Έφυγε φτωχός από το Ναύπλιο, έγινε γιατρός στην Ευρώπη και γύρισε πίσω για να αλλάξει την ιατρική στην Ελλάδα

Γεννήθηκε στο Ναύπλιο, όταν η Ελλάδα ακόμα έψαχνε τα βήματά της μετά την Επανάσταση. Ο πατέρας του, αρχιτέκτονας από τη Σμύρνη, πέθανε νωρίς. Ο μικρός Θεόδωρος δεν ήξερε τότε τι θα πει πολυτέλεια. Ήξερε μόνο τι σημαίνει να μεγαλώνεις σε χηρεία και φτώχεια, μέσα σε μια χώρα που προσπαθούσε να σταθεί στα πόδια της.

Η οικογένεια μετακόμισε στην Αθήνα αναζητώντας ευκαιρίες. Εκεί ο Θεόδωρος μπήκε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Δεν είχε μέσα, αλλά είχε μυαλό. Κι είχε και κάτι σπάνιο: πείσμα να ξεφύγει. Ήταν τόσο διακριτός, που ο ίδιος ο βασιλιάς Όθωνας μεσολάβησε ώστε να συνεχίσει τις σπουδές του στη Γερμανία.

Στο Βερολίνο δεν έχασε ούτε στιγμή. Πήρε διδακτορικό το 1853 και συνέχισε να μαθαίνει – Βιέννη, Παρίσι, νοσοκομεία, κλινικές, χειρουργεία. Δεν ήταν απλώς φοιτητής. Ήταν παρατηρητής μιας Ευρώπης που είχε προχωρήσει μπροστά στην ιατρική. Κι εκείνος, σημείωνε, ρωτούσε, μάθαινε.

Όταν γύρισε στην Ελλάδα, δεν έψαξε δόξες. Μπήκε κατευθείαν στη δουλειά. Έγινε γιατρός στην Αστυκλινική της Αθήνας. Αλλά δεν σταμάτησε εκεί. Έγινε υφηγητής, μετά καθηγητής, και τελικά ένας από τους σημαντικότερους χειρουργούς και πανεπιστημιακούς της εποχής του.

Το επώνυμό του δεν ήταν πάντα Αρεταίος. Το άλλαξε τιμητικά, για να τιμήσει τον αρχαίο Έλληνα γιατρό της Καππαδοκίας. Ήθελε να είναι συνεχιστής μιας παράδοσης που ξεκινούσε από τον Ιπποκράτη και έφτανε στον ίδιο. Και το πέτυχε.

Έγραψε τη δίτομη «Χειρουργική Παθολογία», ένα έργο που θεωρήθηκε θεμέλιο για τη νεοελληνική ιατρική βιβλιογραφία. Δίδασκε με πάθος, χειρουργούσε με ακρίβεια, μιλούσε στους φοιτητές του με σεβασμό. Πολλοί τον θεωρούσαν απόμακρο. Άλλοι, θρύλο.

Ο Θεόδωρος Αρεταίος δεν ίδρυσε μόνο καριέρα. Άφησε και θεσμό. Το όνομά του δόθηκε στο Αρεταίειο Νοσοκομείο, που ιδρύθηκε με δωρεά από συγγενή του. Δεν το χρηματοδότησε ο ίδιος, αλλά χωρίς εκείνον, ίσως να μην υπήρχε κανείς για να το εμπνεύσει. Ήταν ο πρώτος διευθυντής του. Και εκεί, μέχρι το τέλος του, υπηρέτησε αυτό που αγαπούσε περισσότερο: τη ζωή.