Η φούσκα με τα γκότζι μπέρι: όλα όσα έλεγαν και δεν ισχύουν

Μια δεκαετία πριν, τα γκότζι μπέρι εμφανίστηκαν σαν την απόλυτη υπερτροφή που υπόσχονταν μακροζωία, αντιγήρανση, πρόληψη ασθενειών και ακόμα και προστασία από τον καρκίνο. Η αγορά πλημμύρισε από συμπληρώματα, σκόνες και αποξηραμένα μούρα που πωλούνταν σε εξωφρενικές τιμές, με το μάρκετινγκ να τα παρουσιάζει ως κάτι που δεν πρέπει να λείπει από καμία κουζίνα.

Όμως, πίσω από τη λαμπερή διαφημιστική καμπάνια, κρύβεται μια ιστορία υπερβολών, μισών αληθειών και ενός καλά σχεδιασμένου marketing trick που εξαπάτησε εκατομμύρια ανθρώπους. Ήρθε η ώρα να αποδομήσουμε τον μύθο γύρω από αυτά τα μικρά κόκκινα μούρα και να δούμε τι ισχύει πραγματικά.

Από τα μοναστήρια του Θιβέτ… στα ράφια των σούπερ μάρκετ

Τα γκότζι μπέρι προέρχονται κυρίως από την Κίνα και το Θιβέτ, όπου για αιώνες χρησιμοποιούνταν στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική. Πολλές ιστορίες ανέφεραν ότι οι Θιβετιανοί μοναχοί τα κατανάλωναν για να αυξήσουν τη μακροζωία τους – ένας ισχυρισμός που γρήγορα έγινε εργαλείο για τους σύγχρονους εμπόρους.

Σταδιακά, το αφήγημα εμπλουτίστηκε: οι διαφημιστές άρχισαν να υποστηρίζουν ότι τα γκότζι μπέρι είναι η πιο δυνατή υπερτροφή στον κόσμο, ότι μπορούν να αποτρέψουν τον καρκίνο, να μειώσουν τις ρυτίδες, να ενισχύσουν το ανοσοποιητικό και να βελτιώσουν ακόμα και την όραση!

Η επιστήμη λέει… όχι τόσο γρήγορα!

Παρά τις τεράστιες αξιώσεις, οι επιστημονικές έρευνες δεν υποστηρίζουν τέτοιους ισχυρισμούς.

1. Αντιοξειδωτικά, αλλά όχι κάτι μοναδικό
   Ναι, τα γκότζι μπέρι περιέχουν αντιοξειδωτικά, όπως βιταμίνη C, καροτενοειδή και πολυφαινόλες. Όμως, δεν έχουν σημαντικά περισσότερα αντιοξειδωτικά από άλλες τροφές, όπως τα βατόμουρα, τα μύρτιλα ή ακόμα και οι φράουλες!
2. Δεν υπάρχουν αποδείξεις για καταπολέμηση του καρκίνου
   Ορισμένες εργαστηριακές μελέτες έδειξαν ότι τα εκχυλίσματα γκότζι μπέρι ενδέχεται να έχουν κάποια επίδραση στην καταπολέμηση των καρκινικών κυττάρων. Ωστόσο, αυτές οι μελέτες έγιναν σε δοκιμαστικούς σωλήνες και όχι σε ανθρώπους. Δεν υπάρχει καμία κλινική απόδειξη ότι η κατανάλωση γκότζι μπέρι μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου στους ανθρώπους.
3. Δεν βελτιώνουν την όραση με θαυματουργό τρόπο
   Τα γκότζι μπέρι περιέχουν λουτεΐνη και ζεαξανθίνη, δύο ουσίες που είναι χρήσιμες για την υγεία των ματιών. Αλλά το ίδιο ισχύει και για πολλά άλλα λαχανικά, όπως το σπανάκι και το καρότο.
4. Η “αντιγηραντική” δράση είναι υπερβολική
   Οι διαφημιστές βασίστηκαν στο γεγονός ότι τα γκότζι μπέρι έχουν αντιοξειδωτικά, που θεωρητικά βοηθούν στην προστασία των κυττάρων. Ωστόσο, η γήρανση είναι μια πολύπλοκη διαδικασία και δεν υπάρχει καμία τροφή που να μπορεί να τη “σταματήσει” ή να την αντιστρέψει.

Το μάρκετινγκ που απογείωσε τις πωλήσεις

Η τεράστια επιτυχία των γκότζι μπέρι οφείλεται κυρίως στο branding και όχι στις επιστημονικές αποδείξεις. Οι εταιρείες αξιοποίησαν έξυπνα:

• Διασημότητες που διαφήμιζαν τα γκότζι μπέρι ως το μυστικό της υγείας τους.
• Τάσεις “σούπερ φουντ” που έκαναν τους καταναλωτές να πιστέψουν ότι πρόκειται για ένα μοναδικό προϊόν.
• Υψηλές τιμές που έδιναν την ψευδαίσθηση ότι πρόκειται για ένα σπάνιο και πολύτιμο τρόφιμο.

Στην πραγματικότητα, το μεγαλύτερο όφελος είχαν οι εταιρείες που τα πουλούσαν και όχι οι καταναλωτές που τα αγόραζαν.

Το μεγάλο πρόβλημα: προϊόντα αμφιβόλου ποιότητας

Ένα από τα πιο ανησυχητικά ζητήματα με τα γκότζι μπέρι είναι ότι πολλά από τα προϊόντα που πωλούνται περιέχουν υψηλά επίπεδα φυτοφαρμάκων. Ορισμένες αναλύσεις έχουν δείξει ότι τα γκότζι μπέρι που εισάγονται από την Κίνα περιέχουν τοξικές ουσίες λόγω των εντατικών μεθόδων καλλιέργειας.

Τι σημαίνει αυτό για εσένα;

Αν σου αρέσει η γεύση των γκότζι μπέρι, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα να τα καταναλώνεις. Όμως, μην περιμένεις θαύματα. Δεν είναι πιο υγιεινά από άλλες τροφές, και σίγουρα δεν αξίζουν την υψηλή τους τιμή.

Η πραγματική “υπερτροφή” είναι μια ισορροπημένη διατροφή που περιλαμβάνει πολλά διαφορετικά φρούτα και λαχανικά, και όχι ένα μοντέρνο προϊόν με υπερβολικές υποσχέσεις.