.[3] Τα άνθη του είναι λευκά, μικρού μεγέθους και διατεταγμένα σε ταξιανθία τύπου σύνθετο σκιάδιο. Κάθε άνθος έχει πέντε πέταλα.
Το κώνειο είναι ιθαγενές στην Ευρώπη και την λεκάνη της Μεσογείου. Το εύρος του φτάνει βόρεια μέχρι την Βρετανία και την Ιρλανδία.
Το φυτό προτιμά εδάφη που δεν στραγγίζονται καλά, κοντά σε ποτάμια, ρυάκια και άλλες υδάτινες επιφάνειες.
Το κώνειο περιέχει κωνεΐνη και άλλα τοξικά αλκαλοειδή, και είναι δηλητηριώδες για όλα τα είδη θηλαστικών.
Δηλητηρίαση από κώνειο έχει παρατηρηθεί σε αγελάδες, χοίρους, πρόβατα, άλογα και κουνέλια. Η κατανάλωση 150-300 mg κωνεΐνης, ποσότητα που αντιστοιχεί σε σε έξι με οχτώ φύλλα κωνείου, μπορεί να αποβεί θανατηφόρα για έναν ενήλικο άνθρωπο.
Η κωνεΐνη, επίσης, είναι ιδιαίτερα τοξική και για το νεφρικό σύστημα.
Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά την κατάποση, τα αλκαλοειδή προκαλούν δυνητικά θανατηφόρα νευρομυϊκή δυσλειτουργία. Ο θάνατος μπορεί να αποφευχθεί με την εφαρμογή μηχανικής αναπνευστικής υποστήριξης, μέχρι η επίδραση των τοξινών να υποχωρήσει, 48-72 ώρες μετά την έκθεση.
Για έναν ενήλικο άνθρωπο, η κατανάλωση 100 mg κωνεΐνης μπορεί να αποβεί θανατηφόρα.
Το κώνειο έχει ναρκωτική δράση, η οποία εμφανίζεται περίπου 30 λεπτά μετά την κατάποση τμημάτων του φυτού, με το θύμα να αισθάνεται υπνηλία και να χάνει σταδιακά τις αισθήσεις του, μέχρι να καταλήξει μερικές ώρες αργότερα.
Δεν υπάρχει διαθέσιμο αντίδοτο και η πρόληψη είναι ο μοναδικός τρόπος αποφυγής δηλητηρίασης από κώνειο.
Στην Αρχαία Ελλάδα, το κώνειο χρησιμοποιούνταν για την θανάτωση καταδικασμένων εγκληματιών. Το κώνειον το στικτόν ήταν το φυτό που σκότωσε τον Σωκράτη, τον Θηραμένη, τον Φωκίωνα και τον Πολέμαρχο.
Το γνωστότερο θύμα δηλητηρίασης από κώνειο ήταν ο Αθηναίος φιλόσοφος Σωκράτης, ο οποίος το 399 π.Χ. κατηγορήθηκε για ασέβεια προς τους θεούς και για διαφθορά των νέων και καταδικάστηκε σε θάνατο.
Διαβάστε επίσης: